Acta Iuris Stetinensis

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis

ISSN: 2083-4373     eISSN: 2545-3181    OAI    DOI: 10.18276/ais.2022.38-12
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / 2/2022 (38)
Granica dopuszczalności tworzenia prawa procesowego przez sąd przy wydawaniu postanowienia o odrzuceniu pozwu

Autorzy: Ireneusz Wolwiak ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne orzeczenie luka prawna analogia legis stosowanie prawa
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:18 (205-222)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 209

Abstrakt

Zagadnieniem prawnym, któremu poświęcono opracowanie, jest problem zastosowania przez sąd przepisów prawnych jako podstawy decyzji wydawanej w prowadzonym postępowaniu rozpoznawczym. Aktualizuje się on w momencie, gdy jako podstawy orzeczenia sądu odnoszącego się do biegu procesu nie da się wskazać określonego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego. Tymczasem wypowiedź sądu prowadzi do wyznaczenia nakazu odpowiedniego zachowania uczestników procesu wraz z wprowadzeniem upoważnienia do podjęcia przez nich działań odnoszących się do możliwości kontroli prawidłowości podjętej decyzji w ramach postępowania odwoławczego. Badania tekstu prawnego prowadzone są wówczas z wykorzystaniem reguły inferencyjnej – analogii legis – dla możliwości wydania przez sąd orzeczenia na podstawie przepisów normujących podobną sytuację procesową. Zakres podobieństw może być jednak dość rozbieżny, co prowadzi z kolei do pytania o stosowanie czy tworzenie przez sąd prawa. Opracowanie jest związane z przeprowadzeniem czynności w ramach formalno-dogmatycznej metody badawczej. Przedmiotem badania były obowiązujące przepisy prawa publicznego zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego regulującym przebieg postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych z poszerzeniem go o kontekst systemowy. W przebieg pracy badawczej włączone zostały różne elementy tej metody, poczynając od elementów systematycznych z kryteriami i typami wykładni prawa, wraz z odróżnieniem zasad i reguł prawnych, poprzez zagadnienie występowania luk w prawie aż do wykorzystania elementów rozumowania logicznego i analizy językowej tekstów prawnych w celu wypracowania podstaw do podjęcia przez sąd decyzji odnoszącej się prowadzonej sprawy cywilnej. Podsumowanie pracy badawczej z uwzględnieniem elementu krytycyzmu pozwoliło na konstatację braku prawidłowej regulacji mogącej być podstawą decyzji sądu o formalnym zakończeniu postępowania cywilnego. Nie da się przy tym uzasadnić zachowania ustawodawcy, który w sferze stosowania przepisów prawa publicznego nie wprowadził mimo kilkunastu nowelizacji odpowiednich zmian czy to przez zamieszczenie wyrażenia nieostrego w obszarze przesłanek prowadzenia postępowania, czy też przez bieżące ich aktualizowanie.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1984.
2.Błachnio-Parzych A., Przepisy odsyłające systemowo, „Państwo i Prawo” 2003, z. 1.
3.Borowicz A., Argumentacja oparta na odwołaniu się do racji normy prawnej, „Państwo i Prawo” 2009, z. 3.
4.Broniewicz W., Pozew i powództwo (analiza pojęć), „Państwo i Prawo”1976, z. 1–2.
5.Broniewicz W., Kunicki I., Marciniak A., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2020.
6.Cieślak S., Konsekwencje procesowe złożenia przez stronę nieopłaconego wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia orzeczenia, „Monitor Prawniczy” 2021, nr 24.
7.Ereciński T., w: T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze t. II, Warszawa 2012.
8.Grzegorczyk P., Reżim procesowy immunitetu państwa w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2010, nr 1.
9.Grzegorczyk P., Legitymacja procesowa – pojęcie, funkcje i reżim procesowy, „Przegląd Sądowy” 2020, nr 2.
10.Hauser M., Odpowiednie stosowanie przepisów prawa – uwagi porządkujące, „Acta Universitatis Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji” 2005, nr 2724.
11.Hotel M., Rychlewska A., Analogia jako metoda prawnicza, „Kwartalnik Prawo –Społeczeństwo – Ekonomia” 2015, nr 2.
12.Jodłowski J., w: J. Jodłowski, K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. 1, Warszawa 1989.
13.Koszowski M., Rozumowanie per analogiam w prawie precedensowym: reguła, konkurencja, poszukiwanie i uzasadnienie dla korzystania z analogii, „Studia Iuridica Lublinensia ” 2015, vol. XXIV.
14.Kot J., Zawartka J., Kilka uwag o umorzeniu postępowania, „Nowe Prawo” 1970, nr 2.
15.Kunicki I., w: A. Marciniak (red.), Kodeks postępowania cywilnego, t. II, Komentarz Art. 2051–42412, Warszawa 2019.
16.Lapierre J., Jodłowski J., Resich Z., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
17.Malinowski A., Kilka uwag o formalizacji wnioskowań w trybie analogia legis i a contrario, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2017, nr 2.
18.Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2014.
19.Nowacki J., Analogia Legis, Warszawa 1966.
20.Olaś A. Umorzenie postępowania cywilnego, Warszawa 2016,
21.Radwański Z., Zieliński M., w: M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2007.
22.Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2019.
23.Resich Z., Przesłanki procesowe, Warszawa 1966.
24.Resich Z., Res iudicata, Warszawa 1978.
25.Rudkowska-Ząbczyk E., Rodziewicz P., w: E. Marszałkowska-Krześ (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, 2021, Legalis/el, wyd. 29.
26.Siedlecki W., Zarys postępowania cywilnego, Toruń 1965.
27.Siedlecki W., Kilka uwag na temat wykładni i stosowania przepisów nowego kodeksu postępowania cywilnego, Studia Cywilistyczne 1969, t. XIII–XIV.
28.Siedlecki W., w: Z. Resich, W. Siedlecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, Warszawa 1975.
29.Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
30.Walasik M., Analogia w prawie procesowym cywilnym, Warszawa 2013.
31.Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Dynamika procesu (postępowanie), Warszawa 1948.
32.Weitz K., Skutki naruszenia Art. 321 § 1 K.P.C., w: P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik (red.), Proces cywilny. Nauka – kodyfikacja – praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, Warszawa 2012.
33.Weitz K., Nadużycie „prawa” procesowego cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2020, nr 1.
34.Weitz K., Przyczyny odrzucenia powództwa, „Polski Proces Cywilny” 2021, nr 1.
35.Wiśniewski T., Immunitet parlamentarny z punktu widzenia przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, w: J. Gudowski, K. Weitz (red.), Aurea praxis aurea theoria. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. I, Warszawa 2011.
36.Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2013, Lex/el.
37.Wróblewski J., Pisma wybrane, M. Zirk-Sadowski (wyb.)., Warszawa 2015.
38.Zedler F., Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawniania. Glosa do wyroku Sąd Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019, nr 6.