Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2018.3-06
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 3 2018
Józef Piłsudski wobec sojuszu Polski z Rumunią w okresie międzywojennym
(Józef Piłsudski and the Polish-Romanian Alliance in the Interwar Period)

Authors: Henryk Walczak
Keywords: Piłsudski Romania the inter-war period diplomatic and military relations
Data publikacji całości:2018
Page range:28 (109-136)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Józef Piłsudski had been an advocate of the close cooperation between Poland and Romania since the beginning of the independence. This attitude resulted from the current premises and was connected with the formation of the eastern borders of the Polish state. A substantial role in this cooperation was played by the Ukrainian issue, firstly cooperation against the West Ukrainian People’s Republic (ZUNR) and then the plans to support Petlura’s Ukraine, which was supposed to constitute a bastion protecting both countries from Russia’s expansion. This very aspect determined the conclusion of the Polish-Romanian alliance in 1921, which became the foundation of Polish foreign policy. The Marshal was a proponent of its tightening and strengthening. His journey to Romania in September 1922 was devoted to this aim. However, the changes resulted from the accession to power of the centre-right led to the removal of Piłsudski from political life and the loss of the possibility of influencing the alliance with Romania. This situation changed after the May coup and the Marshal’s return to power. He started propagating the need for the closer collaboration with Romania again. It was to serve the construction of a wider constellation of Central and Eastern European countries as a form of protecting this region against the threat posed by the Soviet Union. These activities were particularly intense in 1928. The underestimation of the danger by Romanian politicians and the deplorable state of the army made Piłsudski realize that this concept was illusory. However, he did not see another alternative to the Polish-Romanian alliance as an element allowing some leeway in Polish foreign policy towards Moscow and he was convinced of the need to maintain it. With great determination, he sought to coordinate the activities of the USSR’s limitrophes in concluding non-aggression pacts with that country. He even tried to overcome the resistance of Bucharest by diplomatic pressure. Despite the fiasco of these efforts and changes in the international situation in the early 1930’s, he was still convinced of the importance of the alliance with Romania for Poland’s international activities.
Download file

Article file

Bibliography

1.Archiwum Akt Nowych w Warszawie
2.Akta B. Wieniawy-Długoszowskiego.
3.Ataszaty Wojskowe RP.
4.Sztab Główny, 616.
5.Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
6.Oddział III SG. AII 26A.
7.Arhivele Ministerului Afacerilor Externe, Bucureşti
8.71 /1914, E2, partea I.
9.71/1920–1944, Polonia.
10.Dosare specjale.
11.Mica Înțelegere.
12.Arhivele Militare Române, Bucureşti
13.Marele Stat Major
14.Biroul Ataşati Militari,
15.Secţia 3. Operaţi.
16.Hoover Institution Archives
17.Polska. Poselstwo (Rumunia). Księga szyfrów.
18.Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
19.Wysocki A., Dzieje mojej służby, sygn. 12477/II, t. 2, cz. 3.
20.Argetoianu C., Memorii. Pentru cei de mâine. Amintiri din vremea celor de ieri, vol. 9, part. 8 (1930–1931), ediție și indice S. Neagoe, Bururești 1997.
21.Beck J., Wspomnienia o polskiej polityce zagranicznej 1926–1939, Warszawa–Kraków 2015.
22.Behind closed doors. Secret papers on the failure of Romanian-Soviet negotiations 1931–1932, translated, with an introductory essay, by W.M. Bacon, Stanford 1979.
23.Bułhak H., Materiały do dziejów sojuszu polsko-rumuńskiego w latach 1921–1931, „Studia Historyczne” 1973, z. 3.
24.Diariusz i teki Jana Szembeka (1935–1945), t. 1, oprac. T. Komarnicki, Londyn 1964.
25.Documents on British Foreign Policy 1919–1939, Series I, vol. XXIII.
26.Grzybowski W., Spotkania i rozmowy z Józefem Piłsudskim, „Niepodległość” (Londyn) 1948, t. 1.
27.Hunczak T., Ukraine and Poland in documents 1918–1922, part 2, New York–Toronto 1983.
28.Korwin-Sokołowski A.L., Fragmenty wspomnień 1910–1945, Warszawa 1987.
29.Laroche J., Polska lat 1926–1935, Warszawa 1966.
30.List J. Piłsudskiego do gen. K. Sosnkowskiego z 29 IV 1920 r., „Niepodległość” 1962, t. 7.
31.Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 5, Warszawa 1937.
32.Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 10, Warszawa 1938,
33.Protokół konferencji odbytej 7.06.1928 r. między przedstawicielami armii polskiej i rumuńskiej, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1988, nr 128.
34.Protokół z posiedzenia w Belwederze z 6.06.1928 r., „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1988, nr 128.
35.România–Polonia. Relaţii diplomatice, col. de red. F. Anghel, N. Mareş, D. Preda, Bucureşti 2003.
36.Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. Dokumenty i materiały, t. 2, red. R. Bierzanek, J. Kukułka, Warszawa 1967.
37.Świtalski K., Diariusz 1919–1935, do druku przygot. A. Garlicki, R. Świętek, Warszawa 1992.
38.Gazeta Polska 1933
39.Ilustrowany Kurier Codzienny 1933
40.Kurier Warszawski 1920
41.Anghel F., Okupacja Pokucia przez Armię Rumuńską (24 maja – początek sierpnia 1919 r.) i początki stosunków polsko-rumuńskich, „Przegląd Historyczny” 1998, z. 2.
42.Bułhak H., Początki sojuszu polsko-rumuńskiego i przebieg rokowań o konwencję wojskową w latach 1919–1921, „Dzieje Najnowsze” 1973, nr 3.
43.Bułhak H., Pośrednictwo dyplomacji polskiej między Rumunią a ZSRR w sprawie podpisania tzw. Protokołu Moskiewskiego (1928–1929), „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1983, t. 19.
44.Essen A., Polska a Mała Ententa: 1920–1934, Warszawa–Kraków 1992.
45.Hrenciuc D., România şi Polonia –1918–1931. Relaţii politice, diplomatice şi militare, Rădăuţi 2003
46.Jędrzejewicz W., Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867–1935, t. 2: 1918–1926, t. 3: 1926–1935, Wrocław–Kraków 1994.
47.Józef Piłsudski (1867–1935). Polityk, wódz, mąż stanu, red. J. Faryś, T. Sikorski, Szczecin 2005.
48.Kroytor V., Problema Pokuttiya u vidnostinakh mizh Rumunieyiu i ZUNR, „Galitschina” 2001, nr 5–6.
49.Leczyk M., Polska i sąsiedzi. Stosunki wojskowe 1921–1939, Białystok 1997.
50.Mareș N., Istorie – diplomație. Eseuri, vol. 2, Iași 2014.
51.Między Europą naszych pragnień a Europą naszych możliwości, red. J. Faryś, T. Sikorski, P. Słowiński, t. 2, Gorzów Wlkp. 2007.
52.Międzymorze. Nadzieje i ograniczenia w polityce II Rzeczypospolitej, red. E. Znamierowska-Rakk, Warszawa 2016.
53.Neilson K., Britain, Soviet Russia and the Collapse of the Versailles Order 1919–1939, Cambridge 2006.
54.Pajewski J., Budowa Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1926, Kraków 1995.
55.Piątek J., Przesłanki decyzji rządu Stanleya Baldwina o zerwaniu stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Sowieckim 24 maja 1927 r., „Acta Universitatis Lodzienzis. Folia Historica” 2010, t. 85.
56.Polska i Rumunia w Europie Środkowej w XX i XXI wieku. Studia, materiały i eseje poświęcone pamięci prof. dra hab. Wojciecha Rojka. Polonia și România în Europa
57.Centrală în secolele XX și XXI. Studii, materiale și eseuri dedicate in memoriam prof. dr univ. Wojciech Rojek, red. A. Kastory, H. Walczak, Kraków 2017.
58.Popescu M.C., Relaţiile militare româno-polone în perioada interbelică (1918–1939), Bucureşti 2001.
59.Post hominum memoriam. Profesorowi Januszowi Farysiowi – uczniowie i przyjaciele, red. E. Skorupska-Raczyńska, P. Słowiński, Gorzów Wlkp. 2009.
60.Przyjaźnie i antagonizmy. Stosunki Polski z państwami sąsiednimi w latach 1918–1939, red. J. Żarnowski. Warszawa 1977.
61.Stănescu M.C., Operaţia Pocuţia, mai–august 1919, „Magazin Istoric” 1995, nr 1.
62.Stępniak W., Dyplomacja polska na Bałkanach (1918–1926), Warszawa 1998.
63.Tantum possumus, quantum scimus. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Zdzisławowi Chmielewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. R. Gaziński, A. Makowski, Szczecin 2012.
64.Walczak H., Polscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rumunii w latach 1918–1940, cz. 1: 1918–1940, „Polish Biographical Studies” 2016, nr 4.
65.Walczak H., Polska a sprawa rumuńsko-sowieckiego paktu o nieagresji w latach 1931–1932 (cz. 1), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2014, t. 49.
66.Walczak H., Polska a sprawa rumuńsko-sowieckiego paktu o nieagresji w latach 1931–1932, (cz. 2), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2015, t. 50.
67.Walczak H., Sojusz z Rumunią w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1931, Szczecin 2008.
68.Wandycz P., Z Piłsudskim i Sikorskim. August Zaleski – minister spraw zagranicznych w latach 1926–1932, 1939–1941, Warszawa 1999.
69.Willaume M., Rumunia, Warszawa 2004.
70.Z dziejów stosunków polsko-radzieckich. Studia i materiały, t. 11–12, Warszawa 1975.
71.Zieliński A., Stosunki polsko-rumuńskie, grudzień 1933 – maj 1935, „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1976, t. 12.
72.Żerko S., Kryzys w stosunkach między Polską a Rumunią w latach 1934–1936 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych, „Dzieje Najnowsze” 2016, t. 48.