Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2021.20-11
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 20, 2021
Między biedą a bogactwem na Podhalu – leksyka dotycząca warunków bytowych człowieka na podstawie tekstów gwarowych

Autorzy: Ewa Sikora ORCID
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej, Kraków
Słowa kluczowe: bieda i bogactwo w języku gwara podhalańska pamiętniki
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:13 (147-159)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, jakie jednostki leksykalne wpisują się w pole semantyczne biedy i bogactwa w gwarze podhalańskiej. Podstawę materiałową badań stanowią teksty gwarowe. W większości są to pamiętniki górali podhalańskich, a także niektóre utwory wspomnieniowe i gawędy. Analiza zgromadzonego materiału pozwoliła wskazać leksemy i frazemy, zarówno wspólnoodmianowe, jak i charakterystyczne dla gwary podhalańskiej. Z analizy kontekstów można wysnuć wnioski w odniesieniu do sposobu wartościowania człowieka w wiejskiej społeczności ze względu na ilość posiadanych dóbr. W języku przejawia się to obecnością wyrazów, które posiadają komponenty semantyczne związane nie tylko z sytuacją materialną, ale także z funkcją społeczną.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bernstein, Basil. „Socjolingwistyka a społeczne problemy kształcenia”. W: Język i społeczeństwo, red. Michał Głowiński, 114. Warszawa: Czytelnik, 1980.
2.Chlebda, Wojciech. Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich, 1991.
3.Cieński, Andrzej. Z dziejów pamiętników w Polsce. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2002.
4.Kanash, Tatsiana. „Bieda i bogactwo w świetle białoruskich i polskich przysłów”. Kultura i Społeczeństwo 1 (2012): 219–231.
5.Landes, David S. Bogactwo i nędza narodów. Warszawa: Wydawnictwo Muza, 2015.
6.Lister, Ruth. Bieda. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2007.
7.Marmuszewski, Stanisław. „Bogactwo i ubóstwo – dwa motywy potocznego myślenia”. Kultura i Społeczeństwo 42 (1998): 119–133.
8.Młynarczyk, Ewa. „Bieda w potocznej komunikacji językowej Polaków”. Seria: Kultura komunikacji językowej 5. Kultura komunikacji potocznej w językach słowiańskich, red. Anna Piotrowicz,
9.Małgorzata Witaszek-Samborska, Krzysztof Skibski, 121–130. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2018.
10.Młynarczyk, Ewa. „Polski obraz biedy utrwalony w języku i kulturze”. Etnolingwistyka 27 (2015): 147–165.
11.Młynarczyk, Ewa. „Sposoby wyrażania niedostatku materialnego w polskiej leksyce i frazeologii”. Journal of Slavic Languages 20 (2015): 57–68.
12.Przybylska, Renata. „Kategoria przeciwieństwa (antonimii) w ogólnym języku polskim”. W: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości, red. Maria Cieśla-Korytowska, Małgorzata Sokalska, 527–537. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
13.Rak, Maciej. Kulturemy podhalańskie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.
14.Sienkiewicz, Henryk. Rodzina Połanieckich. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005.
15.Skąpska, Grażyna, red. Bieda i bogactwo w polskiej kulturze i świadomości. Kraków: Universitas, 2003.
16.Styk, Józef. Chłopski świat wartości. Studium socjologiczne. Włocławek: Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, 1988.
17.Wojciechowska, Agnieszka. „Językowy obraz biedy we frazeologii polskiej i francuskiej”. Roczniki Humanistyczne 60 (2012): 31–45.