Rocznik Komparatystyczny


ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2021.12-02
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / 12 (2021)
Legenda o Wandzie i jej romantyczne reinterpretacje. Interferencje polsko-francuskie

Authors: Magdalena Siwiec ORCID
Uniwersytet Jagielloński
Keywords: legend Wanda romanticism Polish-French literary relationships
Whole issue publication date:2021
Page range:20 (51-70)
Cited-by (Crossref) ?:

Additional information

CytowanieSiwiec, Magdalena. „Legenda o Wandzie i jej romantyczne reinterpretacje. Interferencjepolsko-francuskie”. Rocznik Komparatystyczny 12 (2021): 51–70. DOI: 10.18276/rk.2021.12-02.

Abstract

The article deals with traces of the legendary Polish ruler Wanda in Polish and French literature of the 19th century. On the one hand, the interpretative potential inherent in the legend, exploited by Polish Romantic writers, is evoked; on the other, the history of the French reception of the story of Wanda from the sixteenth century onwards is presented, as well as the circumstances of the popularity of “la question polonaise” in Paris thanks to the Great Emigration. The comparative analysis discusses the works by Zygmunt Krasiński (Wanda), Juliusz Słowacki (Król-Duch and a drama about Beniowski) and Cyprian Norwid (Wanda), who re-write Wanda’s legend, as well as the French works whose heroines bear the name of Wanda: in particular, Alfred de Vigny’s poem Wanda. Histoire russe and Honoré de Balzac’s novel L’Envers de l’histoire contemporaine. Second épisode: L’initié. The comparative approach leads to an exposition of Polish and French critical and creative reinterpretations not only of the story of Wanda, but also of the stereotype of Polishness.
Download file

Article file

Bibliography

1.Baldensperger, Fernand. Alfred de Vigny: nouvelle contribution à sa biographie intellectuelle. Paris: Les Belles Lettres, 1933.
2.Balzac, Honoré de. Krzywe zwierciadło historii współczesnej. Tłum. Julian Rogoziński. Warszawa: Czytelnik, 1954.
3.------. „L’Envers de l’histoire contemporaine. Déuxième èpisode: Initié”. Œuvres complètes de H. de Balzac. Red. Alexandre Houssiaux. T. 18. Paris: Francis Guillot, 1855. 131–218.
4.Banaszkiewicz, Jacek. Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
5.Beauvois, Daniel, red. Pologne. L’insurrection de 1830–1831, sa réception en Europe. Actes du Colloque de Lille, 14 et 15 mai 1981. Lille: Université de Lille III, 1982.
6.Bikoulitch, Vladislas B., Alexiei D. Nikolski. „Une correspondance de Vigny avec la comtesse Kossakovskaïa”. Europe 589 (1978): 20–83.
7.Carnot, Lazare Nicolas Marguerite. „Wanda, la reine polonaise”. Tłum. Wiesław Mateusz Malinowski, Karol Pietrowicz. Polska i Polacy w literaturze francuskiej (XIV–XIX w.). Red. Wiesław Mateusz Malinowski, Jerzy Styczyński. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.182–185.
8.Chwin, Stefan. „Samobójstwo kobiety jako początek dziejów Polski”. Tegoż. Oddać życie za Polskę. Samobójstwo altruistyczne w literaturze polskiej XIX wieku, Gdańsk: Wydawnictwo Tytuł, 2021. 56–98.
9.Czeczot, Katarzyna. Ofelizm. Romantyczne zawłaszczenia. Feministyczne interwencje. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2016.
10.Forycki, Remigiusz. „Balzak i medycyna: fizjognomiczny portret Wandy”. Dialog kultur: studia nad literaturą, kulturą i historią: prace ofiarowane Profesorowi Tomaszowi G. Pszczółkowskiemu z okazji 65 urodzin. Red. Anna Warakomska, Anna Górajek, Michał Jamiołkowski, Anna Damięcka-Wójcik. Warszawa: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2016. 747–758.
11.------. „Dziecko Wierzchowni (Honoriusz Balzak)”. Teologia Polityczna 21.08.2015. https://teologiapolityczna.pl/remigiusz-forycki-dziecko-wierzchowni-honoriuszbalzak [dostęp: 4.09.2021].
12.Grande, Nathalie, Chantal Pierre, red. Légendes noires, légendes dorées, ou comment la littérature fabrique l’histoire (XVIIe –XIXe siècle). Rennes: Presses universitaires de Rennes, 2018.
13.Inglot, Mieczysław. Norwida chrześcijańska reinterpretacja legendy o Wandzie na tle polskiego dramatu pierwszej połowy XIX wieku. Tegoż. Drogami pielgrzyma. Studia i artykuły o twórczości „czwartego wieszcza”. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2007. 127–153.
14.Jakuboszczak, Agnieszka, Daniel Tollet, red. „Toute la France est polonaise!”. La présence polonaise en France aux XIXe et XXe siècles. Poznań–Paris: Wydawnictwo Poznańskie, 2007.
15.Korwin-Piotrowska, Sophie de. Balzac et le monde slave. Madame Hanska et l’œuvre balzacienne. Paris: Honoré Champion, 1933.
16.Krauss, Charlotte. La Russie et les Russes dans la fiction française du XIXe siècle (1812–1917). D’une image de l’autre à un univers imaginaire. Amsterdam–New York: Rodopi, 2007.
17.Kumaniecki, Kazimierz Feliks. „Podanie o Wandzie w świetle źródeł starożytnych”. Pamiętnik Literacki 22–23 (1925–1926): 46–55.
18.Lasalle, Thérèse. „En amont du mythe. De Aleksandra Kossakowska à Wanda: quelque réflexions sur le choix d’un titre”. La France et la Pologne. Histoire, mythes, représentation. Red. Fançoise Lavocat. Lyon: Presses Universitaires de Lyon, 2000. 327–333.
19.Lavocat, Fançoise, red. La France et la Pologne. Histoire, mythes, représentation. Lyon: Presses Universitaires de Lyon, 2000.
20.Lednicki, Wacław. „Alfred de Vigny et les Slaves”. Bulletin of the Polish Institute of Arts and Sciences in America 1.1 (1942): 111–117.
21.Lorentowicz, Jan. La Pologne en France. Essai d’une bibliographie raisonnée. T. 1: Littérature-théâtre-Beaux-arts. Paris: Honoré Champion, 1935.
22.Łukaszewicz-Chantry, Małgorzata. „Wanda – sarmacka amazonka wpoezji łacińskiej wPolsce. Od Jana z Wiślicy do Jana Kochanowskiego”. Terminus 1.30 (2014): 71–91.
23.Makowski, Stanisław. Dramat o Beniowskim. Tegoż. Tęcze i świerzopy. Słowacki, Beniowski, Mickiewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984. 196–211.
24.Malinowski, Wiesław Mateusz, Jerzy Styczyński, red. Polska i Polacy w literaturze francuskiej (XIV–XIX w.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
25.Marciniak, Katarzyna. „Królewna Wanda – pierwsza polska feministka?”. Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie. Red. Iwona Maciejewska, Krystyna Stasiewicz. Olsztyn: Wydawnictwo Littera, 2008. 89–98.
26.------. „Legenda o Wandzie, czyli jak wychować Wandala”. Horyzonty Wychowania 6.12 (2007): 185–197.
27.Maślanka, Julian. Literatura a dzieje bajeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
28.Mickiewicz, Adam. Dzieła. T. 9: Literatura słowiańska. Kurs drugi, Tłum. Leon Płoszewski, oprac. Julian Maślanka. Warszawa: Czytelnik, 1997.
29.------. Les Slaves. Cours professé au Collège de France. T. 3: La Pologne et le Messianisme, histoire, littérature et philosophie. Paris: Au comptoir des imprimeurs-unis,1849.
30.------. Wykłady o literaturze słowiańskiej wygłoszone w Kolegium francuskiem w Paryżu. T. 3. Tłum. Feliks Wrotnowski. Lwów: Drukarnia „Słowa Polskiego”, 1900.
31.Millet, Claude. Le légendaire au XIXe siècle (EPUB). Paris: Presses Universitaires de France, 2018.
32.Mortkowiczówna, Hanna. Podanie o Wandzie. Dzieje wątku literackiego. Warszawa: W Księgarni Towarzystwa Wydawniczego, 1927.
33.Nieuważny, Andrzej, Christophe Laforest. De tout temps amis. Cinq siècles de relations franco-polonaises. Paris: Nouveau monde, 2004.
34.Nora, Pierre. „Entre Mémoire et Histoire”. Les lieux de mémoire. T. 1. Red. Pierre Nora. Paris: Gallimard, 1997. XVI–XLII.
35.Nurzyńska, Agnieszka, „Wanda Cypriana Norwida wobec tradycji staropolskiej”. Colloquia Litteraria 20/1 (2016): 229–252.
36.Ponińska, Helena. Wanda, czyli zabobon. Romans historyczny. Tłum. K.M. Grabowski. Wrocław: Wilhelm Bogumił Korn, 1834.
37.Ponty, Janine. Les Polonais en France. De Louis XV à nos jours. Monaco: Rocher, 2008.
38.Ratajczak, Dobrochna. „Wanda w świątyni dziejów”. Studia Polonistyczne 8 (1980): 103–117.
39.Rosset, François. Drzewo Kraków. Mit polski w literaturze francuskiej 1573–1896. Tłum. Krzysztof Błoński. Kraków: Znak, 1997.
40.------. „Wanda, du mythe au roman”. Dix-Huitième Siècle 27 (1995): 453–465.
41.Rudaś-Grodzka, Monika. „Wanda”. …czterdzieści i cztery. Figury kobiece. Nowy kanon. Red. Monika Rudaś-Grodzka i in. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2016: 628–642.
42.Saganiak, Magdalena. Mistyka i wyobraźnia: Słowackiego romantyczna teoria poezji. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2000.
43.------. „Słowacki postmodernistyczny”. Słowacki współczesny. Red. Marek Troszyński. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1999: 146–147.
44.Saint-Gérand, Jacques-Philippe. „La Correspondance d’Alfred de Vigny: laboratoire d’écriture”. Cahiers de l’AIEF 45 (1993): 265–293.
45.Słowacki, Juliusz. „Beniowski (dramat niedokończony)”. Tegoż. Dzieła wszystkie. T. 10. Red. Juliusz Kleiner. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1957: 13–57.
46.Śniadała, Przemysław. „Kim jest Wanda, co Niemca nie chciała…? Próba reinterpretacji mitu o Wandzie zawartego w Kronice Polskiej Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem”. Napis 17 (2011): 227–235.
47.Sokalska, Małgorzata, „Wanda – między misterium a librettem”. Studia Norwidiana 36 (2018): 95–116.
48.Szpociński, Andrzej. „Miejsca pamięci (lieux de mémoire)”. Teksty Drugie 4 (2008): 11–20.
49.Szturc, Włodzimierz. „Mit fundacyjny narodu w Wandzie Cypriana K. Norwida”. Tegoż. O obrotach sfer romantycznych. Studia o ideach i wyobraźni. Bydgoszcz: Homini, 1997. 127–137.
50.Vigny, Alfred de. „Despota”. Tłum. Malinowski. Wiesław Mateusz. Polska i Polacy w literaturze francuskiej (XIV–XIX w.). Red. Wiesław Mateusz Malinowski, Jerzy Styczyński. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016a. 325.
51.------. „Journal d’un poète”. Tegoż. Œuvres complètes. T. 2. Red. Fernand Baldensperger. Paris: Gallimard, 1948a. 875–1392.
52.------. „Wanda”. Tegoż. Œuvres complètes. T. 1. Red. Fernand Baldensperger. Paris: Gallimard, 1948b. 213–220.
53.------. „Wanda. Historia rosyjska”. Tłum. Wiesław Mateusz Malinowski. Polska i Polacy w literaturze francuskiej (XIV–XIX w.). Red. Wiesław Mateusz Malinowski, Jerzy Styczyński. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016b. 321–324.
54.Węgrzyn, Iwona. Wyczerpana tradycja. Studia o literaturze polskiej XIX wieku. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2021.
55.Zaleski, Zygmunt. „Les incidences slaves dans la vie et dans l’œuvre de Balzac”. Littératures 3 (1955): 77–104.
56.Żurowska, Joanna. „Stanislaw Wedkiewicz chroniqueur de rencontres franco-polonaises”. La France et la Pologne. Histoire, mythes, représentation. Red. Fançoise Lavocat. Lyon: Presses Universitaires de Lyon, 2000. 47–60.