ISBN: 978-83-7972-676-9
ISBN (online): 978-83-7972-677-6
ISSN: 0860-2751
OAI
DOI: 10.18276/978-83-7972-677-6
Issue archive / T. (MCCCLXXII) 1298
| Year of publication: | 2024 |
| Dziedzina: | Dziedzina nauk społecznych |
| Dyscyplina: | geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna |
| Keywords: | public tasks local government financial management of local government units financing of public tasks efficiency of local government financial health of local government units |
| Authors: |
Małgorzata
Gorzałczyńska-Koczkodaj
Uniwersytet Szczeciński Krystyna Nizioł
Uniwersytet Szczeciński Elżbieta Ociepa-Kicińska
Uniwersytet Szczeciński |
Information
Electronic version of the publication available under CC BY-SA 4.0 license after 12 months from the date of release: March 2024
Abstract
The decentralization of local government and the introduction in Poland of its three-tier division has been linked to the assignment to municipalities, counties and provinces of the implementation of certain public tasks, performed as own or commissioned tasks. The literature of economic and legal sciences has been dealing with this issue for many years. The present monograph, which focuses on the economic and legal challenges faced by local government units in Poland during the implementation of public tasks, is also part of this research trend. The research intention undertaken by the authors was to analyze the main problems (socio-economic, financial, legal) that local government units currently face when carrying out public tasks. The study also takes into account the implications for local government units in this regard, related to emergency and unforeseen situations, such as the COVID-19 pandemic and the consequent economic crisis, or the war in Ukraine.
Bibliography
| 1. | Adamczyk, A., Dawidowicz, D. (2016). Wartość informacyjna wskaźników oceny kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Ekonomiczne Problemy Usług, 125, 25–36. https://doi.org/10.18276/epu.2016.125-02. |
| 2. | Aivazian, S., Afanasiev, M., Kudrov, A. (2018). Indicators of Regional Development Using Differentiation Characteristics. Montenegrin Journal of Economics, 14(3), 7–22. https://doi.org/10.14254/1800-5845/2018.14-3.1. |
| 3. | Alińska, A. (2016). Antykryzysowa polityka fiskalna – cele, uwarunkowania i instrumenty. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia, 50(1), 113–121. https://doi.org/10.17951/h.2016.50.1.113. |
| 4. | Andrzejczak, A., Furmańczyk, J. (2016). Kompetencje personelu w sektorze publicznym i non profit. Kraków: edu-Libri. |
| 5. | Babczuk, A., Zioło M. (2014). Niewypłacalność jednostek samorządu terytorialnego. Diagnostyka i możliwości przeciwdziałania zjawisku. Finanse Komunalne, 9, 11–26. |
| 6. | Bahl, R.W., Linn, J.F., Wetzel, D.L. (red.) (2013). Financing metropolitan governments in developing countries. Cambridge: Lincoln Institute of Land Policy. |
| 7. | Bator, M. (2010). Realizacja zadań publicznych w zakresie komunikacji lokalnej. Nowe Zeszyty Samorządowe, 5, 82–83. |
| 8. | Bąkowski, T. (2020). Samorząd terytorialny jako użyteczny element ustrojowy państwa z punktu widzenia interesu jednostki. Gdańskie Studia Prawnicze, 1(45), 9–19. |
| 9. | Bitner, M., Chojna-Duch, E. (2009). Dług publiczny i deficyt sektora finansów publicznych. W: E. Chojna-Duch, H. Litwińczuk (red.), Prawo finansowe. Warszawa: Oficyna Prawa Polskiego. |
| 10. | Bitner, M., Chojna-Duch, E., Grzybowski, M., Kornberger-Sokołowska, E. Supera- -Markowska, M. (2011). Prawo finansowe. Tom I. Finanse publiczne. Warszawa: Oficyna Prawa Polskiego. |
| 11. | Bober, J., Bereza, J., Kubalski, G., Moorthi, G., Piszczek, M., Sołtyk, P., Surówka, K., Zachariasz, I. (2020). Skutki w dochodach i wydatkach jednostek samorządu terytorialnego będące następstwem wprowadzenia stanu epidemii w związku z zakażeniem wirusem SARS-COV-2. Warszawa–Kraków: Centrum Polityk Publicznych. https:// politykipubliczne.pl/wp-content/uploads/2020/10/03-Raport_JST_24.04.20-last.pdf (dostęp 10.03.2023). |
| 12. | Borodo, A. (2011). Problematyka legalności wydatków budżetowych samorządu i podstaw prawnych działalności gospodarczej gmin, powiatów i województw. Finanse Komunalne, 1–2, 28–34. |
| 13. | Borodo, A. (2012). Głos w sprawie zakresu i kształtu długu oraz deficytu jednostki samorządu terytorialnego. Finanse Komunalne, 1–2, 52–57. |
| 14. | Brzozowska, K. (2008). Partnerstwo publiczno-prywatne. Przesłanki, możliwości, bariery. Warszawa: CeDeWu. |
| 15. | Brzozowska, K. (2009). Finansowanie inwestycji infrastrukturalnych przez kapitał prywatny na zasadzie project finance. Warszawa: CeDeWu. |
| 16. | Brzozowska, K. (2010). Partnerstwo publiczno-prywatne w Europie: cele, uwarunkowania, efekty. Warszawa: CeDeWu. |
| 17. | Brzozowska, K. (2018). Rynek obligacji komunalnych w Polsce w finansowaniu inwestycji jednostek samorządu terytorialnego. Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego. Ekspertyzy i opracowania, 41. |
| 18. | Brzozowska, K., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M., Kogut-Jaworska, M., Zioło, M. (2013). |
| 19. | Gospodarka finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego. Warszawa: CeDeWu. |
| 20. | Brzozowska, K., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M., Kogut-Jaworska, M., Szaja, M. (2018). Finansowe determinanty rozwoju lokalnego i regionalnego. Kraków: edu-Libri. |
| 21. | Cichocki, K. (2001). Wieloletnie planowanie finansowe. Warszawa: Municipium. |
| 22. | Cybulska, R. (2012). Komentarz do art. 14. W: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz. Warszawa: LEX/el. |
| 23. | Cybulska, R. (2020). Komentarz do art. 4. W: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz. Warszawa: LEX/el. |
| 24. | Czajkowski, J.M. (2022). Raport. Ogólna analiza sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego z terenu województwa śląskiego po zakończeniu 2021 r. Katowice: Śląski Związek Gmin i Powiatów. https://silesia.org.pl/dokumenty/raport-ogolna- analiza-sytuacji-finansowej-jednostek-samorzadu-terytorialnego-z-terenu-wojewodztwa- slaskiego-po-zakonczeniu-2021-r/ (dostęp 15.03.2023). |
| 25. | Czarny, P. (2021). Komentarz do art. 163, 164, 166. W: P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: LEX/el. |
| 26. | Czekaj, M. (2015). Sytuacja samorządów u progu nowego etapu finansowania 2014–2020 – występujące ograniczenia. Finanse Komunalne, 1–2, 30–36. |
| 27. | Czubakowska, K. (2004). Budżetowanie w controllingu. Gdańsk: ODDK. |
| 28. | Ćwiklicki, M. (red.) (2015). Podstawowe zagadnienia kontroli zarządczej. Poradnik dla jednostek samorządu terytorialnego. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. |
| 29. | Derlecki, P. (2018). Wielowymiarowość pojęcia użyteczność publiczna. Przegląd Prawa Publicznego, 4, 53–62. |
| 30. | DiNapoli, T.P. (2016). Local Government Management Guide. Financial Condition Analysis. https://www.osc.state.ny.us/files/local-government/publications/pdf/financialconditionanalysis. pdf (dostęp 20.02.2023). |
| 31. | Dobosz, P. (2022). Komentarz do art. 6. W: P. Chmielnicki (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Warszawa: LEX/el. |
| 32. | Dobrowolski, Z. (2021). Uwarunkowania kontroli i audytu finansów publicznych. W: M. Zioło (red.), Finanse. Finanse publiczne (s. 183–198). Warszawa: Polska Akademia Nauk. https://publikacje.pan.pl/chapter/121869/rozdzial-10-uwarunkowania- kontroli-i-audytu-finansow-publicznych-br (dostęp 10.01.2023). |
| 33. | Dworakowska, M. (2012). Dochody uzupełniające w budżetach gmin w świetle aktywnego poszukiwania renty. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace, 4, 211–223. |
| 34. | Dworakowska, M. (2016). Limity zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w zmieniającym się otoczeniu gospodarczym. Ekonomiczne Problemy Usług, 125, 137–148. |
| 35. | Dworakowska, M. (2018). Conditions of Operations of Local Government Units in Unstable Economic Environments. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 92, 457–465. https://doi.org/10.18276/ frfu.2018.92-39. |
| 36. | Dylewski, M. (2007). Planowanie budżetowe w podsektorze samorządowym. Uwarunkowania, procedury, modele. Warszawa: Difin. |
| 37. | Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2011). Analiza finansowa budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Municipium. |
| 38. | Famulska, T., Znaniecka, K. (2004). Finansowe aspekty rozwoju lokalnego. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego. |
| 39. | Filipiak, B. (2008). Strategie finansowe jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: PWE. |
| 40. | Filipiak, B. (2011a). Efektywność w zarządzaniu finansami samorządowymi. Skutek kryzysu czy obiektywna konieczność? Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 10, 223–236. |
| 41. | Filipiak, B. (2011b). Finanse samorządowe. Nowe wyzwania bieżące i perspektywiczne. Warszawa: Difin. |
| 42. | Filipiak, B. (2018). Indywidualny wskaźnik zadłużenia jako determinanta oceny kondycji finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 56(4), 73–86. https://doi.org/10.15584/nsawg.2018.4.6. |
| 43. | Filipiak, B. (red.) (2009). Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Warszawa: Difin. |
| 44. | Filipiak, B., Flejterski, S. (2008). Bankowo-finansowa obsługa jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: CeDeWu. |
| 45. | Flieger, M. (2016). Zarządzanie procesowe w urzędach gmin. Model adaptacji kryteriów dojrzałości procesowej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. https://repozytorium. amu.edu.pl/handle/10593/21613 (dostęp 15.03.2023). |
| 46. | Florida, R., Mellander, C., Stolarick, K. (2008). Inside the black box of regional development – Human capital, the creative class and tolerance. Journal of Economic Geography, 8(5), 615–649. |
| 47. | Fundusze Europejskie 2021–2027. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/ fundusze-2021-2027 (dostęp 10.06.2023). |
| 48. | Galiński, P. (2009). Determinanty wyboru źródeł finansowania inwestycji przez jednostki samorządu terytorialnego. https://www.prawo.pl/samorzad/determinanty-wyboru- zrodel-finansowania-inwestycji-przez-jednostki-samorzadu-terytorialnego,78475. html (dostęp 7.03.2023). |
| 49. | Garlicki, L. (1999). Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy, 6, 104–128. |
| 50. | Giejłaszewska, G. (2018). Prawne uwarunkowania decentralizacji zadań publicznych w Polsce. Przegląd Prawa Publicznego, 2, 80–97. |
| 51. | Gilowska, Z. (2001). Finansowanie samorządu terytorialnego. Przesłanki i bariery. Samorząd Terytorialny, 1–2, 35–53. |
| 52. | Global Detention Project (2022). The Ukraine Crisis Double Standards: Has Europe’s Response to Refugees Changed?. https://reliefweb.int/report/ukraine/ukraine-crisis- double-standards-has-europe-s-response-refugees-changed (dostęp 2.03.2023). |
| 53. | Glumińska-Pawlic, J. (2012a). Komentarz do art. 67. W: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz. Warszawa: LEX/el. |
| 54. | Glumińska-Pawlic, J. (2012b). Metropolie – potrzeba czy konieczność? Zasady podziału zadań i środków. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia, 46(3), 331–340. http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=5450 (dostęp 17.01.2023). |
| 55. | Glumińska-Pawlic, J. (2020). Komentarz do art. 56. W: B. Dolnicki (red.), Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz. Warszawa: LEX/el. |
| 56. | Główny Urząd Statystyczny (2021). Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego 2020. https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/ 5483/5/17/1/gospod_finansowa_JST_2020.pdf (dostęp 10.03.2023). |
| 57. | Główny Urząd Statystyczny (2023). Klasyfikacja NUTS. https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/ jednostki-terytorialne/klasyfikacja-nuts/ (dostęp 18.05.2023). |
| 58. | Gołębiowska, A., Zientarski, P.B. (red.) (2016). Funkcjonowanie samorządu terytorialnego – uwarunkowania prawne i społeczne. Warszawa: Kancelaria Senatu RP. |
| 59. | Gonet, W. (2013). Naprawa finansów jednostki samorządu terytorialnego. Warszawa: Difin. |
| 60. | Gorzałczyńska-Koczkodaj, M., Koczkodaj, R. (2016). Limitowanie zadłużenia JST na przykładzie województw samorządowych. Ekonomiczne Problemy Usług, 125, 149–159. |
| 61. | Grad, M. (2014). Wieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 40, 55–65. |
| 62. | Hajdys, D. (2007). Rola i znaczenie obligacji komunalnych w finansowaniu inwestycji przez jednostki samorządu terytorialnego. W: J. Stachurska-Targosz, J. Szostak (red.), Finansowanie rozwoju regionalnego. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej. |
| 63. | Herbst, M. (red.) (2007). Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny. Warszawa: Scholar. |
| 64. | Herbst, M. (2012). Edukacja jako czynnik i wynik rozwoju regionalnego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. |
| 65. | Jankowska, M. (2023). Obniżenie dotacji dla samorządów na zlecone zadania. Serwis Administracyjno-Samorządowy, 1. https://www.doradcasamorzadu.pl/67-z-samorz% C4%85d%C3%B3w/1441-k%C5%82opotliwe-zadania.html (dostęp 27.02.2023). |
| 66. | Jańczuk, L. (2013). Determinanty rozwoju społeczno-gospodarczego regionów. Roczniki Nauk Społecznych, 5(41), 121–132. https://www.kul.pl/files/852/media/RNS/pdf- y/2013/2013_1-janczuk.pdf (dostęp 10.04.2023). |
| 67. | Jastrzębska, M. (2011). Fakultatywne zadania własne gminy w świetle obowiązujących regulacji prawnych. Finanse Komunalne, 1–2, 35–42. |
| 68. | Jastrzębska, M. (2012). Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 69. | Kaczurak-Kozak, M. (2013). Charakter i zakres prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Sulechów: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sulechowie. |
| 70. | Kalinowska, K. (2013). Antycykliczna polityka fiskalna w egzogenicznych teoriach wahań koniunkturalnych i praktyce krajów OECD. Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 170, 106–118. |
| 71. | Kałużyńska, M. (2007). Ocena wpływu legislacji unijnej i jej oddziaływanie na rozwiązania krajowe. W: W. Szpringer, W. Rogowski (red.), Ocena skutków regulacji. Poradnik OSR, doświadczenia, perspektywy (s. 58–68). Warszawa: C.H. Beck. |
| 72. | Kańduła, S., Kijek, I. (2008). Wybrane zagadnienia finansów publicznych. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej. |
| 73. | Karlikowski, M. (2013). Zadania jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 27, 330–340. |
| 74. | Klasik, A., Kuźnik, F. (2017). Nowe praktyki rozwoju lokalnego i regionalnego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego. |
| 75. | Klóska, R. (2015). Innowacyjność jako determinanta rozwoju regionalnego w Polsce. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. |
| 76. | Klupczyński, M. (2015). Obligacje przychodowe – nowa perspektywa dla jednostek samorządu terytorialnego? Finanse Komunalne, 9, 47–54. |
| 77. | Kluza, K. (2015). Zdolność do spłaty zadłużenia przez samorządy. Uwarunkowania gospodarcze i demograficzne. Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 223, 94–105. |
| 78. | Kochanowski, J. (2008). Jak powinno być stanowione prawo w Polsce? Reforma procesu stanowienia prawa – Rada Stanu. https://bip.brpo.gov.pl/pliki/12087762480.pdf (dostęp 25.02.2023). |
| 79. | Kogut-Jaworska, M. (2008). System finansowania działalności JST. W: B. Filipiak, S. Flejterski (red.), Bankowo-finansowa obsługa jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: CeDeWu. |
| 80. | Koksanowicz, G. (2014). Zasada określoności przepisów w procesie stanowienia prawa. Studia Iuridica Lublinensia, 22, 471–478. |
| 81. | Kopaliński, W. (2000). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Świat Książki. |
| 82. | Kopyściański, T., Rólczyński, T. (2014). Analiza wskaźników opisujących sytuację finansową powiatów w województwie dolnośląskim w latach 2006–2012. Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 206, 61–73. |
| 83. | Korenik, D. (2005). Perspektywy współpracy banku z samorządem terytorialnym w Polsce. Wrocław: AE im O. Langego we Wrocławiu. |
| 84. | Kornberger-Sokołowska, E., Bitner, M., Korbus, B., Walczak, M. (2008). Partnerstwo publiczno-prywatne w samorządzie polskim na przykładzie regionów mazowieckiego i śląskiego. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. |
| 85. | Kornberger-Sokołowska, E., Zdanukiewicz, J., Cieślak, R. (2010). Jednostki samorządu terytorialnego jako beneficjenci środków europejskich. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business. |
| 86. | Korolewska, M., Marchewka-Bartkowiak, K. (2011). Indywidualny wskaźnik zadłużenia samorządów terytorialnych. Biuro Analiz Sejmowych, Infos, 21(113). |
| 87. | Kosek-Wojnar, M., Surówka, K. (2007). Podstawy finansów samorządu terytorialnego. Warszawa: PWN. |
| 88. | Kotowska, E. (2016). Przesłanki racjonalnej polityki budżetowej w jednostkach samorządu terytorialnego. W: A. Gołębiowska, P.B. Zientarski (red.), Funkcjonowanie samorządu terytorialnego – uwarunkowania prawne i społeczne. Kancelaria Senatu RP. |
| 89. | Kozera, A. (2017). Rosnące zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego jako zagrożenie dla rozwoju lokalnego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 49(1), 203–215. |
| 90. | Kożuch, A.J. (2020). Dysfunkcje procesu zarządzania finansami w obszarze rozliczeń za realizację zadań zleconych w gminach za lata ubiegłe – perspektywa nauk o zarządzaniu. W: R. Przygodzka, E. Gruszewska (red.), Instytucjonalne i strukturalne aspekty rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich (s. 167–181). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. http://hdl.handle.net/11320/9265 (dostęp 27.02.2023). |
| 91. | Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (2014). Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego, przestrzeganie ustawowych limitów zadłużenia i jego spłaty. Łódź. https://rio.gov.pl/download/attachment/74/przestrzeganie-ustawowych-limitow- zadluzenia-i-jego-splaty.pdf (dostęp 4.03.2023). |
| 92. | Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (2018). 25 lat regionalnych izb obrachunkowych. https://rio.gov.pl/64/opracowanie-25-lat-regionalnych-izb-obrachunkowych. html (dostęp 4.05.2023). |
| 93. | Krukowski, K. (2018). Cechy kultury organizacyjnej na różnych poziomach dojrzałości procesowej wybranych urzędów miast. Optimum. Economic Studies, 1(91), 114–125. https://doi.org/10.15290/oes.2018.01.91.08. |
| 94. | Kubicka-Żach, K. (2019). Rządowe dotacje za małe, a gminy część muszą zwracać. https:// www.prawo.pl/samorzad/dotacje-celowe-na-zadania-zlecone-z-zakresu-spraw-obywatelskich, 496562.html (dostęp 27.02.2023). |
| 95. | Kurzyna-Chmiel, D. (2020). Samorząd terytorialny – teraźniejszość i wnioski na przyszłość. Samorząd Terytorialny, 9, 7–15. |
| 96. | Kwiatkowski, K., Tyszkiewicz, W., Wójcik, W. (2021). Finanse samorządów terytorialnych po pandemii. Od kryzysu do rozwoju. Warszawa: Fundacja Ośrodek Rozwoju Polski. |
| 97. | Lexometr prawno-samorządowy 2022. Jednostki samorządu terytorialnego w dobie kryzysów. https://www.wolterskluwer.com/pl-pl/solutions/informacje/lexometr- prawno-samorzadowy-2022#raport (dostęp 25.02.2023). |
| 98. | Lubińska, T. (2010). Budżet a finanse publiczne. Warszawa: Difin. |
| 99. | Łubina, J.K. (2021). Rola regionalnych izb obrachunkowych w zakresie nadzoru i kontroli spraw finansowych jednostek samorządu terytorialnego. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 5(63), 395–405. https://doi.org/10.15804/ppk.2021.05.31. |
| 100. | Malinowska-Misiąg, E. (2022). Finanse jednostek samorządu terytorialnego w pierwszym roku pandemii. Optiumum. Economic Studies, 1(107), 48–63. |
| 101. | Malinowska-Misiąg, E., Misiąg, W. (2014). Finanse publiczne w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis. |
| 102. | Małecka-Łyszczek, M. (2013). Pojęcie i podziały zadań publicznych ze szczególnym uwzględnieniem zadań samorządu terytorialnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 921, 55–69. |
| 103. | Markowska-Przybyła, U. (2017). Diagnoza zasobów kapitału społecznego w rozwoju regionalnym Polski z wykorzystaniem metody ekonomii eksperymentalnej. Warszawa: PWN. |
| 104. | Masternak-Kubiak, M. (2014). Komentarz do art. 167. W: M. Haczkowska (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: LexisNexis. LEX/el. |
| 105. | Mączyński, M. (2019). Pojęcie zadania publicznego a zadania samorządu terytorialnego. Finanse Komunalne, 1–2, 105–112. |
| 106. | Mikita, M. (2008). Inne formy finansowania rozwoju regionalnego w Polsce. W: L. Oręziak (red.), Finansowanie rozwoju regionalnego w Polsce. Warszawa: WSHiP im. Ryszarda Łazar skiego w Warszawie. |
| 107. | Milán-García, J., Rueda-López, N., De Pablo-Valenciano, J. (2022). Local government efficiency: Reviewing determinants and setting new trends. International Transactions in Operational Research, 29(5), 2871–2898. https://doi.org/10.1111/itor.13032. |
| 108. | Ministerstwo Finansów (2022). Zadłużenie Sektora Finansów Publicznych III kw./2022. Biuletyn Kwartalny. https://www.gov.pl/web/finanse/zadluzenie-sektora-finansow- publicznych (dostęp 3.03.2023). |
| 109. | Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (2023). Znak sprawy DSR-l.503.4.2022.PR. https://silesia.org.pl/dokumenty-i-stanowiska/stanowiska-i-odpowiedzi/ (dostęp 14.03.2023). |
| 110. | Młodzik, E. (2015). Założenia koncepcji New Public Management. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Współczesne Problemy Ekonomiczne. Globalizacja.mLiberalizacja. Etyka, 11, 185–193. https://doi.org/10.18276/wpe.2015.11-17. |
| 111. | Moll, T. (2016). Zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego w drodze ustawy – wybrane zagadnienia. Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka, 19, 175–196. |
| 112. | Motek, P. (2006). Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w województwie wielkopolskim. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe. |
| 113. | Najwyższa Izba Kontroli (2015). Realizacja zadań publicznych przez spółki tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego. https://www.nik.gov.pl/plik/id,10139,vp,12457. pdf (dostęp 25.02.2023). |
| 114. | Najwyższa Izba Kontroli (2016). Wykonywanie wybranych zadań publicznych przez małe gminy. https://www.nik.gov.pl/plik/id,12365,vp,14754.pdf (dostęp 25.02.2023). |
| 115. | Najwyższa Izba Kontroli (2017a). Dokonywanie oceny wpływu w ramach rządowego procesu legislacyjnego. https://www.nik.gov.pl/plik/id,16190,vp,18712.pdf (dostęp 25.02.2023). |
| 116. | Najwyższa Izba Kontroli (2017b). Dotowanie zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami. https://www.nik.gov.pl/plik/id,15133,vp,17606.pdf (dostęp 25.02.2023). |
| 117. | Natrini, N.D., Ritonga, I.T. (2017). Design and Analysis of Financial Condition Local Government Java and Bali (2013–2014). SHS Web of Conferences, 34, 03003. https:// doi.org/10.1051/shsconf/20173403003. |
| 118. | Nelicki, A. (2020). Wpływ ustawodawstwa okresu pandemii COVID-19 na finanse jednostek samorządu terytorialnego. Fundacja Stefana Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/11/Wp%C5%82yw-ustawodawstwa-okresu-pandemii- COVID-19-na-finanse-JST.pdf (dostęp 10.03.2023). |
| 119. | Nizioł, K. (2013). Państwowy dług publiczny – aspekty normatywne. Szczecin: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. |
| 120. | Nowakowska, A. (red.) (2015). Nowoczesne metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. |
| 121. | Ociepa-Kicińska, E., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M., Brzozowska, K., Pluskota, P. (2022). Ocena kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w obliczu pandemii COVID-19 na przykładzie województw samorządowych w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 59, 149–165. https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.59.10. |
| 122. | Ofiarska, M. (2019). Ewolucja pozycji prawnej kolegium regionalnej izby obrachunkowej. Prawo, 327, 155–173. https://doi.org/10.19195/0524-4544.327.9. |
| 123. | Ofiarski, Z. (2002). Subwencje i dotacje jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Difin. |
| 124. | Olechno, A. (2013). Konstytucyjna zasada samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych, 7, 26–29. |
| 125. | Orłowska, J. (2018). Czynniki i bariery rozwoju lokalnego. Współczesne problemy ekonomiczne w badaniach młodych naukowców. T. 1. Wzrost, rozwój i polityka gospodarcza, 44–56. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/7121 (dostęp 10.03.2023). |
| 126. | Otczyk, G., Felis, P. (2022). Problemy efektywnego zarządzania długiem samorządowym. Biuro Analiz Sejmowych, Infos 2(294). https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/9CCBE3AFACB36C94C12587E5003D4947/$ file/Infos_294.pdf (dostęp 4.03.2023). |
| 127. | Owsiak, K. (2014). Wieloletnia prognoza finansowa jako instrument zarządzania finansami jednostek samorządu terytorialnego. Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Finanse – Problemy – Decyzje, 198, 166–176. |
| 128. | Owsiak, S. (2005). Finanse publiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: PWN. |
| 129. | Owsiak, S. (2008). Planowanie budżetowe a alokacja zasobów. Warszawa: PWE. |
| 130. | Patrzałek, L. (2010). Finanse samorządu terytorialnego. Wrocław: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. |
| 131. | Patrzałek, L. (2011). Znaczenie wieloletniej prognozy finansowej w gospodarce finansowej jednostki samorządu terytorialnego i jej relacje z Wieloletnim planem finansowym państwa. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, 10, 253–266. |
| 132. | Peterson, G.E., Annez, P.C. (red.) (2007). Financing cities: Fiscal responsibility and urban infrastructure in Brazil, China, India, Poland and South Africa. New Delhi: Sage Publications and World Bank. |
| 133. | Pettersen-Sobczyk, M. (2015). Makro- i mikrootoczenie banków komercyjnych w Polsce – Główne tendencje i czynniki. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace, 1(3). https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2015.1.3.9. |
| 134. | Pięta-Kanurska, M. (2010). Oddziaływanie metropolii na region. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 246, 23–34. |
| 135. | Piña, G., Avellaneda, C.N. (2023). Administrative capacity and Chilean local governmental effectiveness. W: C.N. Avellaneda (red.), What Works in Latin American Municipalities? (s. 55–80). Edward Elgar Publishing. https://www.elgaronline.com/ display/book/9781803929071/book-part-9781803929071-10.xml (dostęp 19.04.2023). |
| 136. | Pisz, M. (2018). Zarządzanie sprawami wspólnymi dla dużych miast i ich zurbanizowanego otoczenia. Zintegrowane inwestycje terytorialne na tle konstytucyjnej koncepcji samorządu terytorialnego w Polsce. Warszawa: Wolters Kluwer. |
| 137. | Piszczek, M. (2017). Wieloletnie planowanie finansowe w samorządzie. Prace naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 485, 363–377. |
| 138. | Piszczek, M. (2019). Measurement of Task Efficiency by the Local Government – Evidence From the City of Kraków. Problemy Zarządzania – Management Issues, 17, 3(83). https://doi.org/10.7172/1644-9584.83.9. |
| 139. | Pokrywka, Ł. (2011). Monitoring zadłużenia miast wojewódzkich. Instytut Kościuszki. https://ik.org.pl/wp-content/uploads/monitoring-zadluzenia-miast-wojewodzkich_ net.pdf (dostęp 4.03.2023). |
| 140. | Poniatowicz, M. (2012). Determinanty, dynamika i zróżnicowania terytorialne deficytu i zadłużenia sektora samorządu terytorialnego w Polsce. Ekonomiczne Problemy Usług, 100, 153–166. |
| 141. | Porawski, A., Czajkowski, J.M. (2020). Stan finansów jednostek samorządu terytorialnego – raport dla Senatu RP. Poznań: Związek Miast Polskich. |
| 142. | Przywora, B. (2016). Zadania samorządu terytorialnego z perspektywy Konstytucji Rzeczy pospolitej Polskiej z 1997 r. Przegląd Prawa Publicznego, 12, 82–91. |
| 143. | Puzyrewicz, T. (2011). Obligacje na rynku Catalyst. Przewodnik dla inwestorów. Warszawa: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA. |
| 144. | Ramsey, T.K. (2013). Measuring and evaluating the financial condition of local government. Sacramento: Department of Public Policy and Administration California State University. |
| 145. | Raport Amerykańskiej Izby Handlowej (2002). Partnerstwo publiczno-prywatne jako metoda rozwoju infrastruktury w Polsce. Warszawa. |
| 146. | Ritonga, I., Clark, C., Wickremasinghe, G. (2019). Factors Affecting Financial Condition of Local Government in Indonesia. Journal of Accounting and Investment, 20(2), 1–25. https://doi.org/10.18196/jai.2002114. |
| 147. | Rudzka-Lorentz, C., Sierak, J. (2005). Zarządzanie finansami jednostek samorządu terytorialnego, W: A. Zalewski (red.), Nowe zarządzanie publiczne w polskim samorządzie terytorialnym. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. |
| 148. | Ruśkowski, E., Salachna, J. (2013). Finanse publiczne. Komentarz praktyczny. Gdańsk: ODDK. |
| 149. | Rybiński, K., Alwasiak, S., Kowalewski, O., Lewandowska-Kalina, M., Możdżeń, M. (2012). Rola grup interesów w procesie stanowienia prawa w Polsce. Warszawa: Uczelnia Vistula. |
| 150. | Salecka, E. (2018). Rozwój społeczno-gospodarczy gminy Kłodzko, prognozy rozwoju na lata 2016–2020. Zeszyty Naukowe Wydziału Informatycznych Technik Zarządzania Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarządzania. Współczesne Problemy Zarządzania, 1, 67–87. |
| 151. | Sarnecki, P. (2016). Komentarz do art. 15. W: L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I. Warszawa: LEX/el. |
| 152. | Serwis samorządowy PAP (2021). MF: W 2022 r. wzrośnie dotacja na zadania zlecone. https://samorzad.pap.pl/kategoria/finanse/mf-w-2022-r-wzrosnie-dotacja-na-zadania- zlecone (dostęp 25.04.2023). |
| 153. | Serwis Samorządowy PAP (2022). Wysokie stopy procentowe uderzają w gminy. Samorządy apelują o pomoc. https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/wysokie-stopy- procentowe-uderzaja-w-gminy-samorzady-apeluja-o-pomoc (dostęp 4.03.2023). |
| 154. | Shah, A. (2012). Grant Financing of Metropolitan Areas: A Review of Principles and Worldwide Practices. World Bank. https://doi.org/10.1596/1813-9450-6002. |
| 155. | Sitek, M. (2017). Jakość prawa miejscowego jako warunek dobrze funkcjonującego samorządu. Journal of Modern Science, 1(32), 145–159. |
| 156. | Slack, E. (2018). Financing metropolitan public policies and services. Metropolis Observatory. https://www.metropolis.org/sites/default/files/2018-11/MetObsIP6_EN.pdf (dostęp 25.04.2023). |
| 157. | Smolnik, P. (2011). Rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Logistyka, 5, 912–917. |
| 158. | Sochacka-Krysiak, H. (red.) (2008). Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego w warunkach decentralizacji zarzadzania sektorem publicznym. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. |
| 159. | Sokolewicz, W., Zubik, M. (2016). Komentarz do art. 2. W: L. Garlicki, M. Zubik (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I. Warszawa: LEX/el. |
| 160. | Sołtyk, P. (2016). Działalność kontrolna regionalnych izb obrachunkowych w kontekście poprawy zarządzania środkami publicznymi jednostek samorządu terytorialnego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 48(4), 360–377. https://doi.org/10.15584/ nsawg.2016.4.27. |
| 161. | Sroka, T. (2021). Wybrane problemy dotyczące finansowania przez władze publiczne świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych w świetle Konstytucji. Państwo i Prawo, 11, 76–91. |
| 162. | Stahl, M., Jaworska-Dębska, B. (2010). Encyklopedia samorządu terytorialnego dla każdego. Warszawa: Difin. |
| 163. | Stanowisko Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów z 9 grudnia 2022 r. https://silesia. org.pl/dokumenty-i-stanowiska/stanowiska-i-odpowiedzi/ (dostęp 14.03.2023). |
| 164. | Staszel, A. (2016). Narzędzia analizy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 10(958), 65–80. https:// doi.org/10.15678/ZNUEK.2016.0958.1005. |
| 165. | Swianiewicz, P. (2011). Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja polityki lokalne. Warszawa: Municypium S.A. |
| 166. | Swianiewicz, P., Łukomska, J. (2020). Ewolucja sytuacji finansowej samorządów terytorialnych w Polsce po 2014 roku. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego. |
| 167. | Szczepańska, K. (2016). Podstawy zarządzania jakością w administracji publicznej. W: A. Gołębiowska, P.B. Zientarski (red.), Funkcjonowanie samorządu terytorialnego – uwarunkowania prawne i społeczne. Warszawa: Kancelaria Senatu RP. |
| 168. | Szczepańska-Woszczyna, K. (2014). Kompetencje menedżerskie w obszarze kreatywności i innowacyjności. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Zarządzanie, 1, 101–110. |
| 169. | Szewczuk, A., Kogut-Jaworska, M., Zioło, M. (2011). Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka. Warszawa: C.H. Beck. |
| 170. | Szlachetko, J.H. (2021). Koncepcja organizacji i funkcjonowania samorządu metropolitalnego w RP (koncepcja megapolis). Centrum Ekspertyzy Lokalnej, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego. https://frdl.org.pl/publikacje/ analizy-celowe/koncepcja-organizacji-i-funkcjonowania-samorzadu-metropolitalnego- w-rp-koncepcja-megapolis (dostęp 19.02.2023). |
| 171. | Szymczak, A. (2019). Przekazywanie zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego – gwarancje konstytucyjne. Finanse Komunalne, 10, 7–17. |
| 172. | Szyrski, M. (2017). Wątki orzecznicze w sprawach z zakresu realizacji zadań własnych i zleconych przez jednostki samorządu terytorialnego. Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3, 61–72. |
| 173. | Śniecikowski, W. (2014). Podstawowa opieka zdrowotna jako zadanie własne samorządu gminnego. Przegląd Prawa Publicznego, 5, 81–94. |
| 174. | Tarnowski, W. (2015). Wieloletnia prognoza finansowa – fikcja czy instrument stabilizacji finansowej samorządu? Polemika. Finanse Komunalne, 5, 68–75. |
| 175. | Trykozko, R. (2010). Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Taxpress. |
| 176. | Tuleja, P. (2021). Komentarz do art. 15. W: P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: LEX/el. |
| 177. | Wernik, A. (2007). Finanse publiczne. Warszawa: PWE. |
| 178. | Węglińska, J. (2020). Zasada ochrony zaufania do państwa i do stanowionego przez nie prawa jako dyrektywa poprawnej legislacji. Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne, 42, 169–188. |
| 179. | Wierzbicka, A. (2012). Domniemanie właściwości organów jednostek samorządu terytorialnego w realizacji zadań publicznych. Samorząd Terytorialny, 12, 6–14. |
| 180. | Wiewióra, M. (2009). Prawne ograniczenia w zaciąganiu kredytów i pożyczek przez jednostki samorządu terytorialnego w Polsce na tle rozwiązań stosowanych w wybranych krajach europejskich. Materiały i Studia NBP, 239. |
| 181. | Wiśniewski, M. (2011). Wyznaczniki sytuacji finansowej gminy – Ocena istotności za pomocą analizy skupień. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki o Finansach, 9(215), 110–119. |
| 182. | Wójtowicz, K. (2014). Przesłanki i następstwa podziału zadań samorządu terytorialnego na własne i zlecone. Krytyka Prawa, 6(1), 461–477. |
| 183. | Wydatki jednostek samorządu terytorialnego na obsługę długu publicznego (2018). https://www.opolskie.pl/wp-content/uploads/2017/06/Wydatki-jednostek-samorz% C4%85du-terytorialnego-na-obs%C5%82ug%C4%99-d%C5%82ugu-publicznego- karta.pdf (dostęp 4.03.2023). |
| 184. | Wyszkowska, D., Wyszkowski, A. (2016). Dylematy wieloletniej prognozy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego w ujęciu teoretycznym. Finanse Komunalne, 11, 13–22. |
| 185. | Zakrzewska-Półtorak, A. (2012). Rozwój regionalny w globalizującej się gospodarce. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. |
| 186. | Zalcewicz, A. (2013). Komentarz do art. 216. W: H. Dzwonkowski, G. Gołębiowski (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz prawno-finansowy. Warszawa: LEX/el. |
| 187. | Zaliwski, J. (2016). Wpływ regulacji prawnej Karty nauczyciela na wydatki inwestycyjne gmin – na przykładzie gminy Mirsk. Przegląd Prawa i Administracji, 105, 173–192. |
| 188. | Zawora, J. (2015). Analiza wskaźnikowa w procesie zarządzania finansami samorządowymi. Zarządzanie Finansami i Rachunkowość. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 4, 33–45. |
| 189. | Akty prawne |
| 190. | Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu 15 października 1985 r. Dz. U. z 1994 r. nr 124 poz. 607. |
| 191. | Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Dz. U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 ze zm. |
| 192. | Uchwała nr 190 Rady Ministrów z 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów. T.j. M.P. z 2022 r. poz. 348. |
| 193. | Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm. |
| 194. | Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Dz. U. z 1991 r. nr 9 poz. 31 ze zm. |
| 195. | Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. T.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm. |
| 196. | Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm. |
| 197. | Ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Dz. U. z 1997 r. nr 9 poz. 43 ze zm. |
| 198. | Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Dz. U. z 2022 r. poz. 1526 ze zm. |
| 199. | Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Dz. U. z 2022 r. poz. 2094 ze zm. |
| 200. | Ustawa z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze. Dz. U. z 2022 r. poz. 1520 ze zm. |
| 201. | Ustawa z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Dz. U. z 2022 r. poz. 2267 ze zm. |
| 202. | Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Dz. U. z 2005 r. nr 14 poz. 114 ze zm. |
| 203. | Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Dz. U. z 2021 r. poz. 305 ze zm. |
| 204. | Ustawa z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach. Dz. U. z 2015 r. poz. 238. |
| 205. | Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”. T.j. Dz. U. 2016 poz. 283. |
| 206. | Rozporządzenie Ministra Finansów z 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych. Dz. U. z 2019 r. poz. 1718. |
| 207. | Rozporządzenie Ministra Finansów z 10 sierpnia 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Dz. U. z 2020 r. poz. 1381. |
| 208. | Orzecznictwo |
| 209. | Wyrok NSA z 15 grudnia 2021 r. I FSK 1435/18. LEX nr 3304604. |
| 210. | Wyrok NSA z 22 maja 2014 r. I OSK 2890/12. LEX nr 2005791. |
| 211. | Wyrok SA w Krakowie z 12 kwietnia 2016 r. I ACa 1827/15. LEX nr 2052605. |
| 212. | Wyrok SN z 3 lipca 2019 r. II CSK 310/18. |
| 213. | Wyrok SN z 18 stycznia 2018 r. V CSK 144/17. |
| 214. | Wyrok TK z 21 marca 2001 r. K. 24/00. |
| 215. | Wyrok TK z 11 stycznia 2000 r. K. 7/99. Dz.U. z 2000 r. nr 3 poz. 45. |