Przegląd Zachodniopomorski

Artykuł poświęcono analizie sztandarowego dzieła Ludwiga W. Brüggemanna – Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preussischen Herzogtums Vor- und Hinter-Pommern, przedstawiającego stan XVIII-wiecznego Pomorza Zachodniego. Jednym z elementów opisu miast były także ich herby, dzięki czemu opracowanie Brüggemanna nabrało charakteru pierwszego źródła pisanego, zawierającego bezpośrednie informacje o znakach miejskich, a co za tym idzie – istotnego dla badań z zakresu heraldyki miejskiej. Celem artykułu było ustalenie, skąd badacz ten czerpał swoją wiedzę na temat współczesnych herbów miast zachodniopomorskich. Przeprowadzona analiza wskazuje, że podstawowym źródłem informacji heraldycznych były dla Brüggemanna przede wszystkim aktualne pieczęcie miejskie poszczególnych miast. Innym źródłem wiedzy heraldycznej były naukowe opracowania pomorskich historyków: P. Friedeborna, J. Micraeliusa, Ch.W. Hakena, W.C. Stollego, S. Gadebuscha, M. Rangonisa. Nigdy jednak opisów zamieszczonych w dziełach swoich poprzedników nie przepisywał in extenso ani bezrefleksyjnie, ale skracał je i przerabiał dla własnych potrzeb. W przypadku kilku opisów (8 razy) nie udało się niestety ustalić, skąd zaczerpnięte zostały dokładne informacje o historii lub symbolice herbu miasta. Natomiast zaledwie w trzech przypadkach opisy herbów pochodziły z topografii przesłanych przez urzędników w odpowiedzi na ankietę rozesłaną przez L.W. Brüggemanna. Ustalenia te prowadzą do wniosków ważnych dla współczesnej heraldyki miejskiej. Okazało się bowiem, że zdecydowana większość opisów herbów zamieszczonych w Ausführliche Beschreibung… jest efektem dokonywanych przez Brüggemanna interpretacji wyobrażeń napieczętnych, które znał z autopsji. Nie powstały one na podstawie informacji przekazanych przez urzędników miejscowych magistratów. Są zatem raczej odbiciem stanu świadomości heraldycznej samego Brüggemanna, a nie właścicieli tych herbów – mieszczan i władz miejskich konkretnych miast.