Colloquia Germanica Stetinensia

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Colloquia Germanica Stetinensia

ISSN: 2450-8543     eISSN: 2353-317X    OAI    DOI: 10.18276/cgs.2017.26-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / nr 26
Das Problem der Valenzreduktion der polnischen und deutschen Verben
(Problem redukcji walencyjnej czasowników polskich i niemieckich)

Autorzy: Katarzyna Ochmańska ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Wydział Filologiczny
Słowa kluczowe: redukcja walencji zaimek zwrotny role tematyczne
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:18 (127-144)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 989

Abstrakt

Tematem artykułu jest problem redukcji walencyjnej czasowników polskich i niemieckich. Powyższe zagadnienie związane jest z konstrukcjami zwrotnymi i recesywnymi. W obu językach sprawca czynności (agens) może ulec redukcji. W języku polskim odpowiednikiem opuszczonego agensa jest zaimek zwrotny, natomiast w języku niemieckim niektóre czasowniki tworzą formy recesywne bez zaimka zwrotnego. W pracy została przedstawiona szersza analiza powyższego zagadnienia na podstawie prac kontrastywnych. W dalszej części artykułu przedstawiono systematyzację relacji elementu syntaktycznego (mianownik, biernik) do ról tematycznych typu agens, patiens/temat. Jako przykład posłużą konstrukcje typu: 'X öffnet das Ferster/ X otwiera okno', w których element syntaktyczny (fraza nominalna w bierniku) 'Fenster/ okno' jest nośnikiem roli tematycznej patiens/temat. Jeżeli dla X przewidziana jest fraza nominalna w mianowniku i rola tematyczna agensa, powstaje relacja kauzatywna [+CAUSE] i spełniony jest warunek tranzytywności. Jeżeli dla X nie ma właściwej frazy nominalnej, mechanizm syntaktyczny eliminuje możliwość interpretacji kauzatywnej i tranzytywnej, podstawiając element 'się/sich', np. 'plötzlich öffnete sich das Fenster / nagle otwarło się okno'.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Babby, Leonard H., Richard D. Brecht „The Syntax of Voice in Russian (1975)“. Language. Journal of the Linguistic Society of America 51 (1975): 342–367.
2.Burzio, Luigi. Italian Syntax. Dordrecht: Springer, 1986.
3.Bußmann, Hadumod. Lexikon der Sprachwissenschaft. Dritte, aktualisierte u. erw. Aufl. Stuttgart: Alfred Kröner Verlag, 2002.
4.Chomsky, Noam. Aspects of the Theory of Syntax. Cambridge: MIT, 1965. Polnische Übersetzung: Jakubczak, Ireneusz, Zagadnienia teorii składni, hrsg. v. Kazimierz Polański. Wrocław: Ossolineum, 1982.
5.Doroszewski, Witold. Podstawy gramatyki polskiej. Warszawa: PWN, 1952.
6.Engel, Ulrich et al. Deutsch-polnische kontrastive Grammatik, Bd. 1. Heidelberg: Julius Groos Verlag, 1999.
7.Fellerer, Jan. „Gramatyka między składnią a słowotwórstwem. Kilka uwag o stronie w języku polskim“. Półrocznik Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego LingVaria, 2 (8). Kraków: Księgarnia Akademicka, 2009.
8.Grzegorczykowa, Renata, Roman Laskowski, Henryk Wróbel. Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Bd. II, 2. veränderte Ausgabe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
9.Jagodziński, Grzegorz. Strona bierna w języku polskim. Zugriff 17.01.2009. http://grzegorj.cba.pl/lingwpl/bierna.html.
10.Klimonow, Włodzimierz. „Uwagi o kategorii strony we współczesnej polszczyźnie literackiej“. Poradnik Językowy 7-8 (1962): 293–310.
11.Kwapisz, Zofia. Die Kontraste im Bereich der reflexiven Konstruktionen im Polnischen und im Deutschen. Wrocław: Ossolineum, 1978.
12.Radford, Andrew. Minimalist Syntax. Exploring the structure of English. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
13.Rokoszowa, Jolanta. „Uwagi o kategorii strony“. Studia gramatyczne III. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1980: 97–127.
14.Sadziński, Roman. Statische und dynamische Valenz. Probleme einer kontrastiven Valenzgrammatik Deutsch-Polnisch. Hamburg: Helmut Buske Verlag, 1989.
15.Saloni, Zygmunt. Cechy składniowe polskiego czasownika. Wrocław: Wydawnictwo PWN, 1976.
16.Schulz, E. „Beziehungen zwischen syntaktischen Konstruktionen und Wortbildungsmodellen im Bereich reflexiver Formen“. Nyholm (1985): 143–156.
17.Siewierska, Anna. „The Passive in Slavic“. In: Passive and Voice, hrsg. v. Masayoshi Shibatani. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, 1988.
18.Tesnièr, Lucien. Éléments de syntaxe structural. Paris: Klincksieck, 1959. Übers. v. Ulrich Engel. Grundzüge der strukturalen Syntax. Stuttgart: Klett-Cotta, 1980.