Rocznik Komparatystyczny


ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2022.13-08
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / 13 (2022)
Artykuł 19 programu NSDAP i jego literacka inspiracja

Autorzy: Maciej Jońca ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: prawo rzymskie prawo nazistowskie art. 19 NSDAP Księga win Judy
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:18 (151-168)
Cited-by (Crossref) ?:

Informacje dodatkowe

Cytowanie: Jońca, Maciej. „Artykuł 19 programu NSDAP i jego literacka inspiracja”. Rocznik Komparatystyczny13 (2022): 151–168. DOI: 10.18276/rk.2022.13-08.

Abstrakt

On February 24, 1920, Adolf Hitler announced the 25-point program of the National Socialist German Workers’ Party (German: Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP). Article 19 of the program proclaimed: “We demand that Roman Law, which serves a materialistic world order, be replaced by a German common law” (German: Wir fordern Ersatz für das der materialistischen Weltordnung dienende römische Recht durch ein deutsches Gemeinrecht). The presence of Roman law on the Nazi agenda aroused surprise from the beginning. The more time passed, the more sophisticated attempts were made to find its cultural-ideological basis. As a result, a complicated ideology was added to it post factum. Meanwhile, it cannot be ruled out that the inspiration for Hitler and his aides was not some great political tracts, but a primitive anti-Semitic lampoon – Judas Schuldbuch: Eine Deutsche Abrechnung. The book, under the pseudonym Wilhelm Meister, was published by a minor financial official named Wilhelm Meister in 1919.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Barkai, Avraham. Das Wirtschaftssystem des Nationalsozialismus. Ideologie, Theorie, Politik 1933–1945. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 1988.
2.Beatson, Jack, Reinhard Zimmermann, red. Jurists Uprooted: German-speaking Émigré Lawyers in Twentieth-century Britain. Oxford: Oxford University Press, 2004.
3.Bracher, Karl Dietrich. The German Dictatorship. New York: Praeger, 1970.
4.Bucci, Onorato. Germanesimo e Romanità. Napoli: Edizioni scientifiche italiane, 2004.
5.Caenegem van, Raoul Charles. An Historical Introduction to Private Law. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
6.Caenegem van, Raoul Charles. European Law in the Past and the Future: Unity and Diversity over Two Millennia. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
7.Calvo, Roberto. L’ordinamento criminale della deportazione. Roma: Laterza, 2023.
8.Chapoutot, Johann. „The Denaturalization of Nordic Law: Germanic Law and the Reception of Roman Law”. Roman Law and the Idea of Europe. Red. Kaius Tuori, Heta Björklund, London – New York: Bloomsbury Academic, 2019. 113–126.
9.Chiżyńska, Katarzyna. „Inspiracje grecko-rzymskie w ideologii nazistowskiej”. Collectanea Philologica 16 (2013): 159–173.
10.Coblitz, Wilhelm. „Vorbemerkungen”. Nationalsozialistisches Handbuch für Recht und Gesetzgebung. Red. Hans Frank. München: Zentralverlag der NSDAP, Franz Eher Nachf., 1935. VII–XI.
11.Feder, Gottfried. Der Deutsche Staat auf nationaler und sozialer Grundlage. Neue Wege in Staat, Finanz und Wirtschaft. München: Franz Eher, 1933.
12.Giangiulio, Maurizio. „Altertumswissenschaft e totalitarismo”. Diritto romano e regimi totalitari nel ‘900 europeo. Red. Massimo Miglietta, Gianni Santucci. Trento: Università degli Studi di Trento, 2009.
13.Gilman, James. „R.G. Collingwood and the Religious Sources of Nazizm”. Journal of the American Academy of Religion 54 (1986): 111–128.
14.Giltaij, Jacob. „Autonomy and Authority: The Image of the Roman Jurists in Schulz and Wieacker”. Roman Law and the Idea of Europe. Red. Kaius Tuori, Heta Björklund. London – New York: Bloomsbury Academic, 2019. 73–92.
15.Górnicki, Leonard. Prawo Trzeciej Rzeszy w nauce i publicystyce prawniczej Polski międzywojennej, 1933–1939. Bielsko-Biała: Wydawnictwo AS, 1993.
16.Gusejnova, Dina. „Roman Law after 1917: Exile, Statelessness and the Search for Byzantium in the Work of Mikhail von Taube”. Roman Law and the Idea of Europe. Red. Kaius Tuori, Heta Björklund. London – New York: Bloomsbury Academic, 2019. 92–112.
17.Halban, Leon. Religia Trzeciej Rzeszy. Lwów: Towarzystwo Naukowe, 1936.
18.Hoffmann, Christhard. Juden und Judentum im Werk deutscher Althistoriker des 19. und 20. Jahrhunderts. Leiden: Brill, 1988.
19.Horn, Wolfgang. Führerideologie und Parteiorganisation in der NSDAP 1919–1933. Düsseldorf: Droste, 1972.
20.Jońca, Maciej. Prawo rzymskie. Marginalia. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015.
21.Jünger, Ernst. Promieniowania. Warszawa: Czytelnik, 2004.
22.Kachlak, Tadeusz. K. Marks i F. Engels o starożytności klasycznej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
23.Kmak, Magdalena. „Impact of Exile on Law and Legal Science, 1934–1964”. Roman Law and the Idea of Europe, Red. Kaius Tuori, Heta Björklund, London – New York: Bloomsbury Academic, 2019. 15–34.
24.Koschaker, Paul. Europa und das römische Recht. München–Berlin: Biederstein, 1947.
25.Kostkiewicz, Janina. Polski nurt krytyki nazizmu przed rokiem 1939. Aspekty ideologiczne i pedagogiczne. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2020.
26.Kuryłowicz, Marek. Symbol prawa ludzkiego. Szkice o prawie rzymskim w utworach Louisa Aragona. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2008.
27.Kuryłowicz, Marek. „Państwo, w którym prawo rzymskie przestało istnieć”. O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin. Red. Marian Mikołajczyk i in. T. 2. Białystok–Katowice, 2010. 235–243.
28.Kuryłowicz, Marek. „Od totalitaryzmu do humanitaryzmu: literackie wizje prawa rzymskiego”. Zeszyty Prawnicze 11.1 (2011): 13–37.
29.Landau, Peter. „Römisches Recht und deutsches Gemeinrecht. Zur rechtspolitischen Zielsetzung im nationalistischen Parteiprogramm”. Rechtsgeschichte im Nationalsozialismus. Beiträge zur Geschichte einer Disziplin. Red. Michael Stolleis, Dieter Simon. Tübingen: J.C.B. Mohr, 1989.
30.Lohalm, Uwe. Völkischer Radikalismus. Die Geschichte des Deutschvölkischen Schutz- und Trutz-Bundes, 1919–1923. Hamburg: Leibniz-Verlag, 1970.
31.Maciejewski, Marek. „Wódz, naród, rasa. Ideologiczne przesłanki nazistowskich koncepcji prawa”. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem 39.1 (2017): 19–43.
32.Majchrowski, Wojciech. „Polityka gospodarcza Trzeciej Rzeszy w poglądach Leopolda Caro”. Krakowskie Studia Międzynarodowe 2 (2006): 245–251.
33.Mazur, Mariusz. „Media endeckie wobec wyboru i śmierci pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza”. Dzieje Najnowsze 42 (2010): 51–69.
34.Meissel, Franz-Stefan, Stefan Wedrac. „Strategien der Anpassung – Römisches Recht im Zeichen des Hackenkreuzes”. „Vetriebenes Recht – Vertreibendes Recht”. Rechtswissenschaften im Nationalsozialismus. Red. Franz-Stefan Meissel, Thomas Olechowski, Ilse Reiter-Zatloukal, Stefan Schima. Wien: Manz‘sche Verlags- und Universitätsbuchhandlung, 2012.
35.Meister, Wilhelm. Judas Schuldbuch. Eine deutsche Abrechnung. München: Deutscher Volksverlag, 1919.
36.------. Księga win Judy (porachunki niemieckie). Warszawa: Księgarnia Perzyński, Niklewicz i S-ka, 1922.
37.Mommsen, Theodor. Römische Geschichte. Bd. 5. München: Dt. Taschenbuch-Verl., 1976.
38.Müller, Jan-Werner. Co to jest populizm? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017.
39.Nardelli, Zdzisław. Płaskorzeźby dyletanta. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1988.
40.Noll, Richard. Kult Junga. Kraków: vis-a-vis Etiuda, 2021.
41.Olszewski, Henryk, Maria Zmierczak. „Faszyzm i prawo”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 44.3 (1982): 25–50.
42.„Paul Bang”. Sächsische Biografie. https://saebi.isgv.de/biografie/Paul_Bang_(1879-1945) [dostęp: 16.09.2022].
43.Plöckinger, Othmar. Unter Soldaten und Agitatoren. Hitlers prägende Jahre im deutschen Militär 1918–1920. Paderborn: Schöningh, 2013.
44.Pringsheim, Fritz. „Die Haltung der Freiburger Studenten in den Jahren 1933‒1935”. Die Sammlung 15 (1960): 532–538.
45.Roche, Helen. „Spartanische Pimpfe: The Importance of Sparta in the Educational Ideology of the Adolf Hitler Schools”. Sparta in Modern Thought: Politics, History and Culture. Red. Stephen Hodkinson, Ian Macgregor Morris. Swansea: The Classical Press of Wales, 2012. 315–342.
46.Rosebnerg, Alfred. Die Spur des Juden im Wandel der Zeiten. München: Deutscher Volksverlag 1920.
47.Rosenberg, Alfred. Das Parteiprogramm. Wesen, Grundsätze und Ziele der NSDAP. München: F. Eher Nachf., 1941.
48.Rosenberg, Alfred. Der Mythus des 20. Jahrhunderts. Eine Wertung der seelisch-geistigen Gestaltenkämpfe unserer Zeit. Hoheneichen–München: HoheneichenVerlag, 1930.
49.Ryszka, Franciszek. Państwo stanu wyjątkowego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
50.Santucci, Gianni. „Diritto Romano e nazionalsozialismo: i dati fondamentali”. Diritto romano e regimi totalitari nel ‘900 europeo. Red. Massimo Miglietta, Gianni Santucci. Trento: Universitàdegli Studi di Trento, 2009.
51.Schmitt, Carl. „Nationalsozialistisches Rechtsdenken”. Deutsches Recht 10 (1934): 225–229.
52.Sondel, Janusz. „Faszyzm a prawo. Głos w dyskusji”. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi 33 (2011): 355–379.
53.Strasser, Otto. Sozialistische Revolution oder Faschistischer Krieg?. Prag: Grunov, 1934.
54.Suuronen, Ville. „Mobilizing the Western Tradition for Present Politics: Carl Schmitt’s Polemical Uses of Roman Law, 1923–1945”. History of European Ideas 47.5 (2020): 748–772.
55.Thamer, Hans-Urlich. Verführung und Gewalt. Deutschland 1933–1945. Berlin: Siedler, 1994.
56.Töppel, Roman. „»Volk und Rasse«. Hitlers Quellen auf der Spur”. Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte 64 (2016): 1–35.
57.------. „9. November 1923: Der Hitlerputsch, Mein Kampf und die Verschärfung von Hitlers Judenhass”. Medaon 12 (2018): 1–14.
58.Tuori, Kaius. „Exiled Romanists between Traditions: Pringsheim, Schulz and Daube”. Roman Law and the Idea of Europe. Red. Kaius Tuori, Heta Björklund. London–New York: Bloomsbury Academic, 2019. 35–52.
59.Wesel, Uwe. Wozu Latein wenn man gesund ist. München: C.H. Beck, 2022.
60.Wichtl, Friedrich. Weltfreimaurerei, Weltrevolution, Weltrepublik: eine Untersuchung über Ursprung und Endziele des Weltkrieges. München: Lehmann, 1920.
61.Zimmermann, Reinhard. „Was Heimat hieß, nun hießt es Hölle”. Jurists Uprooted: German-speaking Émigré Lawyers in Twentieth-century Britain. Red. Jack Beatson, Reinhard Zimmermann. Oxford: Oxford University Press, 2004: 1–71.
62.Zmierczak, Maria. „Czy stosunek do prawa rzymskiego jest miarą kultury prawnej? Rozważania na przykładzie III Rzeszy”. Miscellanea Historico-Iuridica 15.2 (2016): 73–83.