Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2019.4-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 4 2019
Swedish military cartography of the Thirty Years’ War. The example of Pomerania and the New March (Neumark).
(Szwedzka kartografia wojskowa okresu wojny trzydziestoletniej. Przykład pomorski i nowomarchijski)

Autorzy: Radosław Skrycki
Słowa kluczowe: historia kartografii kartografia militarna kartografia forteczna
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:16 (173-188)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Wojskowa kartografia szwedzka w okresie wojny trzydziestoletniej stanowi wzorcowy przykład rozwoju sposobów i metod wykonywania map w okresie dynamicznego rozwoju mapowania coraz to nowych obszarów świata. Rozwój ten dokonywał się za sprawą inżynierów wojskowych i był skierowany przede wszystkim do zaspokojenia potrzeb wojska. Podczas wojny i w okresie tuż po niej powstały niemal wszystkie rodzaje i typy map, które wkrótce zaczęły funkcjonować w kartografii jako samodzielne kierunki jej rozwoju. Scharakteryzowano je na przykładzie dzieł powstałych dla ziem dawnego Księstwa Pomorskiego oraz brandenburskiej Nowej Marchii. W większości przechowywane są w zbiorach szwedzkiego Archiwum Wojennego (Krigsarkivet) w Sztokholmie i pozostały w rękopisie. Do dzieł tych zaliczono także druki ulotne, które co prawda nie były szwedzkiej proweniencji, ale związane były z obecnością szwedzkiej armii na terenach Rzeszy, a które stanowią ciekawy i mało znany przyczynek do wykorzystania mapy i planu miasta jako narzędzia propagandy.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Sources:
2.Alla Bataille Ordningar…, Krigsarkivet Stockholm, Sveriges Krig 2.90.
3.Geometrisch Plan der Stadt Colberg Anno 1648, Krigsarkivet Stockholm. Handritade kartenverk 21.
4.Konung Gustavi Adolphi Bataille for Stettein…, Krigsarkivet Stockholm, Sveriges Krig 2.88.
5.Kurtze Beschreibung und ins Kupffer gebrachte Contrafacturn…, Germanisches Nationalmuseum Nürnberg HB 5079 Kapsel 1345.
6.Landt Brandenburgh, Krigsarkivet Stockholm SE/KrA/0425/02/051.
7.Literature:
8.Alexandrowicz S., Łuczyński J., Skrycki R., Historia kartografii ziem polskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2017.
9.Black J., Narzędzia wojny, Warszawa 2008, pp. 123.
10.Dawna kartografia wojskowa krajów młodszej Europy XVI–XX wieku, in: Dawna kartografia historyczna i wojskowa, eds. B. Konopska, J. Ostrowski, P. Weszpiński, Warszawa 2018.
11.Ehrensvärd U., Cartographica Poloniae 1570–1930. Katalog źródeł rękopiśmiennych do historii ziem polskich w zbiorach szwedzkich, Warszawa–Sztokholm 2008.
12.Eilharda Lubinusa podróż przez Pomorze, ed. R. Skrycki, Szczecin 2013.
13.Gäfvert B., Maps and war – the swedish experience during the thirty years war, https://www.lwl.org/westfaelischer-friede-download/wfe-t/wfe-txt1-33.htm (10.07.2019).
14.Kartografia wojskowa krajów strefy bałtyckiej XVI–XX w., eds. S. Alexandrowicz, Z. Karpus, W. Rezmer, Toruń 1996.
15.Łopatecki K., Działalność szwedzkich kartografów na ziemiach Rzeczypospolitej w I poł. XVII w., in: K. Łopatecki, W. Walczak, Mapy i plany Rzeczypospolitej XVII w. znajdujące się w archiwach w Sztokholmie, vol. 1, Warszawa 2011.
16.Olszewicz B., Polska kartografja wojskowa, Warszawa 1921.
17.Scharfe W., Die Brandenburg-Karte von Olof Hansson Svart (1630–31), in: Mitteilungsblatt des Arbeitkreises für Historische Kartographie, ed. G. Heinrich, Münster 1994.
18.Skrycki R., Dzieje kartografii Nowej Marchii do końca XVIII wieku, Warszawa 2008.
19.Skrycki R., Kołobrzeg w wojnie siedmioletniej. Źródła kartograficzne do dziejów miasta w XVIII wieku, Kołobrzeg 2011.
20.Tyszkiewicz J., Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014.
21.Wachowiak B., Szczecin w okresie wojny 30-letniej, in: Dzieje Szczecina, vol. II, ed. G. Labuda, Warszawa–Poznań 1985.
22.Wachowiak B., Upadek państwa zachodniopomorskiego, in: Historia Pomorza, vol. II, part 1, ed. G. Labuda, Poznań 1976, p. 999.
23.Wehrmann M., Geschichte der Stadt Stettin, Frankfurt a. Main 1979 (pierwodruk: Stettin 1911).
24.Wolke L.E., Larsson G., Villstrand N.E., Wojna trzydziestoletnia. Europa i świat (1618–1648), Warszawa 2010.