Studia Maritima

Ponad 8800 Polaków (ca 7100 cywilnych robotników przymusowych i 1711 jeńców wojennych) zostało wysłanych do Norwegii i północnej Finlandii do robót budowlanych prowadzonych przez Organizację Todta – Grupę Operacyjną Wiking (Einsatzgruppe Wiking, EW). W pierwszej i drugiej części przedstawiono system rekrutacji polskich robotników i miejsca, do których byli transportowani na terenie Norwegii i północnej Finlandii. Do wiosny 1943 r. większość rekrutowanych pochodziła z ziem polskich włączonych do III Rzeszy. Rekrutacja prowadzona była przez firmy budowlane z pomocą niemieckich urzędów pracy. Od wio- sny 1943 r. rekrutacja coraz częściej odbywała się w Generalnym Gubernatorstwie (General Gouvernement), wschodniej części Polski, okupowanej przez Niemcy. Ta zmiana zbiegła się z zaawansowaną akcją rekrutacji na potrzeby EW, stąd jesienią 1943 r. OT wystartowała z własną kampanią rekrutacyjną. Trzecia część prezentuje problemy polskich jeńców wojennych (POW), którzy zostali wysłani z Hamburga do Norwegii w kwietniu–maju 1942 r. Zostali tam podzieleni na trzy bataliony robocze i rozesłani na różne place budowlane na terenie całej Norwegii, po czym 1041 z nich zostało skierowanych w grudniu 1943 r. do prac w rozbudowie północnej części linii kolejowej w Norwegii. W czwartej części przed- stawiono rodzaje prac budowlanych, głównie budowę fortyfikacji, dróg oraz linii kolejowej na północy Norwegii. W ostatniej części opisano warunki życia i pracy Polaków, którzy byli dyskryminowani zarówno pod względem płac, jak i swobód obywatelskich. Dyskryminacja ta była stosowana także wobec Polaków zatrudnionych przez EW. W styczniu 1943 r. OT przyjęła specjalną taryfę budowlaną (Polen–Ausland–Bautarif), która podtrzymywała dyskryminację polskich robotników cywilnych. Dla polskich jeńców wojennych stosowano normy warunków socjalnych na wyższym poziomie niż dla sowieckich i jugosłowiańskich.