Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2018.3-06
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 3 2018
Józef Piłsudski wobec sojuszu Polski z Rumunią w okresie międzywojennym

Autorzy: Henryk Walczak
Słowa kluczowe: Józef Piłsudski Rumunia okres międzywojenny stosunki dyplomatyczno-wojskowe
Data publikacji całości:2018
Liczba stron:28 (109-136)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Józef Piłsudski od początku niepodległego bytu Rzeczypospolitej stał się orędownikiem jej bliskiej współpracy z Rumunią. Nastawienie to wiązało się z potrzebą zabezpieczenia wschodnich granic państwa polskiego. Ten właśnie aspekt zdecydował o zawarciu przymierza polsko-rumuńskiego w 1921 roku, asekurującego Warszawę i Bukareszt przed zagrożeniem ze strony Moskwy. Uważając ten alians za jednen z fundamentów polskiej polityki zagranicznej, Marszałek był zwolennikiem jego pogłębiania i zacieśniania. Temu właśnie służyła jego podróż do Rumunii we wrześniu 1922 roku. Zmiany związane z dojściem do władzy centroprawicy spowodowały jednakże usunięcie się Piłsudskiego z życia politycznego i utratę możliwości oddziaływania na kształt aliansu z Rumunią. Sytuacja ta uległa zmianie po zamachu majowym i powrocie Marszałka do władzy. Ponownie zaczął on głosić konieczność bliskiej współpracy z Rumunią, która miała służyć budowie szerszej konstelacji państw Europy Środkowo-Wschodniej jako formy zabezpieczenia tego regionu przed zagrożeniem ze strony Związku Sowieckiego. Z tego też powodu Piłsudski z dużą determinacją zabiegał o koordynację działań limitrofów ZSRR w zakresie zawierania z tym państwem układów o nieagresji. Mimo fiaska tych wysiłków oraz zmian sytuacji międzynarodowej na początku lat trzydziestych nadal był przekonany o istotnym znaczeniu sojuszu z Rumunią dla polskiej polityki zagranicznej.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Archiwum Akt Nowych w Warszawie
2.Akta B. Wieniawy-Długoszowskiego.
3.Ataszaty Wojskowe RP.
4.Sztab Główny, 616.
5.Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
6.Oddział III SG. AII 26A.
7.Arhivele Ministerului Afacerilor Externe, Bucureşti
8.71 /1914, E2, partea I.
9.71/1920–1944, Polonia.
10.Dosare specjale.
11.Mica Înțelegere.
12.Arhivele Militare Române, Bucureşti
13.Marele Stat Major
14.Biroul Ataşati Militari,
15.Secţia 3. Operaţi.
16.Hoover Institution Archives
17.Polska. Poselstwo (Rumunia). Księga szyfrów.
18.Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
19.Wysocki A., Dzieje mojej służby, sygn. 12477/II, t. 2, cz. 3.
20.Argetoianu C., Memorii. Pentru cei de mâine. Amintiri din vremea celor de ieri, vol. 9, part. 8 (1930–1931), ediție și indice S. Neagoe, Bururești 1997.
21.Beck J., Wspomnienia o polskiej polityce zagranicznej 1926–1939, Warszawa–Kraków 2015.
22.Behind closed doors. Secret papers on the failure of Romanian-Soviet negotiations 1931–1932, translated, with an introductory essay, by W.M. Bacon, Stanford 1979.
23.Bułhak H., Materiały do dziejów sojuszu polsko-rumuńskiego w latach 1921–1931, „Studia Historyczne” 1973, z. 3.
24.Diariusz i teki Jana Szembeka (1935–1945), t. 1, oprac. T. Komarnicki, Londyn 1964.
25.Documents on British Foreign Policy 1919–1939, Series I, vol. XXIII.
26.Grzybowski W., Spotkania i rozmowy z Józefem Piłsudskim, „Niepodległość” (Londyn) 1948, t. 1.
27.Hunczak T., Ukraine and Poland in documents 1918–1922, part 2, New York–Toronto 1983.
28.Korwin-Sokołowski A.L., Fragmenty wspomnień 1910–1945, Warszawa 1987.
29.Laroche J., Polska lat 1926–1935, Warszawa 1966.
30.List J. Piłsudskiego do gen. K. Sosnkowskiego z 29 IV 1920 r., „Niepodległość” 1962, t. 7.
31.Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 5, Warszawa 1937.
32.Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. 10, Warszawa 1938,
33.Protokół konferencji odbytej 7.06.1928 r. między przedstawicielami armii polskiej i rumuńskiej, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1988, nr 128.
34.Protokół z posiedzenia w Belwederze z 6.06.1928 r., „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1988, nr 128.
35.România–Polonia. Relaţii diplomatice, col. de red. F. Anghel, N. Mareş, D. Preda, Bucureşti 2003.
36.Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. Dokumenty i materiały, t. 2, red. R. Bierzanek, J. Kukułka, Warszawa 1967.
37.Świtalski K., Diariusz 1919–1935, do druku przygot. A. Garlicki, R. Świętek, Warszawa 1992.
38.Gazeta Polska 1933
39.Ilustrowany Kurier Codzienny 1933
40.Kurier Warszawski 1920
41.Anghel F., Okupacja Pokucia przez Armię Rumuńską (24 maja – początek sierpnia 1919 r.) i początki stosunków polsko-rumuńskich, „Przegląd Historyczny” 1998, z. 2.
42.Bułhak H., Początki sojuszu polsko-rumuńskiego i przebieg rokowań o konwencję wojskową w latach 1919–1921, „Dzieje Najnowsze” 1973, nr 3.
43.Bułhak H., Pośrednictwo dyplomacji polskiej między Rumunią a ZSRR w sprawie podpisania tzw. Protokołu Moskiewskiego (1928–1929), „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1983, t. 19.
44.Essen A., Polska a Mała Ententa: 1920–1934, Warszawa–Kraków 1992.
45.Hrenciuc D., România şi Polonia –1918–1931. Relaţii politice, diplomatice şi militare, Rădăuţi 2003
46.Jędrzejewicz W., Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867–1935, t. 2: 1918–1926, t. 3: 1926–1935, Wrocław–Kraków 1994.
47.Józef Piłsudski (1867–1935). Polityk, wódz, mąż stanu, red. J. Faryś, T. Sikorski, Szczecin 2005.
48.Kroytor V., Problema Pokuttiya u vidnostinakh mizh Rumunieyiu i ZUNR, „Galitschina” 2001, nr 5–6.
49.Leczyk M., Polska i sąsiedzi. Stosunki wojskowe 1921–1939, Białystok 1997.
50.Mareș N., Istorie – diplomație. Eseuri, vol. 2, Iași 2014.
51.Między Europą naszych pragnień a Europą naszych możliwości, red. J. Faryś, T. Sikorski, P. Słowiński, t. 2, Gorzów Wlkp. 2007.
52.Międzymorze. Nadzieje i ograniczenia w polityce II Rzeczypospolitej, red. E. Znamierowska-Rakk, Warszawa 2016.
53.Neilson K., Britain, Soviet Russia and the Collapse of the Versailles Order 1919–1939, Cambridge 2006.
54.Pajewski J., Budowa Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1926, Kraków 1995.
55.Piątek J., Przesłanki decyzji rządu Stanleya Baldwina o zerwaniu stosunków dyplomatycznych ze Związkiem Sowieckim 24 maja 1927 r., „Acta Universitatis Lodzienzis. Folia Historica” 2010, t. 85.
56.Polska i Rumunia w Europie Środkowej w XX i XXI wieku. Studia, materiały i eseje poświęcone pamięci prof. dra hab. Wojciecha Rojka. Polonia și România în Europa
57.Centrală în secolele XX și XXI. Studii, materiale și eseuri dedicate in memoriam prof. dr univ. Wojciech Rojek, red. A. Kastory, H. Walczak, Kraków 2017.
58.Popescu M.C., Relaţiile militare româno-polone în perioada interbelică (1918–1939), Bucureşti 2001.
59.Post hominum memoriam. Profesorowi Januszowi Farysiowi – uczniowie i przyjaciele, red. E. Skorupska-Raczyńska, P. Słowiński, Gorzów Wlkp. 2009.
60.Przyjaźnie i antagonizmy. Stosunki Polski z państwami sąsiednimi w latach 1918–1939, red. J. Żarnowski. Warszawa 1977.
61.Stănescu M.C., Operaţia Pocuţia, mai–august 1919, „Magazin Istoric” 1995, nr 1.
62.Stępniak W., Dyplomacja polska na Bałkanach (1918–1926), Warszawa 1998.
63.Tantum possumus, quantum scimus. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Zdzisławowi Chmielewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. R. Gaziński, A. Makowski, Szczecin 2012.
64.Walczak H., Polscy przedstawiciele dyplomatyczni w Rumunii w latach 1918–1940, cz. 1: 1918–1940, „Polish Biographical Studies” 2016, nr 4.
65.Walczak H., Polska a sprawa rumuńsko-sowieckiego paktu o nieagresji w latach 1931–1932 (cz. 1), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2014, t. 49.
66.Walczak H., Polska a sprawa rumuńsko-sowieckiego paktu o nieagresji w latach 1931–1932, (cz. 2), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2015, t. 50.
67.Walczak H., Sojusz z Rumunią w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1931, Szczecin 2008.
68.Wandycz P., Z Piłsudskim i Sikorskim. August Zaleski – minister spraw zagranicznych w latach 1926–1932, 1939–1941, Warszawa 1999.
69.Willaume M., Rumunia, Warszawa 2004.
70.Z dziejów stosunków polsko-radzieckich. Studia i materiały, t. 11–12, Warszawa 1975.
71.Zieliński A., Stosunki polsko-rumuńskie, grudzień 1933 – maj 1935, „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1976, t. 12.
72.Żerko S., Kryzys w stosunkach między Polską a Rumunią w latach 1934–1936 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych, „Dzieje Najnowsze” 2016, t. 48.