Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2020.2-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 2 2020
Klejnot Kraju. Od Pedagogium do Gimnazjum Fundacji Mariackiej – ikonografia

Autorzy: Ewa Gwiazdowska
Słowa kluczowe: Szczecin Gimnazjum Mariackie w Szczecinie Fundacja Mariacka Domy Profesorskie
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:30 (5-34)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Gimnazjum Fundacji Mariackiej już od początku istnienia, jako szkoła katedralna, aż po XX wiek uważane było za najważniejszą szkołę Szczecina. Znajdowało się pod protektoratem władców Pomorza i przez długi czas miało status szkoły akademickiej. Odzwierciedliło się to w obrazowych dziejach szkoły. Jej ikonografia sięga ostatniego ćwierćwiecza XVI wieku i rozwija się po wiek XX. Tworzą ją głównie dzieła graficzne, są to, często zachowane tylko w postaci archiwalnych fotografii, plany, rysunki inwentaryzacyjne, projektowe, artystyczne oraz ilustracyjne, grafiki dokumentacyjne i okolicznościowe, a także zdjęcia. Warto zauważyć, że w XIX wieku powstało także wiele pamiątkowych wyrobów ceramicznych. Źródła te mają różny stopień dokładności. Materiały z okresu nowożytnego (XVI–XVIII wiek) poza inwentaryzacyjnymi są mniej wiarygodne. Wierne przedstawienia szkoły powstawały w XIX i XX wieku. Całokształt źródeł dostarcza jednak wiedzy o formie szkoły i jej zmianach w ciągu wieków, uzupełnia informacje ze źródeł pisanych i pozwala na wielostronną orientację w tym zagadnieniu. Gimnazjum Fundacji Mariackiej już od początku istnienia, jako szkoła katedralna, aż po XX wiek uważane było za najważniejszą szkołę Szczecina. Znajdowało się pod protektoratem władców Pomorza i przez długi czas miało status szkoły akademickiej. Odzwierciedliło się to w obrazowych dziejach szkoły. Jej ikonografia sięga ostatniego ćwierćwiecza XVI wieku i rozwija się po wiek XX. Tworzą ją głównie dzieła graficzne, są to, często zachowane tylko w postaci archiwalnych fotografii, plany, rysunki inwentaryzacyjne, projektowe, artystyczne oraz ilustracyjne, grafiki dokumentacyjne i okolicznościowe, a także zdjęcia. Warto zauważyć, że w XIX wieku powstało także wiele pamiątkowych wyrobów ceramicznych. Źródła te mają różny stopień dokładności. Materiały z okresu nowożytnego (XVI–XVIII wiek) poza inwentaryzacyjnymi są mniej wiarygodne. Wierne przedstawienia szkoły powstawały w XIX i XX wieku. Całokształt źródeł dostarcza jednak wiedzy o formie szkoły i jej zmianach w ciągu wieków, uzupełnia informacje ze źródeł pisanych i pozwala na wielostronną orientację w tym zagadnieniu.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Białecki, Tadeusz. Szczecin na starych widokach (XVI−XX wiek). Stettin auf Alten Abbildungen (16.−20. Jahrhundert). Szczecin: Archiwum Państwowe w Szczecinie, 1995.
2.Borysowska, Agnieszka. „Biblioteka szczecińskiego Gimnazjum Akademickiego w XVIII w.”. W: Od Pedagogium Książęcego do Gimnazjum Mariackiego. Z dziejów szkolnictwa półwyższego w Szczecinie do początków XIX w., red. A. Borysowska, 145–158. Szczecin: Książnica Pomorska, 2018.
3.Braun, Georg, Frans Hogenberg. Civitates orbis terrarium. T. 1. Liber quartus urbium praecipuarum…totius mundi. Coloniae Agrippinae: Georg Braun, 1590.
4.Fredrich, Carl. „Die ehemalige Marienkirche zu Stettin und ihr Besitz. II”. Baltische Studien. Neue Folge 23 (1920): 3–60.
5.Gwiazdowska, Ewa. Widoki Szczecina. Źródła ikonograficzne do dziejów miasta od XVI wieku do 1945 roku. Ansichten von Stettin. Ikonographische Quellen zur Stadtgeschichte vom 16. Jahrhundert bis zum Jahr 1945. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2001.
6.Gwiazdowska, Ewa, Rafał Makała, red. August Ludwig Most. Pomorski artysta epoki biedermeieru. Der Pommersche Künstler der Biedermeierzeit. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2007.
7.Holtze, Otto, oprac. Das Stadtbild Stettins vom 16. Jahrhundert bis zur Gegenwart in Gemälden, Zeichnungen und Bilddrucken der Zeit. Ausstellung veranstaltet vom…Stettin: Museum der Stadt Stettin vom 18. Oktober bis 15. November 1936. Stettin: Museum der Stadt Stettin, 1936.
8.Kozińska, Bogdana. „«Młodzieży dla wychowania w dobrych obyczajach». Opis nowego budynku szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego sprzed 180 lat”. Szczeciner. Magazyn miłośników Szczecina 2 (2012): 165–171.
9.Kozińska, Bogdana. Rozwój przestrzenny Szczecina od początku XIX wieku do II wojny światowej. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie, 2015.
10.Krause, Hans Herbert. „Stettin auf Weißem Gold. Veduten auf Porzellan des 18. und 19. Jahrhunderts”. Stettiner Heft 20 (2017).
11.Lewin-Stern, Carmen. „Der Künstler Ulrich Lewin”. Pommern. Zeitschrift für Kultur und Geschichte 4 (2016): 37.
12.Makała, Rafał. „Gimnazjum Mariackie”. W: Maciej Słomiński, Rafał Makała, Małgorzata Paszkowska. Szczecin barokowy. Architektura lat 1630–1780, 113–122. Szczecin: Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział w Szczecinie, 2000.
13.Scherbarth, Harald. „Zur Stiftung St. Marien und ihrer Schulen”. Stettiner Bürgerbrief (1993): 72–87.
14.Wehrmann, Martin. Festschrift zum freihundertfünfzigjährigen Jubiläum des Königlichen Marienstiftsgymnasiums in Stettin 1544−1894. Stettin: Herrcke & Lebeling, 1894.
15.Weishaupt, Karl, oprac. Deutschland Städtebau. Stettin. Berlin–Halensee: Deutscher Architektur- und Industrie Verlag, 1925.
16.Zabłocka-Kos, Agnieszka. Zrozumieć miasto. Centrum Wrocławia na drodze ku nowoczesnemu city 1807–1858. Wrocław: Wydawnictwo Via Nova, 2006.