Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2019.4-10
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / z. 4 2019
A picture of the Duchy of Szczecin during the Thirty Years’ War in light of the chronicle by Peter Rudolphy between 1627 and 1637

Authors: Monika Ogiewa
Keywords: Thirty Years’ War Pomerania the Duchy of Szczecin Gryfice Kołobrzeg Pyrzyce Stargard Szczecin Peter Rudolphi
Data publikacji całości:2019
Page range:30 (223-252)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The article discusses the course of the Thirty Years’ War in the Duchy of Szczecin from the moment of signing the capitulation in Franzburg by Duke Bogislaw XIV in 1627 until the death of this ruler ten years later. This description is based on information from the second part of the manuscript Chronicle of Pastor Peter Rudolphy from 1696. From its text, the events that were breakthrough in the history of Pomerania were selected, such as the accommodation of imperial soldiers or the entry into war of the Swedish King Gustav II Adolph. Mechanisms used by soldiers of both armies to occupy city centres, e.g. Gryfice, Kołobrzeg, Pyrzyce, Stargard and Szczecin, were also presented. The article does not exhaust the whole subject, but is only a contribution to the knowledge not only of the history of the conflict in Pomerania, but also the chronicle itself.
Download file

Article file

Bibliography

1.Archival sources:
2.Archiwum Państwowe w Szczecinie
3.Akta miasta Gryfice: sygn. 153 a.
4.Rękopisy i spuścizny: sygn. 453.
5.Spuścizna Martina Wehrmanna: sygn. 15, 79, 80, 94.
6.Zbiór Samuela Gottlieba Loepera: sygn. 45, 45 a, 45 b.
7.Landesarchiv Greifswald
8.Rep. 55, no. 115.
9.Printed Sources:
10.Micraelius J., Sechs Bücher von alten Pommernland, Buch V, Stettin–Leipzig 1723.
11.Universität Wittenberg, Wittenberger Matrikel, vol. 7, 1675, Universitäts- und Landesbibliothek Sachsen–Anhalt 2017.
12.Analysis:
13.Anusik Z., Gustaw II Adolf, Wrocław 2009.
14.Backhaus H., Verfassung und Verwaltung Schwedisch-Pommers, w: Unter der schwedischen Krone, ed. I. Asmus, Greifswald 1998.
15.Bagmihl J.T., Pommersches Wappenbuch, vol. 4, Stettin 1854.
16.Balcerzak T., Gibczyński M., Słowiński S., Woliński zamek – odkrycie zapomniane siedziby książąt pomorskich, in: Wolińskie spotkania mediewistyczne. Ekskluzywne życie – dostojny pochówek. W kręgu kultury elitarnej wieków średnich, ed. M. Rębkowski, Wolin 2011.
17.Berghaus H.K.W., Landbuch des Herzogtums Pommern – Schilderung der Zustände dieser Lande in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts, vol 2: Landbuch des Herzogthums Stettin, von Kamin und Hinterpommern; oder des Verwaltungs-Bezirks der Königl. Regierung zu Stettin, part 4: Saatziger Kreis, insbesondere Stadt Stargard, Anklam 1867.
18.Bismarck-Osten F.v., Die Sammlungen zu Schloß Plathe und ihr Begründer Friedrich Wilhelm von der Osten (1721–1786), ”Baltische Studien” NF 1976, no. 62.
19.Böhmer W., Übersicht der allgemeinen Chroniken und Geschichten Pommerns seit Kantzow, “Baltische Studien” AF 1835/36, no. 3.
20.Boras Z., Bogusław XIV – ostatni Gryfita, “Przegląd Zachodniopomorski” 1967, no. 3.
21.Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, vol. 2, part 1, Beschreibung der zu dem Gerichtsbezirk der Königl. Landescollegien in Stettin gehörigen Hinterpommerschen Kreise, Stettin 1784.
22.Brzustowicz G., Pułkownik Zygfryd von Damitz (8.10.1592–7.09.1631 Breitefeld), dowódca pomorskiego regimentu, tzw. Białej Brygady, w służbie króla szwedzkiego Gustawa II Adolfa, “Stargardia” 2013, no. 8.
23.Gaziński R., Dzieje Gryfic w XVI wieku i 1. połowie XVII wieku, in: Gryfice. Dzieje miasta, ed. T. Białecki, Szczecin 2012.
24.Grabski A.F., Dzieje historiografii, Poznań 2006.
25.Gut P., Gryfice w 2. połowie XVII wieku i w wieku XVIII, in: Gryfice. Dzieje miasta, ed. T. Białecki, Szczecin 2012.
26.Immatrikulation von Petrus Rudolphi, in: matrikel.uni-rostock.de/id/100047733 (3.01.2019).
27.Inwentarz sreber zgromadzonych w skrzyni przechowywanej w stargardzkim Ratuszu do 1673 roku, in: W czasach, gdy Stargard był stolicą…, ed. M. Majewski, Stargard 2014, pp. 30–33.
28.Kościelna J.A., Z dziejów rezydencji myśliwskiej księcia Jana Fryderyka w Podlesiu (Friedrichswalde), “Stargardia” 2015, no. 9.
29.Moderow H., Die Evangelischen Geistlichen Pommerns. Von der Reformation bis zur Gegenwart, vol. 1, Der Regierungsbezirk Stettin, Stettin 1903.
30.Ochędowska-Grzelak B., Motyw Gryfa w sztuce książęcej Pomorza Zachodniego na tle sztuki europejskiej, in: Pod skrzydłami Gryfa, ed. A. Gut, Szczecin 2014.
31.Ogiewa M., O Sownie słów kilka…, in: Z dziejów Sowna w XX wieku, eds. A. Gut, M. Ogiewa, Szczecin–Stargard 2014.
32.Ogiewa-Sejnota M., Stosunki pomorsko-brandenburskie w świetle małżeństw książąt pomorskich w XVI wieku, “Rocznik Chojeński” 2016, no. 8.
33.Podruczny G., Niezrealizowane projekty twierdzy w Stargardzie, “Stargardia” 2015, no. 10.
34.Riemann H., Geschichte der Stadt Colberg, Colberg 1873.
35.Riemann H., Geschichte der Stadt Greifenberg in Pommern, Greifenberg i. P. 1862.
36.Rudel T., Die Lage Pommerns von Beginn des dreißigjährigen Krieges bis zum Eintreffen Gustav Adolph (1520–1630), “Baltische Studien” AF 1890, no. 40.
37.Rymar E., Wojny i spory pomorsko-brandenburskie w XVI i XVII w., Zabrze–Tarnowskie Góry 2012.
38.Skworoda P., Wojny Rzeczpospolitej Obojga Narodów ze Szwecją, Warszawa 2007.
39.Teske G.Ch., Geschichte der Stadt Stargard, vol. 1, Stargard 1843.
40.Wachowiak B., Państwo zachodniopomorskie w okresie hegemonii szlachty (1570–1625), in: Historia Pomorza, vol. 2, part 1, ed. G. Labuda, Poznań 1977.
41.Wachowiak B., Upadek państwa zachodniopomorskiego, in: Historia Pomorza, vol. 2, part 1, ed. G. Labuda, Poznań 1977.
42.Warlich B., Bohm, Jacob, http://www.30jaehrigerkrieg.de/bohm-boom-baum-jacob (30.04.2019).
43.Warlich B., Fuchs, N., http://www.30jaehrigerkrieg.de/fuchs-n (27.04.2019).
44.Warlich B., Herberstein, Maximilian Freiherr von, http://www.30jaehrigerkrieg.de/herberstein-maximilian-freiherr-von (27.04.2019).
45.Warlich B., Streiff Freiherr von Lauenstein, Johann [Reinhold], http://www.30jaehrigerkrieg.de/streiff-freiherr-von-lauenstein-johann-2 (14.04.2019).
46.Warlich B., Teuffel [Dyvell], Maximilian, Freiherr von Guntersdorf und Weyerburg, http://www.30jaehrigerkrieg.de/teuffel-maximilian-freiherr-von-guntersdorf (14.04.2019).
47.Wehrlich R.-G., Początki pomorskiego herbu Gryfitów w ówczesnym kontekście politycznym i heraldycznym z okazji 800-lecia najstarszego przedstawienia obrazowego, in: Pod skrzydłami Gryfa, ed. A. Gut, Szczecin 2014.
48.Wehrmann M., Ein altes Gedicht über Pommern im 30jährigen Kriege, in: Pyritz im 30 jährigen Kriege: Erinnerungsheft an das Brandjahr 1634 und sein Gedächtnis 1934, ed. R. Holsten, Pyritz i. Pom. 1934.
49.Wehrmann M., Geschichte der Stadt Stettin, Stettin 1911.
50.Wehrmann M., Geschichte von Land und Stadt Greifenberg, Greifenberg in Pomm. 1927.
51.Wehrmann M., Geschichte von Pommern, part 2, Bis zur Gegenwart, Gotha 1906.
52.Wilson P.H., Wojna trzydziestoletnia 1618–1648. Tragedia Europy, Oświęcim 2017.
53.Wolke L.E., Larsson G., Villstrand N.E., Wojna trzydziestoletnia. Europa i świat 1618–1648, Warszawa 2010.
54.Zedler J.H, Conti, in: Grosse vollständige Universal-Lexicon Aller Wissenschafften und Künste, https://www.zedler-lexikon.de/index.html?c=blaettern&bandnummer=6&seitenzahl=580 (16.04.2019).
55.Zedlitz-Neukirch L. v., Neues Preussisches Adels-Lexicon, oder genealogische und diplomatische Nachrichten, part 4, Lepizig 1837.
56.Zeiller M., Merian M., Topographia Electoratus Brandenburgici et Ducatus Pomeraniae […] das ist Beschreibung der Vornembsten und bekantisten Stätte vnd Plätz in dem […] Churfürstenthum vnd March Brandenburg: vnd dem Hertzogtum Pommeren, zu sampt einem doppelten Anhang, 1. Vom Lande Preussen vnnd Pomerellen. 2. Von Lifflande vnnd Selbige beruffenisten Orten, Franckfurt am Mayn 1652.