Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2016.23-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 23 2016
Rzeczowniki ʽm i gwy w hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob)

Autorzy: Piotr Goniszewski
Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego
Słowa kluczowe: Ewangelia wg św. Mateusza judeochrześcijaństwo judaizm hebrajskie Ewangelie dialog żydowsko-chrześcijański
Data publikacji całości:2016
Liczba stron:19 (11-29)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Niniejszy artykuł koncentruje się na znaczeniu i funkcji dwóch rzeczowników, ʽm i gwy, w hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob). W pierwszych trzech punktach przedstawiono obecność ʽm i gwy w Biblii hebrajskiej, rękopisach znad Morza Martwego i literaturze rabinicznej. Następnie dokonano krótkiego wprowadzenia do hebrajskiej Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob) oraz przeprowadzono analizę terminów ʽm i gwy w tym tekście. W MtShemTob termin ʽm charakteryzuje się pewną wieloznacznością i może oznaczać zarówno Izrael jako wybrany lud Boży (1,21; 4,16; 13,14.15; 15,8, 27,25), grupę różnych ludów (10,22; 21,13; 24,9; 27,27) oraz pewną zbiorowość ludzi, przeważnie składającą się z członków Izraela (3,10; 4,23; 7,28; 14,5; 14,14; 14,19; 15,30.31.33.35.36; Mk 9,25; 20,34; 21,11; 23,1; 26,5; 27,20; 27,24; 27,27; 27,64; w konstrukcji smichut: 16,21; 21,23; 26,3.47; 27,3.12.41; 28,12). Natomiast gwy w MtShemTob używany jest w odniesieniu do pogańskich narodów (4,15; 10,5.18; 12,18.21; 20,19.25; 21,43; 24,7.14; 25,32). Oba rzeczowniki są związane z problemem relacji pomiędzy Izraelem i poganami, który może rzucić więcej światła na genezę i Sitz im Leben MtShemTob.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Abramowiczówna, Zofia. Słownik grecko-polski. T. 1–4. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958–1965.
2.Albeck, Chanach, red. Shishah sidre Mishnah. Jerusalem: Mosad Byialik, 1952–1958.
3.Bertam, Georg, Karl Ludwig Schmidt. „Ethnos”. W: Grande Lessico del Nuovo Testamento. T. 3 (k. 99–120), red. Gerhard Kittel. Brescia: Paideia, 1970.
4.Briks, Piotr. Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. Warszawa: Vocatio, 2000.
5.Carmignac, Jean. Początki Ewangelii synoptycznych. Tłum. Wacław Rapak. Kraków, Mogilany: Enigma Press, 2009.
6.Cohen, Abraham. Talmud. Syntetyczny wykład na temat Talmudu i nauk rabinów dotyczących religii, etyki i prawodawstwa. Tłum. Regina Gromacka. Warszawa: Cyklady, 2002.
7.Cohen, Shaye J.D. „Judaizm do czasu opracowania Miszny (lata 135–220)”. W: Chrześcijaństwo a judaizm rabiniczny. Historia początków oraz wczesnego rozwoju, red. Hershel Shanks, tłum. Waldemar Chrostowski, 317–354. Warszawa: Vocatio, 2013.
8.Nestle, Eberhard, Erwin Nestle, Kurt Aland, Barbara Aland. Novum Testamentum Graece. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2012.
9.Garcia-Martinez, Florentino, Eibert J.C. Tigchelaar. Dead Sea Scrolls. Study edition. T. 1–2. Leiden, New York, Köln: Brill, 1999.
10.Goniszewski, Piotr. „Egzegeza Mt 28,16–20 z hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob)”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 22 (2015): 11–19.
11.Goniszewski, Piotr. „Jezus, Belzebub i nieodpowiedzialne słowa. Egzegeza perykopy Mt 12,22–37 w hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob). Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 21 (2014): 11–27.
12.Goniszewski, Piotr. „Sprawiedliwość i sprawiedliwi w kanonicznej i hebrajskiej wersji Ewangelii według św. Mateusza (ShemTob)”. W: Nadzieja i sprawiedliwość jako sprawności moralne w wychowaniu, red. Iwona Jazukiewicz, Ewa Rojewska. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.
13.Graetz, Heinrich. Historia Żydów. Od okresu Majmunego do przymusowego nawracania Żydów w Hiszpanii. T. 6. Tłum. Stanisław Szenhak. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
14.Graetz, Heinrich. Historia Żydów. Od przymusowego nawracania Żydów w Hiszpanii do marranów i papieży. T. 7. Tłum. Stanisław Szenhak. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
15.Grelot, Pierre. „Lud”. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Leon-Dufour, tłum. Kazimierz Romaniuk. Poznań: Pallottinum, 1994.
16.Guillet, Jacques, Grelot Pierre. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Leon-Dufour, tłum. Kazimierz Romaniuk. Poznań: Pallottinum, 1994.
17.Homerski, Józef. Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz. Poznań: Pallottinum, 1979.
18.Howard, Georg. A Response to William L. Petersen’s Review of Hebrew Gospel of Matthew. Dostęp 10.05.2014. http://rosetta.reltech.org/TC/v04/Howard1999.html.
19.Howard, Georg. Hebrew Gospel of Matthew. Macon: Mercer University Press, 1995.
20.Howard, Georg. The Gospel of Matthew according to a Primitive Hebrew Text. Macon: Mercer University Press, 1985.
21.Jastrow, Marcus. A Dictionary of the Targumum, the Talmud Babli and Yerushalmi and the Midrashic Literature. London, New York: Luzac, G.P. Putnam’s Sons, 1903.
22.Jonczyk, Wiesław. Cytaty z Księgi Izajasza w Ewangelii wg św. Mateusza. Warszawa: Vocatio, 2010.
23.Klein, Ernest. A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for readers of English. Jerusalem: Carta, 1987.
24.Koehler, Ludwig, Walter Baumgartner, Johann Jacob Stamm, red. Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. T. 1–2. Warszawa: Vocatio, 2008.
25.Korzec, Cezary. Ścieżka biblijnego konsensusu: ku integralnej teologii biblijnej. Wrocław: TUM, 2013.
26.Kudasiewicz, Józef. Ewangelie synoptyczne dzisiaj. Ząbki: Apostolicum, 2006.
27.Marcinkowski, Roman, red. Miszna. Moed (Święto). Warszawa: DiG, 2014.
28.Marcinkowski, Roman, red. Miszna. Zeraim (Nasiona). Warszawa: DiG 2013.
29.Mello, Alberto. Evangelo secondo Matteo. Commento midrashico e narrativo. Magnano: Qiqajon, 1995.
30.Mędala, Stanisław. „Nowe źródło do badań przekazu Ewangelii Mateusza”. Ruch Biblijny i Liturgiczny 42, 4 (1989): 249–259.
31.Muchowski, Piotr. Komentarze do rękopisów znad Morza Martwego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2005.
32.Muchowski, Piotr. Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran, Wadi Murabba`at, Masada, Nachal Chewer. Kraków: Enigma Press, 2000.
33.North, Robert. „Księga Ezdrasza i Księga Nehemiasza”. W: Katolicki komentarz biblijny, red. Raymund E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy, Warszawa: Vocatio, 2004.
34.Paciorek, Antoni. Ewangelia według świętego Mateusza. Rozdziały 1–13. Częstochowa: Edycja św. Pawła, 2005.
35.Paciorek, Antoni. Ewangelia według świętego Mateusza. Rozdziały 14–28. Częstochowa: Edycja św. Pawła, 2005.
36.Petersen, William L. Some Observations on a Recent Edition of and Introduction to Shem-Tob’s “Hebrew Matthew”. Dostęp 10.05.2014. http://rosetta.reltech.org/TC/vol03/Petersen1998a.html.
37.Petersen, William L. „The Vorlage of Shem-Tob’s Hebrew Matthew”. New Testament Studies 44 (1998): 490–512.
38.Pikor, Wojciech. „Eschatologia i apokaliptyka”. W: Teologia Starego Testamentu. Księgi prorockie. T. 4, red. Mariusz Rosik. Wrocław: TUM, 2011.
39.Poliakov, Leon. Historia antysemityzmu. Epoka wiary. T. 1. Tłum. Agnieszka Rasińska-Bóbr, Oskar Hedemann. Kraków: Universitas, 2008.
40.Popowski, Remigiusz. Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa: Vocatio, 2006.
41.Prqy ʼbwt Sentencje Ojców. Tłum. Ewa Gordon, Sacha Pecaric. Kraków: Pardes, 2005.
42.Sttathmann, Herman, Meyer Rudolf. „Laos”. W: Grande Lessico del Nuovo Testamento. T. 6, (k. 87–165), red. Gerhard Kittel, Brescia: Paideia, 1970.
43.Stern, David Harold. Komentarz żydowski do Nowego Testamentu. Warszawa: Vocatio, 2004.
44.Talmud bawli. Wilno, 1880–1886.
45.Talmud jeruszalmi. Krotoszyn, 1886.
46.Vermes, Geza. The Complete Dead Sea Scrolls in English. Revised Edition. London: Penguin, 2004.
47.Viviano, Benedict T. Ewangelia według świętego Mateusza. W: Katolicki komentarz biblijny, red. Raymund E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy, Warszawa: Vocatio, 2004.
48.Zuckermandel, Moshe Shmuel, red. Tosefta. Pasewalk, 1881.
49.Żywica, Zdzisław. Kościół Jezusa a judaizm i poganie według ewangelisty Mateusza. Teologia narratywna. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2006.