Colloquia Germanica Stetinensia

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Colloquia Germanica Stetinensia


ISSN: 2450-8543     eISSN: 2353-317X    OAI    DOI: 10.18276/cgs.2024.33-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / nr 33
Absonderliche Schicksale, absonderliches Erzählen. Adalbert Stifters Novelle „Turmalin“ und Gérard Genettes Begriff der ‚Nullfokalisierung‘
(Osobliwe losy, osobliwa narracja. Nowela Adalberta Stiftera „Turmalin” a pojęcie ‘zerowej fokalizacji’ Gérarda Genette’a)

Autorzy: Dominik Müller
Université de Genève, Département de langue et de littérature allemandes
Słowa kluczowe: Adalbert Stifter „Bunte Steine” teoria narracji Gérard Genette ‘zerowa fokalizacja’ opowieść o artyście
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:18 (5-22)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 131

Abstrakt

Wśród dość nieintuicyjnych koncepcji teorii narracji Gérarda Genette’a, która przyjęła się również w krajach niemieckojęzycznych, szczególnie irytująca jest koncepcja ‘fokalizacji zerowej’. Wydaje się jednak pasować do początku noweli „Turmalin” z cyklu „Bunte Steine” („Kolorowe kamienie”) Adalberta Stiftera, gdyż pomaga uchwycić osobliwy i zastanawiający charakter zastosowanego tu stylu narracji. Mowa jest o cudzołóstwie, które niszczy rodzinę. Zamiast jednak o tym opowiadać, narracja koncentruje się na opisie wyposażenia domu rodziny. Przyjrzenie się wstępnej wersji tej noweli, wprowadzającym doń komentarzom narracyjnym oraz znaczeniu noweli „Der arme Spielmann” Franza Grillparzera jako tekstu referencyjnego i nawiązującym doń opisom różnych praktyk artystycznych, którym oddają się bohaterowie, pozwala jednak zrozumieć etos tej bardzo osobliwej ‘zerowej fokalizacji’: ułomna estetyka dla przedstawienia ułomnych ludzi.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Albrecht, Tim. (2017). „Turmalin“. In Christian Begemann, Davide Giurato (Hrsg.), Stifter-Handbuch. Leben – Werk – Wirkung (87–91). Metzler.
2.Barak, Helmut. (1996). „‚Gute Freundin‘ und ‚glänzender Künstler‘: Die dichterisch gestaltete Wirklichkeit in Stifters Erzählung ‚Turmalin‘“. In Hartmut Laufhütte, Karl Möseneder (Hrsg.), Adalbert Stifter. Dichter und Maler, Denkmalpfleger und Schulmann. Neue Zugänge zu seinem Werk (476–485). Niemeyer. https://doi.org/10.1515/9783110961065-023.
3.Genette, Gérard. (1972). Figures III. Éditions du Seuil.
4.Geulen, Eva. (1992). Worthörig wider Willen. Darstellungsproblematik und Sprachreflexion in der Prosa Adalbert Stifters. Iudicium-Verlag.
5.Goethe, Johann Wolfgang. (1991). Wilhelm Meisters Wanderjahre. Oder: Die Entsagenden (1829). In Gonthier-Louis Fink, Gerhart Baumann, Johannes John (Hrsg.), Sämtliche Werke nach Epochen seines Schaffens. Münchner Ausgabe (Bd. 17, 239–714), Hanser.
6.Grätz, Katharina. (2006). Musealer Historismus. Die Gegenwart des Vergangenen bei Stifter, Keller und Raabe. Winter.
7.Hertling, Gunter H. (1977). „‚Wer jetzt kein Haus hat, baut sich keines mehr‘. Zur Zentralsymbolik in Adalbert Stifters ‚Turmalin‘“. In: VASILO 26, 17–34.
8.Kindt, Tom; Köppe, Tilmann. (2022). Erzähltheorie. Eine Einführung (Reclams Studienbuch Germanistik; 2., erw. u. aktual. Aufl.). Reclam.
9.Klüger, Ruth. (1996). „Der eingerichtete Mensch. Innendekor bei Adalbert Stifter“. In: Ruth Klüger. Katastrophen. Über deutsche Literatur (107–131). Wallstein.
10.Koschorke, Albrecht. (2017). „Erzählen“. In Christian Begemann, Davide Giurato (Hrsg.), Stifter-Handbuch. Leben – Werk – Wirkung (209–213). Metzler.
11.Martínez, Matías; Scheffel, Michael. (2012). Einführung in die Erzähltheorie (9., erw. Aufl.). Beck.
12.Mayer, Mathias. (2001). Adalbert Stifter. Erzählen als Erkennen. Reclam.
13.Müller, Dominik. (2009). „Vom Malen erzählen. Von Wilhelm Heinses ‚Ardinghello‘ bis Carl Hauptmanns ‚Einhart der Lächler‘. Wallstein.
14.Schmidt, Harald. (2000). „Geschichte in Trümmern und Häuserverfall. Zum Funktionszusammenhang von Dilettantismus, Vergessen und Melancholie in Adalbert Stifters Großstadterzählung Turmalin (1853)“. In Martina Lauster (Hrsg.), Vormärzliteratur in europäischer Perspektive III (101–133). Aisthesis.
15.Stanzel, Franz K. (1979). Theorie des Erzählens. Vandenhoeck & Ruprecht.
16.Stifter, Adalbert. (1982a). Bunte Steine. Journalfassungen, hrsg. v. Helmut Bergner. In Adalbert Stifter: Werke und Briefe. Historisch-Kritische Gesamtausgabe, hrsg. v. Albert Doppler, Wolfgang Frühwald (Bd. 2/1). Kohlhammer.
17.Stifter, Adalbert. (1982b). Bunte Steine. Buchfassungen, hrsg. v. Helmut Bergner. In Adalbert Stifter: Werke und Briefe. Historisch-Kritische Gesamtausgabe, hrsg. von Albert Doppler, Wolfgang Frühwald (Bd. 2/2). Kohlhammer.
18.Stifter, Adalbert. (1995). Bunte Steine. Apparat, Kommentar. Teil 1, hrsg. v. Walter Hettche. In Adalbert Stifter: Werke und Briefe. Historisch-Kritische Gesamtausgabe, hrsg. v. Albert Doppler, Wolfgang Frühwald (Bd. 2/3). Kohlhammer.
19.von Arburg, Hans-Georg. (2017). „Haus/Architektur“. In Christian Begemann, Davide Giurato (Hrsg.), Stifter-Handbuch. Leben – Werk – Wirkung (314–317). Metzler.
20.Wichard, Norbert. (2012). Erzähltes Wohnen. Literarische Fortschreibungen eines Diskurskomplexes im bürgerlichen Zeitalter. Transcript.