Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2018.17-22
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 17, 2018
Kulturowo-językowy charakter przyśpiewek i wierszyków zamieszczonych w gawędach Eugeniusza Wasilewskiego

Autorzy: Daria Zarzeczna ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Wydział Filologiczny, Szczecin
Słowa kluczowe: folklor cechy gatunkowe zjawiska językowo-stylistyczne
Data publikacji całości:2018
Liczba stron:17 (347-363)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu była kulturowo-językowa analiza i interpretacja wierszyków i przyśpiewek tworzonych przez członków załóg statków polskiej floty, które wyekscerpowano z trzech tomów gawęd Eugeniusza Wasilewskiego. Poddany analizie materiał stanowiły dwie przyśpiewki opowiadające o realnych postaciach związanych ze statkiem, na którym autor gawęd pełnił służbę i trzy wierszyki, z których dwa stanowią relację z zakupu statku szkolnego „Lwów” w Hiszpanii w 1921 roku i z rejsu z Gdyni do Brazylii w 1923 roku, a trzeci jest wyrazem tęsknoty za ukochaną. Ze względu na brak opracowań dotyczących twórczości marynarskiej i jej wyznaczników, posłużono się klasyfikacjami, jakie polscy badacze sformułowali w odniesieniu do utworów ludowych i tekstów folkloru miejskiego. Analiza materiału wykazała, że twórczość komponowaną okazjonalnie przez marynarzy cechuje prostota (wyrażająca się zarówno w pomyśle, jak i w kompozycji), autentyzm (zauważalny w licznych odniesieniach do otaczającej rzeczywistości), opisowość (polegająca na skupieniu uwagi na opisie konkretnych zdarzeń, bez wnikania w psychologię bohaterów), swoboda i humor (wyrażane za pomocą słownictwa potocznego), a także środowiskowy charakter (nadawany za pomocą licznie występujących nazw fachowych i pojęć specjalistycznych). Zastosowanie przez autorów tekstów marynarskich wszystkich wymienionych wyżej cech gatunkowych ma na celu przede wszystkim nawiązanie więzi i nici porozumienia narratora z odbiorcami, którzy dzięki temu mogą zrozumieć, jak wygląda życie i praca na morzu.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Żródła
2.Wasilewski, Eugeniusz. Bezpowrotne szlaki: gawędy morskie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1971.
3.Wasilewski, Eugeniusz. Powrotne szlaki: gawędy morskie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1969.
4.Wasilewski, Eugeniusz. W kilwaterze wspomnień. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1976.
5.Opracowania
6.Bieńkowska, Danuta, Elżbieta Umińska-Tytoń. „Językowa kreacja miasta i jego mieszkańców w łódzkich tekstach folklorystycznych”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 14 (2015): 43–55.
7.Bystroń, Jan Stanisław. Artyzm pieśni ludowej. Poznań–Warszawa: Nakładem Księgarni Św. Wojciecha, 1921.
8.Chłosta-Zielonka, Joanna. „O pisarstwie gawędowym Maryny Okęckiej-Bromkowej”. Prace Językoznawcze 10 (2008): 25–35.
9.Doroszewski, Witold, red. Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1958–1969.
10.Habela, Jerzy, Kurzowa. Lwowskie piosenki uliczne, kabaretowe i okolicznościowe do 1939 roku. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1989.
11.Hernas, Czesław, red. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
12.Koczorowski, Eugeniusz. Ludzie od masztów i żagli. Gdańsk: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986.
13.Kołodziejek, Ewa. „Ekspresywność i emocjonalność słownictwa marynarzy”. Język a kultura IV: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1991, 169–176.
14.Kołodziejek, Ewa. Gwara środowiskowa marynarzy na tle subkultury marynarskiej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 1994.
15.Kołodziejek, Ewa. „O gwarze marynarzy i subkulturze marynarskiej”. Socjolingwistyka 9 (1990), 129–139.
16.Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1998.
17.Kopaliński, Władysław. Słownik symboli. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1990.
18.Wieczorkiewicz, Bronisław. Warszawskie ballady podwórzowe. Pieśni i piosenki warszawskiej ulicy. Oprac. muz. Z. Wiehler. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.