Przegląd Zachodniopomorski

ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2019.3-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 3 2019
Eilhard Lubinus (1565–1621) i muza rzymska

Autorzy: Agnieszka Borysowska
Słowa kluczowe: Eilhard Lubinus; satyra rzymska – recepcja; łacińska twórczość okolicznościowa; poezja nowołacińska; Akademia Rostocka
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:17 (31-47)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł omawia naukowe zainteresowanie antyczną poezją rzymską, które Eilhard Lubinus ujawnił już jako świeżo upieczony magister, kiedy opracował i wydał (w 1595 r.) zbiór komentarzy do Satyr Persjusza, którego poezja uchodziła za tak niejasną i zawikłaną, że owa obscuritas [niejasność] czy też aenigmata Persiana [Persjuszowe zagadki] stały się przysłowiowe. W kolejnych latach uczony wziął na warsztat dzieła innych autorów starożytnego Rzymu – Horacego i Juwenalisa. Ten dobór nazwisk nie był przypadkowy: wszyscy trzej (Horacy, Juwenalis i Persjusz) byli satyrykami, a satyra jako gatunek poetycki była wynalazkiem rzymskim. W jednym ze swoich pism Lubinus przyznał zresztą otwarcie, że spośród wszystkich poetów antycznych ceni najwyżej właśnie satyryków – określił ich mianem „nauczycieli cnót i strażników obyczajów”,. Uczony pozostawił po sobie nie tylko edycje i komentarze do rzymskiej poezji antycznej, ale próbował swoich sił także jako autor łacińskich wierszy. Jako twórca działał na niwie, na której aktywni byli także inni wykształceni przedstawiciele społeczeństwa jego czasów. Była to przede wszystkim popularna ówcześnie poezja okolicznościowa, którą tworzył z racji pełnienia określonych funkcji zawodowych oraz na skutek powiązań towarzyskich: znamy jego wiersze na pogrzeby władców i przyjaciół, na uroczystości szkolne, śluby i awanse kolegów itd. Znamiennym obyczajem było także sytuowanie wierszy w ramie literacko-wydawniczej publikacji – Lubinus dodawał poetyckie dedykacje zarówno do własnych książek, jak i do dzieł osób, z którymi pozostawał w jakichś związkach zażyłości. Jako autor utworów okolicznościowych i wierszowanych dedykacji Lubius jednak poetą raczej bywał niż był, a jego dorobek poetycki nie zdobył znaczącego miejsca w literaturze.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Anacreontis lyricorum poetarum festivissimi quae restant carmina cum interpretatione Eilhardi Lubini, Rostock 1597.
2.Auli Persii Flacci Satyrae VI accuratissime emendatae et editae ab Eilhardo Lubino, Rostochii 1598.
3.Carmina gratulatoria in honorem pietate, eruditione ac virtutum laude... Viri-Iuvenis, Dn. Ioachimi Beringii... cui Magisterii Philosophici gradus, in... Academia Rostochiensi, Rostochii 1601.
4.D. Iunii Iuvenalis Satyrarum Libri V: ex duobus manuscriptis exemplaribus ... cum analysi & doctissimis commentariis, partim nunc primum, partim de integro editis Eilhardi Lubini, Hanoviae 1603.
5.De vita et morte... Domini Georgii III. Ducis Stetini Pomeraniae, Cassubiorum et Henetorum, Principis Rugiae... insperato attamen piissime defuncti oratio scripta et solemniter recitata ipso die exequiarum, qui est 26. Maij in Academia Illustri Gryphorum..., Stettin 1617.
6.E[ilhardi] Lubini in Q. Horatii Flacci odarum librum II. paraphrasis scholastica qua retentis et insertis poetae verbis auctor commentarii vice mira luce et brevitate plene explicatur, Rostochii 1598.
7.Eilharda Lubinusa podróż przez Pomorze, red. R. Skrycki, Szczecin 2013.
8.Eilhardi Lubini Declamatio satyrica in huius saeculi impietatem, qua resurrectio mortuorum futura invictis rationibus et argumentis demonstratur, Rostock 1596.
9.Eilhardi Lubini in D. Iunii Iuvenalis Satyrarum libros ecphrasis succinta et perspicua, Rostochii 1602.
10.Eilhardi Lubini in nostri saeculi male doctos, satura publice recitata in Illustri Academia Rostochiensi cum novem... iuvenis... gradum in philosophia conferret, Rostochii 1603.
11.Eilhardi Lubini in Q. Horatii Flacci carminum vel odarum librum III paraphrasis scholastica nova in qua retentis poetae verbis iisque pedestri sermoni insertis auctor hic gravissimus plene explicatur, Rostochii 1598.
12.Eilhardi Lubini in Q. Horatii Flacci carminum vel odarum librum IIII paraphrasis scholastica nova in qua retentis poetae verbis iisque pedestri sermoni insertis auctor hic gravissimus plene explicatur, Rostochii 1598.
13.Eilhardi Lubini in Q. Horatii Flacci duos Satyrarum, totidem Epistolarum et Epistolam Satyricam De Arte Poetica libros paraphrasis scholastica nova quae pleni commentarii vice esse poterit, Rostochii 1599.
14.Eilhardi Lubini in Q. Horatii Flacci odarum librum ultimum qui epodon inscribitur paraphrasis scholastica nova in qua retentis poetae verbis iisque pedestri sermoni insertis auctor hic gravissimus plene explicatur, Rostochii 1598.
15.Eilhardi Lubini in Q. Horatii Flacci poemata quae exstant omnia paraphrasis scholastica qua retentis poetae verbis et pedestri sermoni insertis auctor gravissimus et difficillimus pleni commentarii vice breviter et dilucide explicatur, Rostochii 1599.
16.Eilhardi Lubini in Q. Horatii Flacci poemata omnia paraphraseon scholiasticarum specimen, sive liber primus. Quo primus Odarum liber retentis poetae verbis, et prosae insertis commentarii vice breviter et dilucide explicatur, Rostochii 1597.
17.Florilegium omnium veterum graecorum poetarum epigrammatum interprete Eilhardo Lubino, Honori nuptiali Ornatissimi et doctissimi viri, Dn. M. Antoni Aulaei, Scholae Rostochiensis Collegae Dignissimi, Sponsi, et Elyssae Dethleviae... Johannis Dethlevii filiae... gratulantur amici, Rostock 1599.
18.In nuptias Integerrimi, Humanissimi, Doctissimique Viri, Dn. M. Hermanni Langii Scholae Hamburgensis collegae Sponsi et Pudicissimae ac Moratissimae Virginis Annae Iegers... Sponsae carmina gratulatoria Rostochio missa ab amicis, Hamburg 1596.
19.Iunii Iuvenalis Aquinatis Satyrarum libri quinque: post omnium editionem... emendati & editi ab Eilhardo Lvbino poeseos in Academia Rostochchina professore publico, Rostock 1599.
20.Kubiak Z., Muza rzymska. Poezja starożytnego Rzymu, Warszawa 1992.
21.Lubinus E., D. Valentini Schachthii Elogium parentationis vice publice recitatum in Academia Rostochiensi, Rostochii 1607.
22.Lubinus E., Illustrissimi Megapolensium Ducis, Magni Nepotis, Alberti Filii, Udalrici Reginae Daniae Patris, Regis Avi, Patris Patriae, Desideratissimus in urbem suam Rostochium ad Academiae suae visitationem ingressus, Carmen, in quo boni principis idea proponitur, Rostock 1599.
23.Lubinus E., Phosphorus, sive De prima causa et natura mali..., Rostochii 1596.
24.Lubinus, Eilhard (Eilert Lübben), w: Deutsche Biographie, https://www.deutsche-biographie.de/sfz54517.html (dostęp 9.08.2018).
25.Lubinus, Eilhard, w: Catalogus Professorum Rostochiensium, http://cpr.uni-rostock.de/resolve/id/cpr_person_00001356?_search=fdd8c95a-3f be-4a3a-b57e-c9ec5e1d65b5 (dostęp 9.08.2018).
26.Lugubres narrationes duae de obitu illustris ac generosi viri dn. Nicolai Caas... subiunctae sunt una cum programmate in Regia Hafniensium Academia publice proposito, nonnullae Elegiae funebres... Henrici Ranzovii Producis Cimbrici..., Hamburgi 1594.
27.Melinus J., Anagrammata Principis Megapolitani, Regis Daniae, et Ducum quorundam, Doctorum, Magistrorumque Academiae Rosarum descriptionem continentia, Rostochii 1596.
28.Persius, w: Mała encyklopedia kultury antycznej, red. Z. Piszczek, Warszawa 1990, s. 585.
29.Quinctus Horatius Flaccus accuratissime emendatus, & explicatus Paraphrasi Nova Scholiastica Eilhardi Lubini iam de integro edita, & multis in locis correcta, Francofurti 1612.
30.Leinkauf T., Einheit und Gegensatz. Der Traktat Phosphorus sive de prima causa et natura mali des Eilhard von Lubin als Dokumet der Gegensatz-Ontologie der Spätrenaissance, w: Spätrenaissance-Philosophie in Deutschland 1570–1650, Entwürfe zwischen Humanismus und Konfessionalisierung, okkulten Traditionen und Schulmetaphysik, red. M. Mulsow, Tübingen 2009, s. 87–120.