Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2019.2-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 2 2019
Węgorzyno – szlacheckie miasto prywatne w czasach nowożytnych

Autorzy: Paweł Gut ORCID
Akademia Pomorska w Słupsku
Słowa kluczowe: Węgorzyno Wangerin Pomorze Pommern czasy nowożytne miasto prywatne ustrój miejski
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:31 (5-35)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Węgorzyno stanowi przykład prywatnego miasta, własność szlachecką rodu von Borcke. Lokacja miast nie nastąpiła w jednorazowym akcie prawny, ale Węgorzyno stało się miastem w toku długoletniego procesu nabywania kolejnych funkcji miejskich. Mieszczanie byli poddanymi rodu von Borcke i zobowiązani do dodatkowych danin na rzecz pana gruntowego. Wciągu XVI-XVIII wieku mieszkańcy miasta trudnili się rzemiosłem i drobnym handlem, a rolnictwo stanowiło bardzo istotne uzupełnienie dochodów, a przede wszystkim podstawę wyżywienia gospodarstw domowych. Węgorzyno pełniło rolę niewielkiego centrum rzemieślniczo-handlowe dla najbliższej okolicy. Wojna 30-letnia spowodowała znaczy upadek potencjału gospodarczego i demograficznego miasta, który został odbudowany dopiero w II połowie XVIII wieku.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Źródła niepublikowane
2.Archiwum Państwowe w Szczecinie:
3.Archiwum Książąt Szczecińskich, sygn. I/3337, I/5314, I/5701, I/5818, I/5794, II/1947, II/2015, II/2043, II/2052.
4.Cechy miasta Węgorzyna, sygn. 18, 24, 26, 51, 54, 56, 73, 95.
5.Rejencja Szczecińska, sygn. I/3695.
6.Rękopisy i Spuścizny, sygn. 565, 753–756, 759–760, 1330, 1332, 1377.
7.Sąd Kameralny Rzeszy w Wetzlar, sygn. 142.
8.Landesarchiv Greifswald:
9.Rep. 7 Staatskanzelei, nr 172, 1567.
10.Rep. 12 Kriegsarchiv Stettin, nr 537, 878.
11.Rep. 38b U Wangerin nr 1–2.
12.Rep. 38b Wangerin, nr 73.
13.Źródła publikowane
14.Diplomataria et scriptores historiae Germanicae medii aevi: cum sigillis aeri incisis; Accedit praefatio Christiani Gottlieb Buderi De damnis detrimentisque archivorum quorundam Germaniae, opera et studio Christiani Schoettgenii et Georgii Christophori Kreysigii, t. 3, Altenburg 1760.
15.Ein Bürgereid in Wangerin aus dem Jahre 1734, „Heimatkalender für den Kreis Regenwalde” 1924.
16.Geschichtsquellen des burg- und schlossgesessenen Geschlechts von Borcke, red. G. Sello, Berlin 1910.
17.Matrikeln und Verzeichnisse der Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jahrhundert, red. R. Klempin, G. Kratz, Berlin 1863.
18.Literatura
19.[Anonim], Die Wangeriner Kirche, „Heimatkalender für den Kreis Regenwalde” 1924.
20.Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Stettin, von Kamin und Hinterpommern; oder des Verwaltungs-Bezirks der Königl. Regierung zu Stettin, Th. 2, t. 7, Enthaltend den Kreis Regenwald, Berlin 1874.
21.Brehmer F., Das Herrenhaus in Wangerin, „Heimatkalender für den Kreis Regenwalde” 1941.
22.Brüggemann L.W., Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königlich Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Th. 1–2, Stettin 1779–1784.
23.Brüggemann L.W., Beyträge zur Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königlich Preußischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Stettin 1800.
24.Chlebowska A., Między miłosierdziem a obowiązkiem. Publiczna opieka nad ubogimi na Pomorzu w latach 1815–1872 na przykładzie rejencji szczecińskiej i koszalińskiej, Szczecin 2002.
25.Gawlas S., Przełom lokacyjny w dziejach miast środkowoeuropejskich, w: Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania, red. Z. Kurnatowska, T. Jurek, Poznań 2005.
26.Gut P., Urząd Radcy Podatkowego w Choszcznie dla miast powiatów tylnych Nowej Marchii, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” 2003, nr 10.
27.Hupp O., Die Wappen und Siegel der Deutschen Städte, Flecken und Dörfer, t. 1, z. 2, Frankfurt a/M 1898.
28.Isenmann E., Die deutsche Stadt im Spätmittelalter 1250–1500. Stadtgestalt, Recht, Stadtregiment, Kirche, Gesellschaft, Wirtschaft, Stuttgardt 1988.
29.Kratz G., Klempin R., Die Städte der Provinz Pommern, Berlin 1865.
30.Lesiński H., Kryzys gospodarczy i społeczny w miastach oraz próby jego przezwyciężenia, w: Historia Pomorza, t. 2, cz. 3, red. G. Labuda, Poznań 2003.
31.Lesiński H., Kształtowanie się stosunków rynkowych pod wpływem merkantylistycznej polityki państwa, w: Historia Pomorza, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
32.Lesiński H., Pomorze Zachodnie w latach wojny trzydziestoletniej, w: Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego, Cedynia 972 – Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972.
33.Lesiński H., Przemiany w stosunkach handlowych miast Pomorza Zachodniego w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
34.Lesiński H., Przemiany w ustroju, rozplanowaniu i budowie miast, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
35.Majewski M., Ludwisarstwo stargardzkie XV–XVII wieku, Stargard 2005.
36.Micraelius J., Antiquitates Pomeraniae oder Sechs Bücher vom Alten Pommerlande, Stettin 1639 (wyd. 2, Lepizig 1723).
37.Moderow H., Die Evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegenwart, Teil: Der Regierungsbezirk Stettin, Stettin, 1903.
38.Piskorski J.M., Kolonizacja wiejska na Pomorzu Zachodnim, wyd. 2, Poznań 2005.
39.Radecki Z., Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego, Warszawa 1976.
40.Rymar E., Pierwsze generacje rodu pomorskich Borków (XII–XIV w.), „Przegląd Zachodniopomorski” 2003, z. 3.
41.Simiński R., W średniowieczu (do 1523 roku), w: Dzieje Szczecinka. Tom I (do 1939 roku), Szczecin–Szczecinek 2010.
42.Szultka Z., Pomorze Zachodnie w okresie rywalizacji szwedzko-brandenbursko-pruskiej o Szczecin i ujście Odry, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań
43.2003.
44.Szultka Z., Stosunki społeczne i polityczne w miastach do początku XVIII wieku, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
45.Szultka Z., Szkolnictwo wiejskie na Pomorzu Zachodnim od reformacji do początku XIX wieku, Słupsk 2017.
46.Szultka Z., Walka elektorów brandenburskich i królów pruskich z opozycją stanową w drugiej połowie XVII i początkach XVIII wieku, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 3, Poznań 2003.
47.Teske, Geschichte der Stadt Stargard, Stargard 1843.
48.Vetter K., Zwischen Dorf und Stadt. Die Mediatstädte des kurmärkischen Kreises Lebus, Weimar 1996.
49.Vogtherr Th., Die Stadt und ihre Recht – Stadtrecht in Nordwestdeutschland, w: Die Macht der Städte. Von der Antike bis zur Gegenwart, red. M. Gehler, Hildesheim 2010.
50.Wachowiak B., Pomorze Zachodnie w schyłkowej epoce feudalizmu, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 1, Poznań 1976.
51.Wachowiak B., Przemiany gospodarczo-społeczne i ustrojowe na wsi zachodniopomorskiej, w: Historia Pomorza, red. G. Labuda, t. 2, cz. 1, Poznań 1976.
52.Wiśniewski J., Walki o Pomorze Zachodnie w toku wojen polsko-szwedzkich i brandenbursko-szwedzkich w latach 1655–1720, w: Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego, Cedynia 972 – Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972.
53.Wutstrack C.F., Kurze historisch-geographisch-statistische Beschreibung von dem königlich-preussischen Herzogthume Vor- und Hinter-Pommern, Settin 1793.
54.Wutstrack C.F., Nachtrag zu der Kurzen historisch-geographisch-statistischen Beschreibung des königlich-preussischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern, Settin 1795.