Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie


ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2024.31-13
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 31 2024
Instytucja separacji małżeńskiej na gruncie prawa kanonicznego i polskiego prawa cywilnego

Autorzy: Kazimierz Dullak ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk Teologicznych

Łukasz Pniewski ORCID
Radca Prawny, stały mediator sądowy, Koszalin
Słowa kluczowe: separacja prawo kanoniczne małżeńskie wspólność małżeńska wspólnota domowa
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:24 (253-276)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Separacja pochodzi od łacińskiego terminu separation, co oznacza oddzielenie, odłączenie i izolację. W polskim prawie cywilnym polega na zniesieniu wspólności małżeńskiej i oddzieleniu od wspólnoty domowej (stołu i łoża). Powstająca jako skutek poważnego kryzysu separacja nie powoduje rozwiązania istniejącego między stronami stosunku prawnego. Nie upoważnia również ich do ponownego zawarcia związku małżeńskiego. Ustawodawca zwalnia strony z obowiązku wspólnego pożycia, ale nie daje im pełnej swobody. Również Kościół katolicki daje możliwość małżonkom, którzy chcą się definitywnie rozstać z sankcją separacji. Jest to jednak wyjątek, który ma łagodzić wyjście z trudnych sytuacji życiowych. Przepis ten, wyprowadzony z prawa kanonicznego, został wprowadzony do polskiego porządku prawnego niedawno, bo w 1999 roku, jako realizacja postanowień Konstytucji RP i Konkordatu. Poniższy elaborat przybliża instytucję separacji, jej sens, cel i funkcje. Przedstawia pojawiające się podobieństwa między tymi dwoma systemami prawa w zakresie przesłanek, nakazów i skutków. W ten sposób ukazano użyteczne i publiczne znaczenie separacji.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Brockhaus Enzyklopädie in zwanzig Bänden. T. 18, red. K.E.H. Liedtke. Wiesbaden: F.A. Brockhaus, 1968.
2.Carol Crowdy, Family Law in a nutshell. London: Sweet & Maxwell, 1992.
3.„Codex Iuris Canonici Auctoritate Joannis Pauli PP II Promulgatus”. Acta Apostolicae Sedis 75 (1983) pars II. Ogłoszony 25 stycznia 1983 r., zaczął obowiązywać od pierwszego dnia Adwentu 1983 r..
4.Dzierżon, Ginter. „Separacja stała podczas trwania węzła małżeńskiego”. Ius Matrimoniale 11, 5 (2000): 151–168. DOI: 10.21697/im.2000.5(11).08.
5.Gajda, Janusz. Kodeks rodzinny i opiekuńczy: akty stanu cywilnego, komentarz. Warszawa: C.H. Beck, 2002.
6.Gajda, Piotr. Prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Tarnów: Biblos, 2000.
7.Góralski, Wojciech. „Instytucja separacji a prawo polskie”. W: Małżeństwo w prawie świeckim i w prawie kanonicznym. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej w dniach 12 i 13 maja 1994 r. w Katowicach, red. Bronisława Czech, 239–240. Katowice: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Ośrodek Terenowy przy Sądzie Wojewódzkim, 1996.
8.Góralski, Wojciech. Kanoniczne prawo małżeńskie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Prawnicze, 2000.
9.Gręźlikowski, Janusz. Czy w Kościele są rozwody. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Diecezjalne, 2001.
10.Haak, Henryk. „Separacja”. Monitor Prawniczy 4 (2000): 214–215.
11.Halberda, Jan. „Separacja – wybrane zagadnienia materialnoprawne (przesłanki, skutki)”. Rejent 11 (2001): 85–114.
12.Holewińska-Łapińska, Elżbieta. „Separacja (projekty nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego)”. Jurysta 2–3 (1999): 13–18.
13.Kasprzak, Sylwester. Wybrane zagadnienia z prawa kościelnego. Lublin–Sandomierz: KUL – Wydawnictwo Diecezjalne, 2000.
14.Kasprzyk, Piotr. „Separacja – rozwój instytucji w prawie polskim”. W: Kościelne Prawo procesowe. Materiały i studia. T. 3, red. Andrzej Dzięga, Mirosław Wróbel, 26. Lublin: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, 2003.
15.Kasprzyk, Piotr. „Separacja małżonków – instytucja funkcjonująca w polskim prawie rodzinnym i prawie kanonicznym”. Ius Matrimoniale 8 (2003): 89–90.
16.Kasprzyk, Piotr. „Separacja prawna w świetle znowelizowanego kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”. Roczniki Nauk Prawnych 1 (2000): 211–212.
17.Kasprzyk, Piotr. Instytucja separacji małżeńskiej w świetle ustawy z dnia 21 maja 1999 roku. Lublin–Sandomierz: 1999.
18.Kasprzyk, Piotr. Separacja prawna małżonków. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.
19.Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r., Dz.U. 1998 nr 51 poz. 318.
20.Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zmianami.
21.Krzemiński, Zdzisław. Separacja. Praktyczny komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo. Wzory pism. Kraków: Wolters Kluwer, 2006.
22.Panowicz-Lipska, Janina. „Instytucja separacji w polskim prawie rodzinnym”. Państwo i Prawo 10 (1999): 11–28.
23.Pawluk, Tadeusz. Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II. Doczesne dobra Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy. T. 4. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1990.
24.Pawluk, Tadeusz. Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II. Prawo małżeńskie. T. 3. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1996.
25.Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia. Poznań: Pallottinum, 2000.
26.Prawo rodzinne, red. Jan Winiarz, Janusz Gajda. Warszawa: LexisNexis, 2001.
27.Prawo rodzinne, red. Jerzy Ignatowicz, Mirosław Nazar. Warszawa: Wolters Kulwer, 2006.
28.Projekt Prawa małżeńskiego, uchwalony przez Komisję Kodyfikacyjną w dniu 28 maja 1929 r., Warszawa, Komisja Kodyfikacyjna 1931 nr 12 poz. 31.
29.Rozwód, separacja, podział majątku: podręcznik z wzorami pism procesowych, red. Teresa Dyrga, Paweł Baranowski. Zielona Góra: Zachodnie Centrum Organizacji, 2000.
30.Ruf, Norbert. Das Recht der Katholischen Kirche. Freiburg–Basel–Wien: St. Benno-Verlag GmbH Leipzig, 1984.
31.Słownik języka polskiego. T. 3, red. Mieczysław Szymczak. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1981.
32.Słownik łacińsko-polski. T. 5, red. Marian Plezi. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1999.
33.Słownik współczesnego języka polskiego. T. 2, red. Bogusław Dunaj. Warszawa: Wydawnictwo Wilga, 2000.
34.Smyczyński, Tadeusz. „Kierunki reform kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”. Kwartalnik Prawa Prywatnego 2 (1999): 299–321.
35.Smyczyński, Tadeusz. „Separacja małżonków”. Studia Prawnicze 1–2 (2000): 151–152.
36.Smyczyński, Tadeusz. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C.H. Beck, 2005.
37.Sztafrowski, Edward. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo ATK, 1986.
38.The code of canon law: a text and commentary, red. James Cordien, Thomas Green, Donald Heintschel. New York/Mahwah: Paulist Press, 1985.
39.Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1955 r., sygn. akt I CO 5/55, OSN 1955 nr 3 poz. 4.
40.Ustawa z dnia 17 lutego 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 ze zmianami.
41.Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 ze zmianami.
42.Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o zmianie ustaw Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 1999 nr 52 poz. 532.