Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2017.2-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 2 2017
Elżbieta Kazimierzówna w Szczecinku. Przyczynek do dziejów pamięci stosunków polsko-pomorskich w średniowieczu i ich znaczenia w Polsce Ludowej
(Elżbieta Kazimierzówna (Elisabeth of Poland) in Szczecinek. A Contribution to the History of the Polish-Pomeranian Relations in the Middle Ages and their Significance in Polish People’s Republic)

Authors: Paweł Migdalski
Uniwersytet Szczeciński
Keywords: Elżbieta Piastówna (Elisabeth of Poland) Polish plans for the western border historical policy Recovered Territories cultural memory
Data publikacji całości:2017
Page range:25 (5-29)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article is concerned with the legend of Duchess Elisabeth, daughter of King Casimir the Great, supposedly buried in Szczecinek – Świątki (known as Marienthron before 1945). The legend was propagated during the period of Polish People’s Republic and it fit into the western ideology expressed in the mythology of the so-called Recovered Territories. This paper describes all the traces of the memory of Duchess Elisabeth having been cultivated, such as: the street name Księżnej Elżbiety (Duchess Elisabeth Street), the place name Elżbiecin Piastowski (references the name Elisabeth as well as the House of Piast), archaeological research and publications regarding the duchess’ place of final rest, and naming the local school after the duchess.
Download file

Article file

Bibliography

1.Archiwum Państwowe w Koszalinie, Oddział w Szczecinku:
2.Gminy Wiejskie Powiatu Szczecinek.
3.Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinku.
4.Rys historyczny Szkoły 1946–1986.
5.Spuścizna po Jerzym Skarajdzie.
6.Spuścizna po Zdzisławie Naji.
7.Starostwo Powiatowe w Szczecinku.
8.Zarząd Miejski i Miejska Rada Narodowa w Szczecinku.
9.Archiwum Państwowe w Szczecinie:
10.Kuratorium Okręgu Szkolnego Szczecińskiego.
11.Urząd Wojewódzki Szczeciński.
12.Wojewódzki Urząd Ziemski.
13.Muzeum Regionalne w Szczecinku:
14.1. Archiwum
15.sygn. 1/4, sygn. 2/18, sygn. 7/1, sygn. 7/38, sygn. 8/3, sygn. 8/4, sygn. 8/5.
16.2. Biblioteka
17.sygn. G-156: maszynopis: F. Wokroj, Szkielety średniowieczne ze Szczecina / Domniemane szczątki kostne książąt pomorskich z b. klasztoru OO. Augustia¬nów zwanego Marientron/, „Przegląd Antropologiczny” 1961, t. 27.
18.sygn. G-98: J. Powałka, Historia Szczecinka.
19.I Liceum Ogólnokształcące im. Księżnej Elżbiety, archiwum:
20.Kronika szkoły 1964, Kronika szkoły 1971, Kronika szkoły 1978.
21.Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu:
22.Materiały Józefa Kostrzewskiego.
23.Materiały Kazimierza Ślaskiego.
24.Poznańska Regionalna Komisja Ustalania Nazw Miejscowości (KUNM).
25.Zespół Szkół nr 6 im. Stanisława Staszica w Szczecinku, archiwum: Historia Państwo¬wego Technikum Rolniczego w Szczecinku.
26.Źródła publikowane
27.Dziennik Urzędowy Ministerstwa Oświaty, nr 8 z dn. 22 czerwca 1960 r.
28.„Monitor Polski” nr 14 z dn. 12 lutego 1948 r.
29.Literatura
30.Borkowski J., Kuczkowski A., Małkowski W., Misiewicz K., Prace archeologiczne na te¬renie dawnego klasztoru augustianów-eremitów na wzgórzu Marientron (Świątki) w Szczecinku, „Koszalińskie Zeszyty Muzealne”, t. 37, „Archeologia” 2016.
31.Bruderek A., Czekałowski Leopold, w: Z dziejów oświaty szczecineckiej w latach 1945– 2005. Fakty i wspomnienia, red. A. Gusowska, Szczecinek 2009.
32.Dudź J., 85 lat Muzeum Regionalnego w Szczecinku, „Szczecineckie Zapiski Historycz¬ne” 2000, nr 4.
33.Dudź J., Muzeum w Szczecinku – jego historia i perspektywy, „Koszalińskie Zeszyty Muzealne” 1984, nr 14.
34.Dzieje I Liceum Ogólnokształcącego im. Księżnej Elżbiety, red. A. Antoniak-Czajka i in., Szczecinek 2010.
35.Dzieje ziemi szczecineckiej, red. A. Czarnik, Poznań 1971.
36.Fogel J., Hrabianki Szembekówny – pionierki archeologii wielkopolskiej z przełomu XIX i XX wieku, „Folia Praehistorica Posnaniensia” 2004, t. XII.
37.Gasiul J., Moje miasto znane – nieznana, czyli Szczecinek piórkiem i piórem, Szczecinek 2011.
38.Gogol-Dacewicz D., Lata 1958–1977, w: Dzieje I Liceum Ogólnokształcącego im. Ks. Elż¬biety. Lata 1945–1990, Szczecinek 1990.
39.Grabowski T., Rocznice historyczne, „Szczecin” 1957, t. 1, z. 3.
40.Gustowska A., Franciszek Buchholz (1913–1961), w: Z dziejów oświaty szczecineckiej w latach 1945–2005. Fakty i wspomnienia, red. A. Gusowska, Szczecinek 2009.
41.Janocha H., Wzgórze Świątki koło Szczecinka. Sprawozdanie z archeologicznych badań wykopaliskowych, „Zapiski Koszalińskie” 1960, t. 6.
42.Jasiński J., Kwestia pojęcia Ziemie Odzyskane, w: Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachod¬nie i Północne 1945–2005. 60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006.
43.Jażdżewski K., Pamiętniki. Wspomnienia polskiego archeologa z XX wieku, Łódź 1995.
44.Jednorowska Z., Prace Archeologiczne Zofii i Jadwigi Szembekównych, „Rocznik Bi¬blioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie” 1998, t. 43.
45.Jursa B., Działalność oświatowo-wychowawcza Domu Zakonnego w Szczecinku, w: Z dziejów oświaty szczecineckiej w latach 1945–2005. Fakty i wspomnienia, red. A. Gusowska, Szczecinek 2009.
46.Jursa B., Gogol-Dacewicz Daniela, w: Z dziejów oświaty szczecineckiej w latach 1945– 2005. Fakty i wspomnienia, red. A. Gusowska, Szczecinek 2009.
47.Jursa B., I Liceum Ogólnokształcące im. Ks. Elżbiety („Ogólniak”) i Liceum Ogólno¬kształcące dla Dorosłych, w: Z dziejów oświaty szczecineckiej w latach 1945–2005. Fakty i wspomnienia, red. A. Gusowska, Szczecinek 2009.
48.Konarski B., Ich pasją była turystyka, Koszalin 1983.
49.Kroker Z., Kroker Maria (1906–1989), w: Z dziejów oświaty szczecineckiej w latach 1945–2005. Fakty i wspomnienia, red. A. Gusowska, Szczecinek 2009.
50.S. Krysta Maria, Z dziejów Pomorza Zachodniego. Szczecinek. Dwa szkice historyczne poświęcone młodzieży w Szczecinku, Katowice [1948].
51.Machałek M., Krasucki E., Pomorze Zachodnie, w: Milenium czy Tysiąclecie, red. B. No¬szczak, Warszawa 2006.
52.Madajczyk P., Polska myśl zachodnia w polityce komunistów polskich, „Przegląd Za¬chodni” 1997, z. 3.
53.Matuszkiewicz G., Szembek (Szembekówna) Zofia Teodora Maria, Polski Słownik Bio¬graficzny, t. 68: Szeliga Jan – Szpilman Władysław, Warszawa–Kraków 2012–2013.
54.Mazur Z., O legitymizowaniu przynależności Ziem Zachodnich i Północnych do Polski, w: Ziemie Odzyskane / Ziemie Zachodnie i Północne 1945–2005. 60 lat w grani¬cach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań 2006.
55.Migdalski P., Das Gedenken an die Pommernzüge des Hetmans Stefan Czarniecki, w: Staat – Militär – Gesellschaft. Festschrift für Jens E. Olesen zum 65. Geburts¬tag, red. R. Oldach, T.W. Friis, Greifswald 2015.
56.Migdalski P., Kreowanie polityki pamięci w Wolinie w okresie kulminacji obchodów Ty¬siąclecia Państwa Polskiego (1966–1967), w: Kulturowe konteksty pamięci Pomo¬rzan. XIII Konferencja Kaszubsko-Pomorska, red. C. Obracht-Prądzyński, Słupsk– Gdańsk 2016.
57.Migdalski P., Nazwy jako środek kreowania mitu Ziem Odzyskanych na przykładzie Re¬jonu Pamięci Narodowej Cedynia–Gozdowice–Siekierki, w: Nazwa dokumentem przeszłości regionu, red. J. Nowosielska-Sobel, G. Strauchold, W. Kucharski, Wro¬cław 2010.
58.Migdalski P., Obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego w Cedyni (badania naukowe, uro¬czystości w 1959 i 1966 r.), „Rocznik Chojeński” 2016, t. 8.
59.Migdalski P., Pamięć pomorska po 1945 roku, „Przegląd Uniwersytecki. Pismo Uniwer¬sytetu Szczecińskiego” 2016, nr 10–12.
60.Migdalski P., Wstęp, w: Paul Tillich – teolog pogranicza. Śladami wielkiego myśliciela po Nowej Marchii. Trzcińsko-Zdrój – Chojna – Przyjezierze, red. P. Migdalski, Chojna 2012.
61.Mitkowski J., Pomorze Zachodnie w stosunku do Polski, Poznań 1946.
62.Nazwy ulic w PRL, http://www.szczecinek.org/forum/viewtopic.php?f=3&t=2567 (17.02.2017).
63.Noszczak B., „Sacrum” czy „profanum”? Spór o istotę obchodów Milenium polskiego (1949–1966), Warszawa 2002.
64.Pieradzka K., Kaźko Szczeciński (1345–1377) na tle polityki pomorskiej Kazimierza Wiel¬kiego, Warszawa 1947.
65.Pięćdziesięciolecie szkoły rolniczej w Światkach 1946–1996, red. W. Stępczyński, Szcze¬cinek 1996.
66.Przybyła P., Narracje (i) infrastruktury. „Mit Ziem Odzyskanych” w pamięci politycznej wczesnej Polski Ludowej (na przykładzie Góry św. Anny i Ślęży), Poznań 2016.
67.Rajewski Z., Nazwy ulic w miastach zachodnich, „Polska Zachodnia” 16–18.11.1945.
68.Romaniuk Z., Aleksander Józef Stafiński, w: Słownik biograficzny białostocko-łomżyń¬sko-suwalski, z. 3, red. A. Dobroński, Białystok 2005.
69.Romanow Z., Wakacyjne Studium Pomorzoznawcze w Koszalinie w latach 1958–1962, „Słupskie Studia Historyczne” 2014, t. 20.
70.Rymar E., Dziedzictwo piśmiennicze księstwa Gryfitów ze szczególnym uwzględnieniem obszaru państwa polskiego, „Bibliotekarz Zachodniopomorski” 2000, nr 4 (41).
71.Skrzypek I., Przedchrześcijański posąg kamienny, tzw. „Belbuk”, „Szczecineckie Zapi¬ski Historyczne” 2011, nr 5.
72.Skrzypek I., Z historii muzealnictwa środkowopomorskiego, „Koszalińskie Zeszyty Mu¬zealne” 1997, t. 21.
73.Stafiński A., Szczecinek i okolice, Koszalin 1958.
74.Stafiński A., Zabytki słowiańskie Szczecinka i okolicy, „Zapiski Koszalińskie” 1960, t. 6.
75.Strauchold G., Myśl zachodnia i jej realizacja w Polsce Ludowej w latach 1945–1957, Toruń 2003.
76.Szembekówna Z., Kostrzewski J., Sprawozdanie z poszukiwań archeologicznych w r. 1905 i 1906 na cmentarzysku z epoki rzymskiej w Siemianicach (część IV), „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego” 1916, b.t. (odbitka).
77.Świątki czy Elżbiecin?, http://www.szczecinek.org/forum/viewtopic.php?f=3&t=2389& view=previous (17.02.2017).
78.Urbanek B., Księżna Elżbieta Kazimierzówna (między Wawelem a Marientronem), Szczecinek 2012.
79.Urbanek B., Legendy Ziemi Szczecineckiej (antologia legend szczecineckich), Szczecinek 2011.
80.Urbanek B., W grodzie gryfa i jesiotra. Legendy ze Szczecinka i okolic, Szczecinek 2005.
81.Wojciechowski Z., Pomorze a pojęcie Polski piastowskiej, w: tenże, Hołd Pruski i inne studia historyczne, Poznań 1946.
82.Wywiad z Panem Profesorem Leopoldem Czekałowskim, http://www.lo.szczecinek.pl/ wnuk/czekalowski.html (17.02.2017).
83.Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.