Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie


ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2024.31-15
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 31 2024
Analiza znowelizowanego listu apostolskiego papieża Franciszka Vos estis lux mundi

Autorzy: Dariusz Mazurkiewicz ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk Teologicznych
Słowa kluczowe: konstytucja apostolska Vos estis lux mundi ochrona małoletnich przestępstwa seksualne kanoniczne prawo karne odpowiedzialność karna przełożonych kościelnych
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:18 (293-310)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Od ponad dwudziestu lat prawodawca kościelny za pomocą ustawodawstwa powszechnego wzmacnia ochronę małoletnich i osób bezradnych przed przestępstwami seksualnymi ze strony duchownych i osób konsekrowanych. Czyni to zarówno za pomocą norm materialnych penalizujących czyny contra sextum, jak i przepisów formalnych mających na celu osądzanie sprawców tego typu czynów przestępczych. Dokonana 25 marca 2023 r. przez papieża Franciszka nowelizacja ustawy Vos estis lux mundi czyni ochronę małoletnich jeszcze bardziej skuteczną, ponieważ nie tylko definiuje przestępstwa seksualne wobec małoletnich i osób z nimi zrównanych, ale przede wszystkim penalizuje czyny polegające na działaniach lub zaniechaniach mających na celu zakłócanie lub uniknięcie dochodzeń cywilnych lub kanonicznych, administracyjnych lub karnych prowadzonych wobec duchownych lub członków instytutów życia konsekrowanego, stowarzyszeń życia apostolskiego oraz moderatorów międzynarodowych stowarzyszeń wiernych uznanych lub erygowanych przez Stolicę Apostolską. Tego typu czynów przestępczych mogą dopuścić się szeroko rozumiani przełożeni kościelni, stojący zarówno na czele Kościołów partykularnych, jak i instytutów oraz stowarzyszeń należących do różnorodnych form życia konsekrowanego. W znowelizowanej ustawie wprowadzone zostały przepisy zwiększające transparentność i ekonomię procesową. Dodatkowy akcent został położony na ochronę osób poszkodowanych, z jednoczesnym zapewnieniem ochrony dobrego imienia oskarżonego, który aż do zakończenia postępowania korzysta z domniemania niewinności. Natomiast w zakresie prawa materialnego nastąpiło większe ujednolicenie norm zawartych w ustawie z innymi aktami prawnymi. Znowelizowana Vos estis lux mundi jest kolejnym aktem prawodawcy kościelnego służącym ochronie małoletnich i osób niemogących w pełni decydować o swoich czynach przed przestępstwami seksualnymi. Wydaje się przy tym, że obecne ustawodawstwo w tej materii wciąż wymaga ujednolicenia i uproszczenia, co pozwoli na skuteczniejsze stosowanie prawa.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Annuario Pontificio. Roma: Libreria Editrice Vaticana, 2018.
2.„Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium, Auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus”. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski. Poznań: Pallottinum, 2008. Acta Apostolicae Sedis 82 (1990): 1148–1259.
3.„Codex Iuris Canonici, Auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus”. Acta Apostolicae Sedis 75, 2 (1983): 1317. Zaktualizowany przekład na język polski zatwierdzony podczas 391. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski uchwałą nr 19/391/2022 z dnia 14 marca 2022 r.
4.Anuth, Bernhard Sven. „Kirchenschutz von Kinderschutz? Eine kirchenstraf – und verfahrensrechtliche Problemanzeige zum Umgang mit sexuellem Missbrauch Minderjähriger durch Kleriker”. W: Sexueller Missbrauch von Kindern und Jugendlichen im Raum von Kirche. Analysen-Bilanzierungen-Perspektiven, red. Konrad Hilpert, Stephan Leimgruber, Jochen Santermeister, Gunda Werner, 129–146. Freiburg im Breisgau: Herder, 2020.
5.Astigueta, Damian. „Lo scandalo nel CIC: significato e portata giuridica”. Periodico 92 (2003): 589–651.
6.Borek, Dariusz. Przestępstwa zastrzeżone dla Kongregacji Nauki Wiary (normy materialne i proceduralne). Tarnów: Biblos, 2019.
7.Borek, Dariusz. Sextum Decalogi praeceptum w kanonicznym prawie karnym aktualnie obowiązującym. Tarnów: Biblos, 2015.
8.Cenalmor, Daniel, Jorge Miras. Prawo kanoniczne. Warszawa: Wolter Kluwer, 2022.
9.Dalla Torre, Giuseppe. „Commento al cann. 298–329”. W: Commento al Codice di Diritto Canonico, red. Pio Vito Pinto, 176. Roma: Urbaniana University Press, 1985.
10.Franciszek. „Konstytucja apostolska «Pascite gregem Dei»” (23.05.2021). Acta Apostolicae Sedis 63, 6 (2021): 534–537.Franciszek. „Konstytucja apostolska «Praedicate Evangelium» o Kurii rzymskiej o jej służbie Kościołowi w świecie” (19.03.2022). Dostęp 28.10.2023, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_constitutions/documents/20220319-costituzione-ap-praedicate-evangelium.html.
11.Franciszek. „Konstytucja apostolska «Vos estis lux mundi»” (9.05.2019). L’Osservatore Romano 159, 106 (2019): 10.
12.Franciszek. „Konstytucja apostolska «Vos estis lux mundi»” (25.03.2023). Dostęp 10.10.2023. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/20230325-motu-proprio-vos-estis-lux-mundi-aggiornato.html.
13.Franciszek, „List apostolski motu proprio «Come una madre amorevole»” (4.06.2016). Communiationes 98 (2016): 34–36.
14.Franciszek. „Rescript to introduce some amendments to the «Normae de gravioribus delictis»”, (17.12.2019). Dostęp 10.10.2023. https://press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2019/12/17/191217a.html#.
15.Franciszek, „Rescriptum to promulgate the Instruction on the confidentiality of legal proceedings” (17.12.2023). Dostęp 30.10.2023. https://press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2019/12/17/191217b.html.
16.Jan Paweł II. „List apostolski motu proprio «Sacramentorum sanctitatis tutela»”. Acta Apostolicae Sedis 93 (2001): 737–739.
17.Konferencja Episkopatu Polski. „Wytyczne dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia”. Uchwała nr 13/366/2014 (8.10.2014), znowelizowana na mocy uchwały nr 5/376/2017 (6.06.2017) i na mocy uchwały nr 14/384/2019 (8.10.2019). Akta Konferencji Episkopatu Polski 31 (2019): 261–270.
18.Kongregacja do Spraw Kanonizacyjnych. „Instrukcja «Sanctorum Mater» o prowadzeniu dochodzenia diecezjalnego lub eparchialnego w sprawach kanonizacyjnych” (17.05.2007). Acta Apostolicae Sedis 99 (2007): 465–517.
19.Kongregacja Nauki Wiary. „Normae de delictis reservatis contra fidem necnon de gravioribus delictis” (21.05.2010). Acta Apostolicae Sedis 102 (2010): 419–434.
20.Kongregacja Nauki Wiary. „Vademecum w sprawie niektórych warunków proceduralnych dotyczących przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich popełnionych przez duchowieństwa”, wyd. 2 (5.06.2022). Dostęp 10.10.2023. https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/ddf/rc_ddf_doc_20220605_vademecum-casi-abuso-2.0_pl.html.
21.Majer, Piotr. „Przełożony kościelny a «notitia criminis» w sprawie zastrzeżonego dla Kongregacji Nauki Wiary przestępstwa przeciwko VI przykazaniu Dekalogu”. Annales Canonici 17, 2 (2021): 49–81.
22.Mazurkiewicz, Dariusz. „«Normae substantiales» w liście apostolskim papieża Franciszka «Vos estis lux mundi» w świetle wcześniejszego prawodawstwa powszechnego i polskiego prawa partykularnego”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 28 (2021): 457–474.
23.Mazurkiewicz, Dariusz. „Postulaty «de lege ferenda» do nowelizacji Konstytucji apostolskiej «Vos estis lux mundi»”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 29 (2022): 295–310.
24.Mazurkiewicz, Dariusz. „Przyczyny odmowy wszczęcia dochodzenia wstępnego w przypadkach oskarżeń wobec duchownych o czyny «contra sextum» z osobami małoletnimi”. Studia Paradyskie 32 (2022): 121–143.
25.Penitencjaria Apostolska. „Nota sull’importanza del foro e l’inviolabilità del sigillo sacramentale” (29.06.2019). L’Osservatore Romano 148 (2019): 7–8.
26.Pieron, Bartłomiej. „Ochrona tajemnicy spowiedzi w prawie polskim”. Kieleckie Studia Teologiczne 11 (2012): 321–334.
27.Pismo okólne abpa Stanisława Gądeckiego (23.11.2021), znak: SEP–D/1.2.4–5.
28.Skonieczny, Piotr. „Ochrona dobrego imienia (bona fama) w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. Jana Pawła II na podstawie kan. 220”. Prawo Kanoniczne 52, 1–2 (2009): 59–84.
29.Stawniak, Henryk. „Kleryckie stowarzyszenie Wspólnoty Emmanuel z uprawnieniem inkardynacji”. Prawo Kanoniczne 61, 3 (2018): 3–28.
30.Świto, Lucjan, Tomkiewicz, Małgorzata. „Karnoprawny obowiązek denuncjacji (art. 240 k.k.) a tajemnica posługi religijnej”. Prawo Kanoniczne 61, 3 (2018): 149–168.
31.Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, tekst jedn. Dz.U. z 2023, poz. 1963.
32.Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, tekst jedn. Dz.U. z 2023, poz. 1860.