Rocznik Komparatystyczny

ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2023.14-01
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / 14 (2023)
Autor tłumaczem, tłumacz autorem – mapowanie związków

Autorzy: Marta Kaźmierczak ORCID
Uniwersytet Warszawski
Słowa kluczowe: tłumaczenie twórczość oryginalna kontrola nad tekstem postrzeganie przekładu ontologia przekładu
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:28 (17-44)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

The article attempts to catalogue the various relationships of authorial and translational writing and the ways in which one affects the other or vice versa (typically, a direction of influence is clearly identifiable). The author indicates and discusses the following trajectories: from translating to stylising original writing as a translation; from translating to pseudotranslations; from translating to stylising a translation as an original; from translating to an authorial control over the translations of one’s writing; from translating to author-like control over translations; from original writing to co-authoring translations; from original writing to mythologised translation; from authorial fame to marginalisation of translation activity; from translating to suppression of original writing; affinities of technique: from stylisation in one’s own writing to stylising in translation; from authoring a text to translating it (self-translation); translatology of the imaginary: a writer as a wished-for translator. The argument pivots on references to figures of writers-translators who metonymically represent particular categories or phenomena. The examples of combining original writing with translational activity used for illustration have in part already been described in the literature of the subject, however, in a different perspective. Other cases are believed not to have been discussed so far.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Alex, Joe. Cichym ścigałam go lotem… Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.
2.Alex, Joe. Gdzie przykazań brak dziesięciu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1968/1990.
3.Alex, Joe. Jesteś tylko Diabłem. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1960/1990.
4.Antologia poezji żydowskiej. Wybór Salomon Łastik, red. Arnold Słucki. Warszawa: PIW 1983.
5.Balcerzan, Edward. Literatura z literatury (strategie tłumaczy). Katowice: Śląsk, 1998.
6.Balcerzan, Edward. „Przekład-laboratorium. Julian Przyboś tłumaczy Pawła Tyczynę”. Komunikacja międzykulturowa: przekład / komparatystyka / teoria i historia literatury. Księga jubileuszowa ofiarowana profesor Bożenie Tokarzowej, red. Monika Gawlak, Alina Świeściak. Katowice: „Śląsk”, 2016. 57–79.
7.Bielas, Leon. Sławna jak Sarajewo. Katowice: Śląsk, 1979, wyd. 2.
8.Chrobak, Marzena. „Spojrzenie z oddali: historia przekładu literackiego w Polsce z perspektywy projektu ‘Histoire de la traduction littéraire en Europe médiane’”. „Przekładaniec” 37 (2018): 125–142.
9.Copper Canyon Press. „Selected Translations. W.S. Merwin”. https://www.coppercanyonpress.org/books/selected-translations-by-w-s-merwin/ [dostęp: 21.09.2023].
10.Dedecius, Karl. Notatnik tłumacza. Tłum. autoryz. Jan Prokop. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.
11.Eco, Umberto. Dire quasi la stessa cosa. Esperienze di traduzione. Milano: Bompiani, 2003.
12.Fadiman, Anne. Ex libris. Wyznania czytelnika. Tłum. Hanna Pustuła, Paweł Piasecki, oprac. i noty Jan Gondowicz. Izabelin: Świat Literacki, 2004.
13.Franczak, Grzegorz. „Ungaretti, miejsce, topos”. „Literatura na Świecie”, 10–11–12 (2002): 312–316.
14.Franczak, Grzegorz, Marta Wojtkowska-Maksymik. „Kulturowa teoria przekładu. Literatura na styku czasów i przestrzeni”, [rozmowa] prow. Alicja Bielak, Piotr Sadzik. Abychmy w ten przekład pilnie weźrzeli. Wobec tłumaczenia tekstów dawnych, red. Alicja Bielak. Warszawa: [Wydz. Artes Liberales UW], 2014. 238–268.
15.Górski, Rafał Ludwik. „Tłumaczenie bez oryginału, czyli o stylu prozy Maurice’a S. Andrewsa, Joe Alexa i Noëla Randona”. „Teksty Drugie” 5 (2017): 264–276.
16.Heydel, Magda. „Gorliwość tłumacza”. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
17.Janosch [właśc. Horst Eckert]. Cholonek czyli dobry Pan Bóg z gliny. Tłum. Leon Bielas. Kraków: Znak, 2011.
18.Kaczorowska, Monika. Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego. Kraków: Universitas, 2011.
19.Kelletat, Andreas F. „Lyrikübersetzung”. Handbuch Lyrik. Theorie, Analyse, Geschichte, red. Dieter Lamping. Stuttgart – Weimar: Metzler, 2011. 229–239.
20.Legeżyńska, Anna. „Niebezpieczne związki tłumacza z autorem. Szkic teoretyczny o pojęciu twórczości w przekładzie”. „Studia Polonistyczne UAM” VIII Poznań 1980. 151–157.
21.Łazarczyk, Bohdan. Sztuka translatorska Juliana Tuwima. Przekłady z poezji rosyjskiej. Wrocław: Ossolineum – PAN, 1979.
22.Łęcka, Gabriela. Salon literacki. Z polskimi pisarzami rozmawia Gabriela Łęcka. Warszawa: WAB, 2000.
23.Markiewka, Tomasz. „Przekład i pogranicza. J.R.R. Tolkiena gry ze źródłem”. Reguły gier. Między normatywizmem a dowolnością w przekładzie, red. Piotr Fast, Tomasz Markiewka, Justyna Pisarska. Katowice: „Śląsk”, 2016. 97–116.
24.Merwin, W.S. Selected Translations (1948–2011). Port Townsend, Washington: Copper Canyon Press, 2013.
25.Miakiszew, Władimir. „Неразделимое творческое наследие – 2: Ахматовские черновики переводов стихотворений Виславы Шимборской”. „Slavia Orientalis” 1 (2023): 141–156.
26.Okulska, Inez. Tłumacz wobec Innego: tropy i sygnatury. Praca doktorska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2015.
27.Oxford Companion to English Literature, The, red. Margaret Drabble, Oxford: OUP, 2000.
28.Oziembłowska, Michalina. „Na Węgry za jeden uśmiech”. „Magyazyn” 2 (2015): 38–40.
29.Pawelec, Dariusz (scen., reż., zdjęcia). Drugi po Boyu. Maciej Słomczyński. Film dokumentalny. TVP Kraków, dla Programu 2, 1995.
30.Pisarze polscy o sztuce przekładu. 1440-2005. Antologia, red. Edward Balcerzan, Ewa Rajewska. Poznań: Wyd. Poznańskie, 2007.
31.Rajewska, Ewa. „Kariera coveru”. Kultura w stanie przekładu. Translatologia – komparatystyka – transkulturowość, red. Włodzimierz Bolecki, Ewa Kraskowska. Warszawa: IBL PAN, 2012. 323–332.
32.Rappaport, Helen. „Chekhov in the Theatre: The Role of the Translator in New Versions”. Voices in Translation, red. Gunilla Anderman. Clevedon–Buffalo–Toronto: Multilingual Matters, 2007. 66–77.
33.Rusinek, Michał. „Bilet powrotny. O podróżach Wisławy Szymborskiej”. Wykład. 15.11. 2023, Collegium Polonicum, Słubice.
34.Sanowska, Anna. „‘nagi świat może istnieć i zaprawdę istnieje pod odzieżą’ czyli Stylizacja na oryginał, stylizacja na przekład – Lluis Llach i jego L’Estaca w wersjach polskich”. Między oryginałem a przekładem 2: Przekład, jego tworzenie się i wpływ, red. Maria Filipowicz-Rudek, Jadwiga Konieczna-Twardzikowa. Kraków: Universitas, 1996.
35.Skwara, Marta. „Wyobraźnia badacza – od serii przekładowej do serii recepcyjnej”. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 23 (43) (2014): 99–117.
36.Staniewska, Anna. „Maciej Słomczyński vs. William Shakespeare”. „PULS” (Londyn), 24 (1985): 126–140.
37.Szczęsna, Joanna, Bikont, Anna. Pamiątkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wisławy Szymborskiej. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1997.
38.Szewczyk, Grażyna. „Fenomen Cholonka. O tłumaczeniu powieści Janoscha na język polski”. Obyczajowość a przekład, red. Piotr Fast. Katowice: Śląsk, 1996, 63–72.
39.Tabakowska, Elżbieta. „Zagadki Joe Alexa”. „Przekładaniec” 5 (1999): 64–70.
40.Tolkien, J.R.R. Powrót Króla. Tłum. Maria Skibniewska. Warszawa: Czytelnik; Poznań: CiA-Books/ Svaro, 1990.
41.Tolkien, J.R.R. Listy. Oprac. Humphrey Carpenter, przy współpr. Christophera Tolkiena, tłum. Agnieszka Sylwanowicz. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2000.
42.Tomicka, Małgorzata. „Przypisy tłumacza w polskim przekładzie Le Dictionnaire des idées reçues Gustawa Flauberta”. Przypisy tłumacza, red. Elżbieta Skibińska. Wrocław – Kraków: Księgarnia Akademicka, 2009. 215–227.
43.Toury, Gideon. Descriptive Translation Studies and Beyond. Amsterdam – Philadelphia: John Benjamins, 1995.
44.Tyler, J.E.A. [James Edward Anthony]. Tolkien. Przewodnik encyklopedyczny. Tłum. zbiorowe. Poznań: CIA-Books – Svaro, 1992.
45.Van Dine, S.S. Skarabeusz i śmierć. Tłum. Joe Alex. Warszawa: Wydawnictwo „Litera”, 1991.
46.Witt, Susanna. „Institutionalized intermediates: Conceptualizing Soviet practices of indirect literary translation”. „Translation Studies” 10:2 (2017): 166–182.
47.Woodsworth, Judith. Telling the Story of Translation. Writers Who Translate. London: Bloomsbury, 2017.
48.„Анна Ахматова”. http://www.vekperevoda.com/1887/akhmat.htm [dostęp: 21.09.2023].
49.„Биография Анатолия Наймана”. РИА Новости. https://ria.ru/20220121/nayman-1768871550.html [dostęp: 21.09.2023].
50.Иванов, Вячеслав. „О переводах Марины Цветаевой”. Просто сердце. Стихи зарубежных поэтов в переводе Марины Цветаевой. Москва: Прогресс, 1967. 5–19.
51.Леопарди, Джакомо. Лирика. Переводы с итальянского Анны Ахматовой и Анатолия Наймана. Москва: Художественная литература, 1967.
52.Лирика Древнего Египта. Перевод с египетского Анны Ахматовой и Веры Потаповой. Составление, вступ. статья, подстроч. переводы и примеч. И. Кацнельсона. Москва: Художественная литература, 1965.
53.Цветаева, Марина [Ивановна]. Просто сердце. Стихи зарубежных поэтов в переводе Марины Цветаевой (Мастера поэтического перевода, сб. 7). Москва: Прогресс, 1967.
54.Цветаева, Марина [Ивановна]. Собрание сочинений в семи томах. Том 4: Воспоминания о современниках. Дневниковая проза. Москва: Эллис Лак, 1994.
55.Цыбулевский, Александр Семенович. Высокие уроки. Поэмы Важа Пшавела в переводах русских поэтов. Тбилиси: Мерани, 1980.
56.Эткинд, Ефим Григорьевич. Поэзия и перевод. Москва – Ленинград: Советский писатель, 1963.