Rocznik Komparatystyczny


ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2023.14-02
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Issue archive / 14 (2023)
Tren XVII i XVIII Jana Kochanowskiego wobec biblijnej Księgi Psalmów Dawidowych
(Laments XVII and XVIII by Jan Kochanowski against the biblical Book of Davidic Psalms)

Authors: Radosław Rusnak ORCID
Uniwersytet Warszawski
Keywords: Book of Psalms Jan Kochanowski David’s Psalter Laments religious poetry of the Polish Renaissance
Whole issue publication date:2023
Page range:17 (45-61)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Reflecting on the place of the Laments XVII and XVIII within the funerary cycle of Jan Kochanowski, the author of the article comes to the conclusion that, contrary to appearances, it is possible to identify many arguments in favor of their integral relationship with the rest of the collection. However, the fundamental purpose of the dissertation is to set both works in relation to the biblical tradition of the Book of Psalms. The author's attention is particularly drawn to the crowning phrase of Lament XVIII: "Use mercy on me today, O Lord!", which the poet uses in only slightly altered form on six other occasions, each time in a paraphrase of the Psalter of his pen. An analysis of the individual instances leads to an outline of the context in light of which a supplication uttered by a character plunged into despair can count on a favorable response from the Most High, coming to the aid of those who, in an attitude of humility, turn to Him for deliverance.
Download file

Article file

Bibliography

1.Bibliografia podmiotowa:
2.Biblia sacra iuxta vulgatam versionem, recensuit et brevi apparatu critico instruxit R. Weber, praeparavit R. Gryson, Stuttgat 2007.
3.Kochanowski J., Dzieła wszystkie. Wydanie sejmowe, t. V: Fragmenta, oprac. E. Buszewicz, B. Milewska-Waźbińska, W. Ryczek, K. Wilczewska, Z. Zawadzki, Warszawa 2022.
4.Kochanowski, Dzieła wszystkie. Wydanie sejmowe, t. II: Treny, oprac. M. R. Mayenowa i L. Woronczakowa oraz J. Axer i M. Cytowska
5.Kochanowski J., Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk, Wrocław-Warszawa-Kraków 1997.
6.Kochanowski J., Treny, oprac. J. Pelc, Wrocław 1972.
7.Bibliografia przedmiotowa:
8.Booij T., Psalm 118 and Form Criticism, „Biblica”, vol. 96, no. 3 (2015), p. 351-374.
9.Borowski A., O trwodze, rozpaczy i nadziei w „Trenach” Jana Kochanowskiego, w: Jan Kochanowski. Interpretacje, red. J. Błoński, Kraków 1989, s. 166-177.
10.Buszewicz E., Multa mecum loquor. Łaciński Petrarca a polski Kochanowski, w: Rzeczy minionych pamięć. Studia dedykowane profesorowi Tadeuszowi Ulewiczowi w 90. rocznicę urodzin, red. A. Borowski, J. Niedźwiedź, Kraków 2007, s. 101-119.
11.Dobrzycki S., „Psałterz” Jana Kochanowskiego w stosunku do innych jego pism, „Pamiętnik Literacki” 4 (1905), z. 4, s. 490-509.
12.Fallek W., Świat biblijny w twórczości Kochanowskiego, w: Pamiętnik zjazdu naukowego im. Jana Kochanowskiego w Krakowie 8 i 9 czerwca 1930, Kraków 1931, s. 383-421.
13.Graciotii S., Religijność poezji Jana Kochanowskiego, w: Jan Kochanowski 1584-1984. Epoka – twórczość – recepcja, t. 1, red. J. Pelc, P. Buchwald-Pelcowa, B. Otwinowska, Lublin 1989, s. 331-347.
14.Grzeszczuk S., „Treny” Jana Kochanowskiego, Warszawa 1988, („Biblioteka Analiz Literackich” 54).
15.Kochan A., „Słowicze pióra” i „kamienny słup”. Jeszcze o interpretacji „Trenów” Jana Kochanowskiego, w: Wiązanie sobótkowe: studia o Janie Kochanowskim, pod red. E. Lasocińskiej i W. Pawlaka, Warszawa 2015, s. 310-321.
16.Lussier E., The New Latin Psalter: An Exegetical Commentary XIV: Psalms 30 and 31, „The Catholic Biblical Quarterly”, vol. 12, no. 3 (July 1950), p. 321.
17.Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego: komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, red. nauk. wyd. oryg. W. R. Farmer, współred. S. McEvenue, A. J. Levoratti, D. L. Dungan; red. nauk. wyd. pol. W. Chrostowski ; współred. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 2000.
18.Nowicka-Jeżowa A., Jan Kochanowski wobec protestantyzmu, w: Ewangelizm reformowany w Pierwszej Rzeczypospolitej. Dialog z Europą i wybory aksjologiczne w świetle literatury i piśmiennictwa XVI-XVII wieku, red. D. Chemperek, Warszawa 2015, s. 216-274.
19.Nowicka-Jeżowa A., „U Boga każdy błazen”. Renesansowy portret błazna, w: eadem, Spotkania w labiryncie. Szkice o poezji Jana Kochanowskiego, Kraków 2019, s. 41-63.
20.Pelc J., Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 2001.
21.Rusnak R., Nie-obecny Nowy Testament. Do dyskusji o kształcie wyznaniowym poezji religijnej Jana Kochanowskiego, „Prace Polonistyczne”, seria LXXVI (2021), s. 133-154.
22.Starnawski J., O psalmicznych elementach niektórych utworów Kochanowskiego (poza „Psałterzem”), w: Biblia a literatura, pod. red. S. Sawickiego, J. Gotfryda, Lublin 1986, s. 169-188.
23.Weintraub W., O poezji religijnej Jana Kochanowskiego, w: Polska liryka religijna, red. S. Sawicki, P. Nowaczyński, Lublin 1981, s. 37-65.
24.Weintraub W., Religia Kochanowskiego a polska kultura renesansowa, „Pamiętnik Literacki” 65 (1974), z. 1, s. 3-22.
25.Wilczek P., Dyskurs, przekład, interpretacja: literatura staropolska i jej trwanie we współczesnej kulturze, Katowice 2001.
26.Ziemba K., Poezja ostatecznych konsekwencji, w: Jan Kochanowski. Interpretacje, red. J. Błoński, Kraków 1989, s. 146-165.