Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past

ISSN: 0079-7189    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2015.3.37-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 37, 2015, nr 3
Zawieranie małżeństw na przedmieściach Szczecina w świetle akt stanu cywilnego z obwodu USC Gumieńce w latach 1875–1906. Część I. Roczne liczby małżeństw i sezonowość małżeństw
(Entering into Matrimony in the Suburbs of Szczecin in the Light of Marriage Records of the Gumieńce (German: Scheune) Register Office in the Years 1875–1906. Part 1: Annual Numbers of Marriages and the Seasonality of Matrimonies)

Authors: Łukasz Kozłowski
Uniwersytet Szczeciński, Wydział Humanistyczny
Keywords: marriages Register Office’s certificates newly-weds prospective spouses seasonality Western Pomerania Szczecin Gumieńce
Data publikacji całości:2015
Page range:28 (119-146)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

In the last quarter of the 19th century in Western Pomerania some demographic and socio-economic processes took place at the same time: stabilisation of death rate and a decrease in reproduction, an agricultural crisis and a migration fever. After pulling down the city walls Szczecin (German: Stettin) started spreading in all directions. The main objective of the research has been to grasp the process of demographic changes, which were parallel to the socio-economic development of the Szczecin suburbs, as wellas to present the effects of the accelerated urbanisation and industrialisation of Pomorzany (German: Pommerensdorf), one of the Szczecin suburbs, in comparison to neighbouring settlements, where such changes occurred not so fast or even did not happen at all. For that reason on the basis of the Register Office’s certificates a list was made, which included 1357 matrimonies contracted in the years 1875–1906 within the jurisdiction of the Gumieńce Register Office (German: Standesamtbezirk Scheune). The aggregate method has been used to determine the annual numbers of matrimonies, seasonality of matrimonies and an average age of newly-weds. The research indicates that in the years 1875–1906, parallel to an increase of the inhabitants, in Pomorzany the number of contracted matrimonies and the matrimonial rate were increasing regularly, where as the annual seasonality rate was decreasing. In more remote settlements, in Gumieńce, Mierzyn (Möhringen) and Stobno (Stöven) agriculture was dominant, the number of matrimonies did not change significantly, and the annual seasonality rate had big fluctuations from month to month.
Download file

Article file

Bibliography

1.Białecki T., Historia Szczecina, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992.
2.Białecki T., Turek-Kwiatkowska L., Szczecin stary i nowy, Szczecin 1991.
3.Borowski S., Procesy Demograficzne w mikroregionie Czacz w latach 1598-1975, „Przeszłość Demograficzna Polski” 9, 1976.
4.Brodnicka E., Ludność parafii Wieluń nad Notecią w drugiej połowie XVIII w. (rekonstrukcja rodzin), „Przeszłość Demograficzna Polski” 3, 1970.
5.Chłosta J., Świętowanie na Warmii w końcu XIX i na początku XX wieku, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich, obchody rocznicowe i świąteczne, pod red. S. Achremczyka, Olsztyn 2004.
6.Chojecki D. K., Od społeczeństwa tradycyjnego do nowoczesnego. Demografia i zdrowotność głównych ośrodków miejskich Pomorza Zachodniego w dobie przyspieszonej industrializacji i urbanizacji w Niemczech (1871-1913), Szczecin 2014.
7.Czop A., Ruch naturalny ludności w parafii juncewskiej w latach 1801-1870 (na podstawie ksiąg metrykalnych), "Przeszłość Demograficzna Polski" 29, 2010.
8.Drewniak B., Emigracja z Pomorza Zachodniego 1816-1914, Poznań 1966.
9.Encyklopedia Szczecina, pod red. T. Białeckiego, Szczecin 1999, t. 1.
10.Gemeindelexikon für das Königreich Preußen. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Bd. 4: Provinz Pommern, bearb. vom Königlichen Statistischen Bureau, Berlin 1888.
11.Gemeindelexikon für das Königreich Preußen. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 2. Dezember 1895 und anderer amtlicher Quellen, Bd. 4: Provinz Pommern, bearb. vom Königlichen Statistischen Bureau, Berlin 1898.
12.Gemeindelexikon für das Königreich Preußen. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1905 und anderer amtlicher Quellen, Bd. 4: Provinz Pommern, bearb. vom Königlichen Statistischen Bureau, Berlin 1908.
13.Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preußischen Staates und ihre Bevölkerung. Nach dem Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. Dezember 1871, Bd. 3: Provinz Pommern, bearb. vom Königlichen Statistischen Bureau, Berlin 1874.
14.Gaziński R., Gut A., Gut P., Szudra D., Szukała M., Śluby w ewangelickiej parafii Jasienica pod Szczecinem w latach 1778-1880, „Przeszłość Demograficzna Polski” 28, 2007.
15.Gieysztorowa I., Wstęp do demografii staropolskiej, Warszawa 1976.
16.Górecka H., Janeczko A., Ruch naturalny ludności parafii Sławięcice w latach 1804-1870, „Studia Śląskie. Seria Nowa” Opole 1982, t. XL.
17.Górna K., Sezonowość ruchu naturalnego ludności ewangelickiej w parafii Rząśnik w latach 1794-1874, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 39, 1984, z. 4.
18.Górny M., Rejestracja metrykalna parafii Szaradowo z XVIII wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 18, 1991.
19.Klotzke Z., Ludność obwodu urzędu stanu cywilnego Luzino w latach 1874-1918, „Przeszłość Demograficzna Polski” 12, 1981.
20.Kościk E., Przemiany w strukturze społeczno-zawodowej i demograficznej ludności Opola w drugiej połowie XIX wieku na podstawie ksiąg parafialnych i akt USC, Wrocław 1993.
21.Kowalska-Glikman S., Ruchliwość społeczna i zawodowa mieszkańców Warszawy w latach 1845-1861, Warszawa-Kraków 1971.
22.Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina, od początku XIX wieku do II wojny światowej, Szczecin 2002.
23.Kozłowski Ł., Przekrój społeczno-zawodowy przedmieść Szczecina w latach 1875-1906 na podstawie akt małżeństw Urzędu Stanu Cywilnego w Gumieńcach, „Szczeciński Informator Archiwalny” 22, 2013.
24.Krotla T., Ludność parafii bielawskiej w latach 1766-1830 (na podstawie ksiąg metrykalnych), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 46, 1992, z. 4.
25.Kuklo C., Demografia Rzeczpospolitej, Warszawa 2009.
26.Kuklo C., Próba analizy demograficznej rejestracji metrykalnej ślubów parafii Trzcianne w I połowie XVIII wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 13, 1981.
27.Kurowska H., Gubin i jego mieszkańcy, Zielona Góra 2010.
28.Kurowska H., Struktura demograficzna gubińskiej rodziny w pierwszej połowie XIX wieku, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV-XX wieku, Warszawa 2008.
29.Ładogórski T., Złudzenia pruskiej statystyki ludności pierwszej połowy XIX w. i próby jej korekty na Śląsku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 3, 1970.
30.Łuczak M., Szczecin – Gumieńce – Scheune, Szczecin 2006.
31.Łuczak M., Szczecin – Pomorzany – Pommerensdorf, Szczecin 2010.
32.Nowakowska B., Przyczynek do zagadnień struktury demograficznej guberni płockiej w 1890 r., „Przeszłość Demograficzna Polski” 1, 1967.
33.Pasieka W., Śluby w parafii opolskiej w latach 1801-1850, „Przeszłość Demograficzna Polski” 21, 2000.
34.Piasecki E., Ludność parafii Bejskiej w świetle ksiąg metrykalnych z XVIII-XX w. Studium demograficzne, Warszawa 1990.
35.Rejman S., Ludność podmiejska Rzeszowa w latach 1784-1880. Studium demograficzno-historyczne, Rzeszów 2006.
36.Siłuch A., Rejestracja metrykalna ślubów w parafii Ostrów Mazowiecka w XVII w., „Przeszłość Demograficzna Polski” 14, 1983.
37..
38.Spychała J., Ruch naturalny ludności Oleśnicy w latach 1875-1885, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 46, 1991, z. 4.
39.Szudra D., Bilanse migracyjne pruskiej prowincji Pomorze w latach 1875-1890, „Przeszłość Demograficzna Polski” 25, 2004.
40.Szudra D., Tendencje w przemianach demograficznych w pruskiej prowincji Pomorze na tle trendów ogólnoniemieckich w latach 1871-1914, „Przegląd Zachodniopomorski” 2000, z. 4.
41.Szukała M., Powstanie, organizacja i działalność urzędów stanu cywilnego w okręgach wiejskich na Pomorzu w latach 1874-1945, [w:] II międzynarodowa konferencja naukowa: Dzieje wsi pomorskiej, pod red. R. Gazińskiego i A. Chudzińskiego, Dygowo-Szczecin 2003.
42.Wajda K., Stosunki ludnościowe na ziemiach pomorskich w latach 1850 – 1914, [w:] Historia Pomorza, t. IV (1850-1918), cz. I – Ustrój, gospodarka, społeczeństwo, pod red. S. Salmonowicza, Toruń 2000.
43.Włodarczyk E., Wielki przemysł Szczecina w latach 1850-1914, Warszawa-Poznań 1982.
44.Wojtun B., Ocena jakości pruskiej statystyki ludnościowej przy użyciu równań bilansujących, „Przeszłość Demograficzna Polski” 9, 1976.
45.Włodarczyk E., Wielkomiejski rozwój Szczecina w latach 1871-1918 [w:] Dzieje Szczecina 1806-1945, pod red. B. Wachowiaka, Szczecin 1994.