Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2019.2-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 2 2019
Węgorzyno – szlacheckie miasto prywatne w czasach nowożytnych

Authors: Paweł Gut ORCID
Akademia Pomorska w Słupsku
Keywords: Węgorzyno Wangerin Pomorze (Pomerania) Pommern Modern Times private town urban system
Data publikacji całości:2019
Page range:31 (5-35)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Węgorzyno is an example of a private town, the property of the gentry family of (von)Borcke. The town was not founded by virtue of one legal act; Węgorzyno became a townin a process of many years when it kept acquiring successive urban functions. The inhabitants were subjects (lieges) of the von Borcke Family and obliged to additional dutiesfor their feudal lord. In the 16th–18th centuries the town’s inhabitants earned their livingas craftsmen and petty tradesmen, agriculture was a significant addition to their incomefirst of all providing the basis of their diet. Węgorzyno functioned as a small centre ofcrafts and trade for the surrounding area. The 30-year war caused a notable decrease inthe economic and demographic potential of the town, which was not recovered until themid-18th century.
Download file

Article file

Bibliography

1.Źródła niepublikowane
2.Archiwum Państwowe w Szczecinie:
3.Archiwum Książąt Szczecińskich, sygn. I/3337, I/5314, I/5701, I/5818, I/5794, II/1947, II/2015, II/2043, II/2052.
4.Cechy miasta Węgorzyna, sygn. 18, 24, 26, 51, 54, 56, 73, 95.
5.Rejencja Szczecińska, sygn. I/3695.
6.Rękopisy i Spuścizny, sygn. 565, 753–756, 759–760, 1330, 1332, 1377.
7.Sąd Kameralny Rzeszy w Wetzlar, sygn. 142.
8.Landesarchiv Greifswald:
9.Rep. 7 Staatskanzelei, nr 172, 1567.
10.Rep. 12 Kriegsarchiv Stettin, nr 537, 878.
11.Rep. 38b U Wangerin nr 1–2.
12.Rep. 38b Wangerin, nr 73.
13.Źródła publikowane
14.Diplomataria et scriptores historiae Germanicae medii aevi: cum sigillis aeri incisis; Accedit praefatio Christiani Gottlieb Buderi De damnis detrimentisque archivorum quorundam Germaniae, opera et studio Christiani Schoettgenii et Georgii Christophori Kreysigii, t. 3, Altenburg 1760.
15.Ein Bürgereid in Wangerin aus dem Jahre 1734, „Heimatkalender für den Kreis Regenwalde” 1924.
16.Geschichtsquellen des burg- und schlossgesessenen Geschlechts von Borcke, red. G. Sello, Berlin 1910.
17.Matrikeln und Verzeichnisse der Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jahrhundert, red. R. Klempin, G. Kratz, Berlin 1863.
18.Literatura
19.[Anonim], Die Wangeriner Kirche, „Heimatkalender für den Kreis Regenwalde” 1924.
20.Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Stettin, von Kamin und Hinterpommern; oder des Verwaltungs-Bezirks der Königl. Regierung zu Stettin, Th. 2, t. 7, Enthaltend den Kreis Regenwald, Berlin 1874.
21.Brehmer F., Das Herrenhaus in Wangerin, „Heimatkalender für den Kreis Regenwalde” 1941.
22.Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königlich Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Th. 1–2, Stettin 1779–1784.
23.Brüggemann L.W., Beyträge zur Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königlich Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Stettin 1800.
24.Chlebowska A., Między miłosierdziem a obowiązkiem. Publiczna opieka nad ubogimi na Pomorzu w latach 1815–1872 na przykładzie rejencji szczecińskiej i koszalińskiej, Szczecin 2002.
25.Gawlas S., Przełom lokacyjny w dziejach miast środkowoeuropejskich, w: Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Poznań 2005.
26.Gut P., Urząd Radcy Podatkowego w Choszcznie dla miast powiatów tylnych Nowej Marchii, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 2003, nr 10.
27.Hupp O., Die Wappen und Siegel der Deutschen Städte, Flecken und Dörfer, t. 1, z. 2, Frankfurt a/M 1898.
28.Isenmann E., Die deutsche Stadt im Spätmittelalter 1250–1500. Stadtgestalt, Recht, Stadtregiment, Kirche, Gesellschaft, Wirtschaft, Stuttgardt 1988.
29.Kratz G., Klempin R., Die Städte der Provinz Pommern, Berlin 1865.
30.Lesiński H., Kryzys gospodarczy i społeczny w miastach oraz próby jego przezwyciężenia, w: Historia Pomorza, t. 2, cz. 3, red. G. Labuda, Poznań 2003.
31.Lesiński H., Kształtowanie się stosunków rynkowych pod wpływem merkantylistycznej polityki państwa, w: Historia Pomorza, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
32.Lesiński H., Pomorze Zachodnie w latach wojny trzydziestoletniej, w: Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego, Cedynia 972 – Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972.
33.Lesiński H., Przemiany w stosunkach handlowych miast Pomorza Zachodniego w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
34.Lesiński H., Przemiany w ustroju, rozplanowaniu i budowie miast, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
35.Majewski M., Ludwisarstwo stargardzkie XV–XVII wieku, Stargard 2005.
36.Micraelius J., Antiquitates Pomeraniae oder Sechs Bücher vom Alten Pommerlande, Stettin 1639 (wyd. 2, Lepizig 1723).
37.Moderow H., Die Evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegenwart, Teil: Der Regierungsbezirk Stettin, Stettin, 1903.
38.Piskorski J.M., Kolonizacja wiejska na Pomorzu Zachodnim, wyd. 2, Poznań 2005.
39.Radecki Z., Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego, Warszawa 1976.
40.Rymar E., Pierwsze generacje rodu pomorskich Borków (XII–XIV w.), „Przegląd Zachodniopomorski” 2003, z. 3.
41.Simiński R., W średniowieczu (do 1523 roku), w: Dzieje Szczecinka. Tom I (do 1939 roku), Szczecin–Szczecinek 2010.
42.Szultka Z., Pomorze Zachodnie w okresie rywalizacji szwedzko-brandenbursko-pruskiej o Szczecin i ujście Odry, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań
43.2003.
44.Szultka Z., Stosunki społeczne i polityczne w miastach do początku XVIII wieku, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
45.Szultka Z., Szkolnictwo wiejskie na Pomorzu Zachodnim od reformacji do początku XIX wieku, Słupsk 2017.
46.Szultka Z., Walka elektorów brandenburskich i królów pruskich z opozycją stanową w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
47.Teske, Geschichte der Stadt Stargard, Stargard 1843.
48.Vetter K., Zwischen Dorf und Stadt. Die Mediatstädte des kurmärkischen Kreises Lebus, Weimar 1996.
49.Vogtherr Th., Die Stadt und ihre Recht – Stadtrecht in Nordwestdeutschland, w: Die Macht der Städte. Von der Antike bis zur Gegenwart, red. M. Gehler, Hildesheim 2010.
50.Wachowiak B., Pomorze Zachodnie w schyłkowej epoce feudalizmu, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 1, Poznań 1976.
51.Wachowiak B., Przemiany gospodarczo-społeczne i ustrojowe na wsi zachodniopomorskiej, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 1, Poznań 1976.
52.Wiśniewski J., Walki o Pomorze Zachodnie w toku wojen polsko-szwedzkich i brandenbursko-szwedzkich w latach 1655–1720, w: Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego, Cedynia 972 – Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972.
53.Wutstrack C.F., Kurze historisch-geographisch-statistische Beschreibung von dem königlich-preussischen Herzogthume Vor- und Hinter-Pommern, Settin 1793.
54.Wutstrack C.F., Nachtrag zu der Kurzen historisch-geographisch-statistischen Beschreibung des königlich-preussischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Settin 1795.