Acta Iuris Stetinensis

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis


ISSN: 2083-4373    OAI    DOI: 10.18276/ais.2016.15-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / 3/2016 (15)
Wolność i prawo a ideał wzajemnej życzliwości

Autorzy: Michał Peno
Uniwersytet Szczeciński
Słowa kluczowe: filozofia prawa sprawiedliwość korektywna i retrybutywna Arystoteles Platon państwo Wolność
Data publikacji całości:2016
Liczba stron:24 (5-28)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 404

Abstrakt

Celem artykułu jest próba wykazania, że prawo nie wyklucza wolności. Ramy rozważań o wolności, wspólnocie i prawie wyznaczane są przez określoną, tj. oświeceniową, tradycję intelektualną. W artykule analizie poddane zostają dwa rodzaje wspólnot, które wyróżnia E.J. Weinrib. Pierwsza wspólnota byłaby zunifikowana na wzór państwa Platona. Drugi rodzaj wspólnot (zakorzeniony w myśli Arystotelesa) miałby cechować się istnieniem życzliwych relacji między zachowującymi znaczny stopień autonomii jednostkami. W państwie Platona nie ma prawa, a w państwie Arystotelesa prawo ma organizować wspólnotę opartą na ćwiczeniu cnót i wzajemnej życzliwości. Który model pozostawia więcej wolności obywatelom? Prawo nie stoi w opozycji do wolności indywidualnej, gdy obywatele nie pragną tego prawa naruszać (prawo może nawet narzucać określoną moralność). Jednak państwo wolność ogranicza, gdy brakuje przestrzeni dla krytyki tego państwa, choćby było to państwo i prawo minimalne (w duchu liberalnym). W tym sensie państwo liberalne może mocniej ingerować w poczucie wolności niźli państwo paternalistyczne.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Almeida J., Constitutionalism in Burke’s Reflections as Critique of the Enlightenment Ideas of Originative Political Consent and the Social Compact, „The Catholic Social Science Review” 2012, nr 17.
2.Bauman Z., Ponowoczesnosć jako źródło cierpień, Warszawa 2000.
3.Bauman Z., Socjologia, Poznań 1990. Berlin I., Cztery eseje o wolności, Warszawa 1994.
4.Buchanan J.M., Notes on the Liberal Constitution, „Cato Journal” 1994, nr 1.
5.Chauvin T., Sprawiedliwość: między celowością a bezpieczeństwem prawnym. Ewolucja poglądów Gustawa Radbrucha, „Studia Iuridica” 1999, t. XXXVII.
6.Christie N., Dogodna liczba przestępstw, Warszawa 2004.
7.Czepita S., Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstwa, Szczecin 1996.
8.Dennett D.C., Mechanism and Responsibility, w: Free Will, red. G. Watson, New York –Oxford 1982.
9.Double R., The Non Reality of Free Will, New York–Oxford 1991.
10.Duncan R., The structure of Blackstone Commentaries, „Buffalo Law Review” 1979, nr 28.
11.Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
12.Feinberg J., Gross H., Philosophy of Law, Belmont 1995.
13.Feinberg J., Harm to Others, New York 1984.
14.Fischer J.M., Frankfurt-Type Examples and Semi-Compatibilism, w: The Oxford Handbook of Free Will, red. R. Kane, Oxford 2005.
15.Frankfurt H., Alternatywne możliwości i odpowiedzialność moralna, w: Filozofia moralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna, red. J. Hołówka, Warszawa 1997.
16.Fuller L., Moralność prawa, Warszawa 1978.
17.Duke G., Hobbes on Political Authority, Practical Reason and Truth, „Law and Philosophy” 2014, nr 33.
18.Griffin J., Sąd wartościujący, Warszawa 2000.
19.Hart H.L.A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
20.Hart H.L.A., The Legal Enforcement of Morality, w: Morality and The Law, red. R.M. Baird, S.E. Rosenbaum, Oxford 1988.
21.Hobbes T., Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, Warszawa 1954.
22.Kamela P., Prawo i moralność w koncepcjach H.L.A. Harta, Toruń 2008. Kane R., A Contemporary Introduction to Free Will, New York–Oxford 2005.
23.Karmen A., Poverty, Crime and Criminal Justice, w: From Social Justice to Criminal Justice, Poverty and the Administration of Criminal Law, red. W.C. Heffernan, J. Kleiniged, New York–Oxford 2000.
24.Kauffman A.S., Wychowawcza teoria kary, w: Filozofia moralności. Wina, kara, wybaczenie, red. J. Hołówka, Warszawa 2000.
25.Kieczekian S.F., Nauka Arystotelesa o państwie i prawie, Warszawa 1956.
26.Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 2, Paryż 1976.
27.Kornatowski W., Zarys dziejów myśli politycznej starożytności, Warszawa 1968.
28.Kraus J., The Limits of Hobbesian Contractarianism, Cambridge 2002.
29.Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, Warszawa 2009.
30.Lyotard J.-F., Postmodernizm dla dzieci, Warszawa 1998.
31.Małek M., Liberalizm etyczny Johna Stuarta Milla. Współczesne ujęcia u Johna Graya i Petera Singera, Wrocław 2010.
32.Marmor A., Right-Based Justification of Punishment, „Israel Law Review” 1987–1988, nr 22.
33.McNeill D.N., Social Freedom and Self-Actualization: „Normative Reconstruction” as a Theory of Justice, „Critical Horizons” 2015, nr 2.
34.Melosik Z., „Epistemologia” postmodernizmu, w:, Nieobecne dyskursy. Część III, red. Z. Kwieciński, Toruń 1993.
35.Morchen H., Władza i panowanie u Heideggera i Adorna, Warszawa 1999.
36.Morris H., Persons and Punishment, „The Monist” 1968, nr 52.
37.Murphy J.B., The Philosophy of Positive Law. Foundations of Jurisprudence, New Haven– London 2005.
38.Nozick R., Anarchia, państwo i utopia, Warszawa 2010.
39.Nozick R., Philosophical Explanations, Cambridge, Mass. 1982.
40.Olszewski H., Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1973.
41.Ossowska M., Normy moralne. Próba systematyzacji, Warszawa 1970.
42.Peno M., Argument ze strachu – Roberta Nozicka uzasadnienie odpowiedzialności karnej, „Acta Iuris Stetinensis” 2015, nr 10.
43.Peno M., Filozoficzne podstawy karania – uzasadnienie istnienia kary we współczesnych społeczeństwach demokratycznych, w: Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych?, red. O. Nawrot, S. Sykuna, J. Zajadło, Warszawa 2012.
44.Petrażycki L., Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, t. 2, Warszawa 1960.
45.Pharo P., Moralność a socjologia, Warszawa 2008.
46.Polanowska-Sygulska B., Filozofia wolności Isaiaha Berlina, Kraków 1998.
47.Popper K., Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1, Warszawa 2007.
48.Porowski M., Rzepliński A., Uwięzienie a wartości, „Studia Prawnicze” 1987, z. 3.
49.Raphael D.D., Problems of Political Philosophy, London 1989.
50.Raz J., Liberty and Trust, w: Natural law, Liberalism and Morality, red. R.P. George, Oxford 1996.
51.Raz J., The Morality of Freedom, Oxford 1986. Ripstein A., Authority and Coercion, „Philosophy and Public Affairs” 2004, nr 32.
52.Rorty R., Przygodność, ironia i solidarność, Warszawa 2009.
53.Russel B., Dzieje zachodnie filozofii i jej związki z rzeczywistością polityczno-społeczną od czasów najdawniejszych do dziś, Warszawa 2012.
54.Seatle J.R., Umysł, język, społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość, Warszawa 1999.
55.Stelmach J., Brożek B., Soniewiecka M., Załuski W., Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010.
56.Szyszkowska M., U źródeł współczesnej filozofii prawa i filozofii człowieka, Warszawa 1972, s. 59 i n.
57.Unger R.M., Ruch studiów krytycznych nad prawem, Warszawa 2005.
58.Vacano D von., The Form of Freedom in Plato’s Laws An Interpretation, „Theoria” 2012, nr 142.
59.Weinrib E.J., Liberty, Community and Corrective Justice, „Canadian Journal for Law & Jurisprudence” 1988 nr 1.
60.Williams B., Conflicts of Values, w: The Idea of Freedom. Essays in Honor of Isaiah Berlin, red. A. Ryan, Oxford 1979.
61.Wilson J.Q., Teoria i praktyka stosowania sankcji karnych, Warszawa 2006.
62.Yankah E.N., Crime, Freedom and Civic Bounds: Arthur Ripstein’s Force and Freedom. Kant’s Legal and Political Philosophy, „Crimininal Law and Philosophy” 2012, nr 6.
63.Young R., Implikacje determinizmu, w: Przewodnik po etyce, red. P. Singer, Warszawa 2009.
64.Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Gdańsk 2001. Zizek S., On Belief, New York 2001.