Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2017.16-11
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 16, 2017
Z historii nazw demonów domowych rejestrowanych w dobie staro- i średniopolskiej

Autorzy: Zuzanna Krótki
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Katowice
Słowa kluczowe: diachronia semantyka demonologia
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:13 (175-187)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule analizie poddano dawne, XV-, XVI-, XVII- oraz XVIII-wieczne nazwy demonów domowych. Zebrany ze wszystkich dostępnych źródeł leksykograficznych materiał uzupełniony został o fragmenty dzieł literackich, w których pojawiły się nazwy tych demonów. Okazało się, że jednostki, które pod koniec doby średniopolskiej posiadały znaczenie ‘duchy- -opiekunowie domu’, w XVI i XVII wieku charakteryzowały najczęściej ‘dżina’ lub ‘diabła’. Na charakter tych wierzeń ogromny wpływ wywarła literatura z czasów kontrreformacji. Doprowadziła ona do przemieszania wyobrażeń dawnych, mitycznych sprzymierzeńców ludzi z wyobrażeniami diabła i jego pomocników. Na początku doby nowopolskiej natomiast, pod wpływem kultury zachodniej, analizowane jednostki utraciły negatywne nacechowanie.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Baranowski, Bohdan. W kręgu upiorów i wilkołaków. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1981.
2.Brückner, Aleksander. Mitologia słowiańska i polska. Warszawa: PWN, 1980.
3.Dźwigoł, Renata. Polskie ludowe słownictwo mitologiczne. Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 2004.
4.Gaj-Piotrowski, Wilhelm. Duchy i demony w wierzeniach ludowych z okolic Stalowej Woli-Rozwadowa i Tarnobrzega. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1993.
5.Gieysztor, Aleksander. Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1985.
6.Janów, Jan. Gwara małoruska Moszkowiec i Siwiki naddnieprzeńskiej z uwzględnieniem wsi okolicznych [koło Halicza]. Lwów: Towarzystwo Naukowe, 1926.
7.Kieckhefer, Richard. Magia w średniowieczu. Kraków: Universitas, 2001.
8.Klich, Edward. Narzecze wsi Borki Nizińskie. Kraków: Akademia Umiejętności, 1990.
9.Krótki, Zuzanna. „Dawne nazwy astrologii i astrologów”. Forum Lingwistyczne 2 (2015): 51–65.
10.Krótki, Zuzanna. „Nazwy demonów powietrznych w historii języka polskiego”. Białostockie Archiwum Językowe (2016): 159–172.
11.Moszyński, Kazimierz. Kultura ludowa Słowian. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1934.
12.Odyniec, Wacław. Kaszubskie obrzędy i obyczaje. Wstęp do etnografii historycznej Kaszub w XVI–XVIII wieku. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Oddział Miejski, 1985.
13.Pełka, Leonard Józef. Polska demonologia ludowa. Warszawa: Iskry, 1987.
14.Rospond, Stanisław. „Z rozważań słowiańskich. Uboże – duszyczki zmarłych przodków”. Język Polski 5 (1964): 274–276.
15.Simonides, Dorota. Mądrość ludowa. Dziedzictwo kulturowe Śląska Opolskiego. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2007.
16.Tomiccy, Joanna i Ryszard. Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975.
17.Urbańczyk, Stanisław. Dawni Słowianie. Wiara i kult. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991.