Rocznik Komparatystyczny


ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2015.6-05
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / 6 (2015)
Nowa komparatystyka i comparatisme quand même

Autorzy: Andrzej Hejmej
Uniwersytet Jagielloński
Słowa kluczowe: porównanie przekład comparatisme quand même komparatystyka literacka porównywalność/nieporównywalność
Data publikacji całości:2015
Liczba stron:16 (91-106)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

The paper focuses on the current situation of the discipline of comparative literature, particularly on the condition of comparative cultural studies (so called New Comparative Literature). A general discussion on comparative literature as ‘indiscipline’, based on limitations of comparison and comparability (René Etiemble, George Steiner, René Girard, Jonathan Culler, Gayatri Ch. Spivak, Emily Apter), leads to the conclusion that a comparatisme quand même (Alain Badiou’s concept) has been a crucial problem for the comparative literature in the last decades. In this context, the author argues that modern comparative studies, based on the idea of comparability and incomparability, can be defined not as a rigorous intellectual discipline, but rather as a discipline in statu nascendi, as a practice of translation and interpretation.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Apter, Emily. The Translation Zone. A New Comparative Literature. Princeton–Oxford: Princeton University Press, 2006 (m.in. „A New Comparative Literature”. 243–251; przekład: Apter, Emily. „Nowa komparatystyka”. Przeł. M. Dąbrowska. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 559–570).
2.---. „«Je ne crois pas beaucoup à la littérature comparée». Poetyka uniwersalna a komparatystyka postkolonialna”. Przeł. M. Mrugalski. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 451–461.
3.Badiou, Alain. Petit manuel d’inesthétique. Paris: Seuil, 1998.
4.Bassnett, Susan. Comparative Literature. A Critical Introduction. Oxford–Cambridge: Blackwell, 1993.
5.---. „Literatura porównawcza w XXI wieku”. Przeł. I. Noszczyk. Teksty Drugie 6 (2009): 111–118 (pierwodruk: Bassnett, Susan. „Reflections on Comparative Literature in the Twenty-First Century”. Comparative Critical Studies 3.1–2 [2006]: 3–11).
6.Bolla, Peter de. „O teorii porównania”. Przeł. B. Shallcross. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 39–56.
7.Calasso, Roberto. Literatura i bogowie. Przeł. S. Kasprzysiak. Warszawa: Czuły Barbarzyńca, 2011 (pierwodruk: Calasso, Roberto. La letteratura e gli dèi. Milan: Adelphi, 2001).
8.Coste, Didier. „Archéologie du comparatisme européen”. Acta Fabula 2 (2005). Online. http://www.fabula.org/lodel/acta/document963.php.
9.Culler, Jonathan. „Porównywalność”. Przeł. T. Bilczewski. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 105–112.
10.---. „Komparatystyka literacka – nareszcie”. Literatura w teorii. Jonathan Culler. Przeł. M. Maryl. Kraków: Universitas, 2013. 315–331.
11.Damrosch, David. „Conclusion: World Enough and Time”. What is World Literature? Princeton–Oxford: Princeton University Press, 2003. 281–303.
12.---. Mityngi myśli. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
13.Etiemble, René. Comparaison n’est pas raison: La Crise de la littérature comparée. Paris: Gallimard, 1963.
14.---. „Porównanie to jeszcze nie dowód”. Przeł. W. Błońska. Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. Oprac. H. Markiewicz. Wyd. 2. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976. 217–243.
15.---. Ouverture(s) sur un comparatisme planétaire. Paris: Christian Bourgois Editeur, 1988.
16.Ferris, David. „Dyscyplina poza dyscypliną”. Przeł. J. Momro, T. Bilczewski. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 243–273.
17.Fokkema, Douwe. „Cultural Relativism and Cultural Identity: Contradictory Tendencies”. Comparative Literature Now: Theories and Practice / La Littérature comparée à l’heure actuelle. Théories et réalisations. Ed. S. Tötösy de Zepetnek, M.V. Dimić, I. Sywenky. Paris: Honoré Champion, 1999. 85–93.
18.Girard, René. Des Choses cachées depuis la fondation du monde. Avec J.-M. Oughourlian et G. Lefort. Paris: Editions Grasset & Fasquelle, 1978.
19.---. Le bouc émissaire. Paris: Grasset, 1982 (przekład: Girard, René. Kozioł ofiarny. Przeł. M. Goszczyńska. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1987).
20.Gnisci, Armando. „La Littérature comparée comme discipline de décolonisation”. Revue Canadienne de Littérature Comparée 1 (1996): 67–73.
21.Greenblatt, Stephen. „Czym jest historia literatury”. Przeł. K. Kwapisz Williams. Poetyka kulturowa. Pisma wybrane. Red. i wstęp K. Kujawińska-Courtney. Kraków: Universitas, 2006. 255–292.
22.Hejmej, Andrzej. „Interkulturowość – literatura – komparatystyka”. Teksty Drugie 6 (2009): 34–47.
23.---. „Komparatystyka kulturowa: interpretacja i egzystencja”. Teksty Drugie 5 (2010): 53–63.
24.---. „Niestabilność komparatystyki”. Wielogłos 1–2 (2010): 68–84.
25.---. Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe. Kraków: Universitas, 2013.
26.Lefevere, André. „Ogórki Matki Courage. Tekst, system i refrakcja w teorii literatury”. Przeł. A. Sadza. Współczesne teorie przekładu. Antologia. Red. P. Bukowski, M. Heydel. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009. 224–246 (pierwodruk: Lefevere, André. „Mother Courage’s Cucumbers. Text, System and Refraction in a Theory of Literature”. Modern Language Studies 4 [1982]: 3–20).
27.Nycz, Ryszard. „Możliwa historia literatury”. Teksty Drugie 5 (2010): 167–184.
28.„Raport Bernheimera, 1993. Komparatystyka na przełomie wieku”. Przeł. M. Wzorek. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 137–148 (pierwodruk: „The Bernheimer Report, 1993: Comparative Literature at the Turn of the Century”. Comparative Literature in the Age of Multiculturalism. Ed. Ch. Bernheimer. Baltimore–London: Johns Hopkins University Press, 1995. 39–48).
29.Ricoeur, Paul. Sur la traduction. Paris: Bayard, 2004.
30.---. „Paradygmat tłumaczenia”. O tłumaczeniu. Paul Ricoeur, Peeter Torop. Przeł. T. Swoboda, S. Ulaszek. Wstęp E. Balcerzan. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008. 39–52.
31.---. „«Przejście»: przekładać nieprzekładalne”. O tłumaczeniu. Paul Ricoeur, Peeter Torop. Przeł. T. Swoboda, S. Ulaszek. Wstęp E. Balcerzan. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008. 53–59.
32.---. „Radości i udręki tłumaczenia”. O tłumaczeniu. Paul Ricoeur, Peeter Torop. Przeł. T. Swoboda, S. Ulaszek. Wstęp E. Balcerzan. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008. 33–38.
33.Rorty, Richard. „Looking Back at ‘Literary Theory’”. Comparative Literature in an Age of Globalization. Ed. H. Saussy. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2006. 63–67.
34.Saussy, Haun. „«Wyborny trup» pozszywany ze świeżych koszmarów. O memach, pszczelich rojach i samolubnych genach”. Przeł. E. Rajewska. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 185–241.
35.Sławek, Tadeusz. „Literatura porównawcza: między lekturą, polityką i społeczeństwem”. Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków 22–25 września 2004. Red. M. Czermińska i in. T. 1. Kraków: Universitas, 2005. 389–401.
36.Spivak, Gayatri Chakravorty. Death of a Discipline. New York: Columbia University Press, 2003.
37.---. „Komparatystyka ekstremalna”. Przeł. D. Kołodziejczyk. Recykling Idei 10 (2008): 130–135 (polski przekład jest znacznie skróconą i przeredagowaną wersją tekstu: Spivak, Gayatri Chakravorty. „Rethinking Comparativism”. New Literary History 40.3 [2009]: 609–626).
38.---. „Przekraczanie granic”. Przeł. E. Kraskowska. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 161–184.
39.Steiner, George. „Czym jest komparatystyka literacka?”. Przeł. A. Matkowska. Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia. Red. T. Bilczewski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010. 511–529.
40.Szymborska, Wisława. „Nic dwa razy”. Wołanie do Yeti. Wisława Szymborska. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1957. 14–15.
41.---. „Nothing Twice / Nic dwa razy”. „Sześć wierszy nieprzetłumaczalnych przetłumaczonych mimo to na język angielski przez Stanisława Barańczaka i Clare Cavanagh”. NaGłos 12 (1993): 86.
42.---. De la mort sans exagérer. Traduction de P. Kaminski. Paris: Fayard, 1996.
43.Toudoire-Surlapierre, Frédérique. Notre besoin de comparaison. Préface de P. Brunel. Collection „Universités / Comparaisons”. Paris: Editions Orizons, 2013.
44.Venuti, Lawrence. „Przekład, wspólnota, utopia”. Przeł. M. Heydel. Współczesne teorie przekładu. Antologia. Red. P. Bukowski, M. Heydel. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009. 265–293.
45.Villemain, [Abel François]. Cours de littérature française. Tableau de la littérature du XVIIIe siècle. Paris: Didier, 1840.
46.Wellek, René. „Kryzys literatury porównawczej” [1958]. Przeł. I. Sieradzki. Pojęcia i problemy nauki o literaturze. René Wellek. Wybór i przedmowa H. Markiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979. 392–403.