Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2022.2.19-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 2 (19) 2022
„Powiem głośno: oto co czyniłem, co myślałem, czym byłem”. Głos, pismo, audiobiografie

Autorzy: MARTA RAKOCZY ORCID
Uniwersytet Warszawski
Słowa kluczowe: głos ideologie głosu Rousseau autobiografia audiobiografia antropologia komunikacji gatunek twórczości słownej pakt autobiograficzny
Data publikacji całości:2022-12
Liczba stron:12 (7-18)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule zastanawiam się nad powodami niedostatecznych badań nad mówionymi autobiografiami i audiobiografiami. Próbując ustalić przyczynę przeoczenia tego gatunku jako samodzielnego i wartego pogłębionych badań, korzystających z osiągnięć oral studies, wskazuję na nowoczesną metafizykę głosu Jeana-Jacques’a Rousseau. Dowodzę, że audiobiografia nie jest ani fikcjonalną kreacją, ani świadectwem. Jest gatunkiem twórczości słownej, który domaga się refleksji nad jego kulturowym usytuowaniem i społeczno-politycznymi funkcjami. Aby badać performans audiobiograficzny, należy dostrzec w głosie i gatunkach oralnych medium pełne ambiwalencji, napięć i negocjacji dziejących się w polu społecznych instytucji oraz ich aktorów. Należy też ujrzeć w nim kunsztowne praktyki sztuki słowa: żywe, wariantowe improwizacje, które czerpią w danym momencie ze środków językowych i pozajęzykowych, budują opowieść o życiu, będącą formą ustnej twórczości.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bauman, Richard. „Sztuka słowa jako performance”. Tłum. Grzegorz Godlewski. W: Literatura ustna, red. Przemysław Czapliński, 202–231. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2010.
2.Czapliński, Przemysław. „Rozmowa przeciw ekstazie. O kłopotach z autobiografią (nie tylko) komunistyczną”. Teksty Drugie 6 (2018): 11–30.
3.Dolar, Mladen. „Polityka głosu”. Tłum. Paulina Bożek, Grzegorz Nowak. Teksty Drugie 5 (2015): 238–260.
4.Eagleton, Terry. Critisism and Ideology. A Study in Marxist Literary Theory. London: NLB, 1976.
5.Godlewski, Grzegorz. „Druk a głos. W stronę antropologii literatury”. W: tegoż, Słowo, pismo, sztuka słowa. Perspektywy antropologiczne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
6.Feldman, Martha. „Why Voice Now?”. Journal of the American Musicological Society 68 (2015): 653–685.
7.Ingold, Tim. Perception on the Environment. Essays on Livelihood, Dwelling and Skill. New York– London: Routledge, 2022.
8.Judt, Tony, Snyder, Timothy. Rozważania o wieku XX. Tłum. Paweł Marczewski. Poznań: Rebis, 2021.
9.Karpowicz, Agnieszka. „Poławianie gatunków. Twórczość słowna w antropologicznej sieci”. W: Od aforyzmu do zinu. Gatunki twórczości słownej, red. Grzegorz Godlewski, Agnieszka Karpowicz,
10.Marta Rakoczy, Paweł Rodak, 7–28. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
11.Kawada, Junzo. Głos. Studium z etnolingwistyki porównawczej. Tłum. Radosław Nowakowski. Kraków: Universitas, 2004.
12.Keane, Webb. „Voice”. Journal of Linguistic Anthropology 1–2 (1999): 271–273.
13.Keane, Webb. „Indexing Voice. A Morality Tale”. Journal of Linguistic Anthropology 21 (2011): 166–178.
14.Rakoczy, Marta. „Materia, ciało, wizualność, czyli jak lepiej zrozumieć pisanie”. Teksty Drugie 4 (2015): 13–32.
15.Rodak, Paweł, „Autobiografia”, w: Od aforyzmu do zinu. Gatunki twórczości słownej, red. Grzegorz
16.Godlewski, Agnieszka Karpowicz, Marta Rakoczy, Paweł Rodak, 43–50. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2013.
17.Rodak, Paweł. Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
18.Rodak, Paweł. „«Nie istnieje tu nic, zanim nie zostanie wypowiedziane». Rozmowa z Philippem Lejeune’em”. Teksty Drugie 2–3 (2003): 213–229.
19.Rousseau, Jean-Jacques. Szkic o pochodzeniu języków. Tłum. Bogdan Banasiak. Warszawa: Officyna, 2019.
20.Rousseau, Jean-Jacques. Wyznania. Tłum. Tadeusz Boy-Żeleński. Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska. Dostęp 1.06.2022. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/rousseau-wyznania.pdf.
21.Sikora, Agata. Szczerość. O wyłanianiu się nowoczesnego porządku komunikacyjnego, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2020.
22.Winkin, Yves. Antropologia komunikacji. Od teorii do badań terenowych. Tłum. Agnieszka Karpowicz. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.
23.Witeska-Młynarczyk Anna. „Can the Children Speak. Voice, Children and an ADHD Diagnosis in an Ethnographic Research”. Revue des Sciences Sociales 63 (2020): 46–57.