Studia Maritima


ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2022.35-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / Vol. 35 2022
Gas Supplies by Sea and Biogas as Elements of Ensuring Energy Security: The Example of Poland
(Dostawy gazu drogą morską i biogaz jako elementy zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego na przykładzie Polski)

Autorzy: Jacek Buko ORCID
Institute of Spatial Management and Socio-Economic Geography University of Szczecin

Tomasz Norek ORCID
Institute of Spatial Management and Socio-Economic Geography University of Szczecin

Iwona Windekilde ORCID
Faculty of Information Technology and Electrical Engineering Norwegian University of Science and Technology
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo energetyczne dywersyfikacja dostaw gazu LNG biogaz
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:26 (245-270)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego jest procesem złożonym, na który wpływa wiele czynników. Decyzje zapadające w tej sferze mają przeważnie charakter strategiczny oraz polityczny i rodzą poważne następstwa dla całej gospodarki i społeczeństwa. Kraje chcące korzystać ze zdobyczy cywilizacyjnych, przy braku własnych odpowiednio wydajnych zasobów paliw energetycznych, zmuszone są do ich importu. Na przykładzie Polski dokonano identyfikacji: przyczyn i poziomu uzależnienia gospodarki od gazu ziemnego, zagrożeń dostępności tego surowca i formalnych ograniczeń w zakresie jego wykorzystywania oraz jego substytutów i alternatyw energetycznych. W artykule zastosowano racjonalne podejście do problematyki polityki energetycznej, a także wykorzystano metodę analizy czynnikowej, w tym również systemowej. Autorzy dokonali weryfikacji, czy zdywersyfikowane dostawy gazu ziemnego drogą morską oraz wykorzystanie biogazu może zapewnić Polsce strategiczne bezpieczeństwo zaopatrzenia w ten surowiec. Konkluzje wynikające z podjętych rozważań wskazują, że posiadanie infrastruktury koniecznej dla dywersyfikacji dostaw gazu nie jest już wystarczające dla zapewnienia zabezpieczenia gazowego Polski. Krytycznym czynnikiem w tym zakresie stała się w 2022 r. również obiektywna dostępność gazu ziemnego na rynku międzynarodowym.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Abnett, Kate, and Nora Buli. EU, Norway agree to increase gas deliveries as Russian cut deepen. Reuters. Accessed 17 June 2022. https://www.reuters.com/business/energy/eu- norway-agree-increase-gas-deliveries-russian-cuts-deepen-2022-06-23/.
2.Al-Masny, Nebras. “Aktualne wyzwania i trendy w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego w układzie globalnym i regionalnym.” Zarządzanie innowacyjne w gospodarce i biznesie 29 (2019), 2: 13–29. https://doi.org/10.25312/2391-5129.29/2019_01nam.
3.Biernat, Krzysztof and Izabela Samson-Bręk. “Przegląd technologii oczyszczania biogazu do jakości gazu ziemnego.” Chemik 65 (2011), 5: 435–444.
4.Biogaz w Polsce – raport 2022. Magazyn Biomasa. Accessed 30 June 2022. https:// magazynbiomasa.pl/biogaz-w-polsce-2022-pobierz-za-darmo-nasz-raport/.
5.Bohi, Douglas R, and Michael A. Toman. The Economics of Energy Security. Massachusetts: Kluwer Academic Publishers,1996. Accessed 25 May 2022. https://doi.org/10.1007/978-94-009-1808-5 , 12–16.
6.BP Energy Outlook 2019 edition. BP. Accessed 25 June 2022. https://www.bp.com/content/ dam/bp/business-sites en/global/corporate/pdfs/energy-economics/energy-outlook/ bp-energy-outlook-2019.pdf.
7.Branża: liczba biogazowni rolniczych rośnie w Polsce zbyt wolno. Portal Komunalny. Accessed 30 June 2022. https://portalkomunalny.pl/branza-liczba-biogazowni-rolniczych-rosnie-w-polsce-zbyt-wolno-432057/.
8.Ciszak, Przemysław. Polsce potrzebna jest własna flota gazowców. Na razie nie mamy żadnego. Money.pl. Accessed 31 June 2022. https://www.money.pl/gielda/ polsce-potrzebna-jest-wlasna-f lota-gazowcow-na-razie-nie-mamy-zadnego- 6789643539901056a.html.
9.Czerpak, Paweł. “Bezpieczeństwo energetyczne.” In: Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka, edited by Katarzyna Żukrowska et.al., 121–136. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa, 2006.
10.Donaj, Łukasz, and Anastazja Kucenko. “Gazprom i jego wpływ na współczesne bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej. Wybrane problemy.” Przegląd Strategiczny 2 (2011): 335–350. https://doi.org/10.14746/ps.2011.2.17.
11.Dunnett, Alex J., and Nilay Shah. “Prospects for Bioenergy.” Journal of Biobased Materials and Bioenergy 1 (2007),1: 1–18. https://doi.org/10.1166/jbmb.2007.1975.
12.EU imports of energy products – recent developments. Eurostat Statistics Explained. Accessed 17 June 2022. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=EU_imports_of_energy_products_-_recent_developments#Member_ States.27_trade_in_petroleum_oils_and_natural_gas.
13.Export of Norwegian gas and oil 2021. Norwegian Petroleum. Accessed 10 June 2022. https://www.norskpetroleum.no/en/production-and-exports/exports-of-oil-and-gas/.
14.Fit for 55. Rada Unii Europejskiej. Accessed 17 June 2022. https://www.consilium.europa. eu/pl/policies/green-deal/fit-for-55-the-eu-plan-for-a-green-transition/.
15.Gazowe Połączenia Międzysystemowe Polska-Słowacja. Gaz-System S.A. Accessed 2 July 2022. https://www.gaz-system.pl/dam/jcr:f8f093d0-6a46-4465-b40f-0322738f9e68/160808-os-pl-sk-project-description.pdf.
16.Gaz ziemny, zasoby i wydobyci. Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy. Accessed 25 June 2022. http://geoportal.pgi.gov.pl/surowce/energetyczne/ gaz_ziemny/2020.
17.Gaz z Litwy płynie do Polski. Parkiet.com. Accessed 2 July 2022. https://www.parkiet.com/ surowce-i-paliwa/art36218571-gaz-z-litwy-plynie-do-polski.
18.Jakóbik, Wojciech. Gaz z Południa dla Polski. Biznes Alert. Accessed 30 May 2022. https://biznesalert.pl/jakobik-gaz-z-poludnia-dla-polski-analiza/.
19.Jaller-Makarewicz, Ana M., and Arjun Flora. Gas in Spain: Oversupplied and Overcompensated. High Premium Paid by Customers for Security and Diversity of Supply. Institute for Energy Economics and Financial Analysis, September 2021. Accessed 17 June 2022. http://ieefa.org/wp-content/uploads/2021/09/Gas-in-Spain- Oversupplied-and Overcompensated_September-2021.pdf.
20.Juszczak, Adam, and Magdalena Maj. Rozwój i potencjał energetyki odnawialnej w Polsce. Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny, grudzień 2020. Accessed 3 July 2022. https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2021/04/PIE-Raport_OZE.pdf.
21.Kaźmierczak, Tomasz. Bezpieczeństwo energetyczne – uzależnienie Polski od importu gazu ziemnego. Warszawa: Promotor, 2008.
22.Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Europejski Zielony Ład. EUR-Lex. Bruksela: Komisja Europejska, 11/12/2019. Accessed 4 June 2022. https://eur-lex. europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=COM%3A2019%3A640%3AFIN.
23.Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie.” EUR-Lex. Strasburg: Komisja Europejska, 8/03/2022. Accessed 7 June 2022. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52022DC0108.
24.Krajowy dziesięcioletni plan rozwoju systemu przesyłowego. Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe na lata 2022–2031. Warszawa: Gaz-System S.A., kwiecień 2021. Accessed 5 June 2022. https://www.gaz-system.pl/fileadmin/centrum_prasowe/Aktualnosci/20210413_ KDPR_2022_2031_wyciag_do_kosultacji.pdf.
25.Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030. Warszawa: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, 2019. Załącznik 2. Accessed 24 June 2022. https://www.gov.pl/ web/klimat/krajowy-plan-na-rzecz-energii-i-klimatu.
26.Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, n.d. Accessed 3 June 2022. https://www.gov.pl/ web/rcb/krajowy-plan-zarzadzania-kryzysowego.
27.Kruyt, Bert, Detlef P. van Vuuren, Hage J.M. de Vries, and Heleen Groenenberg. “Indicators for energy security.” Energy Policy 37(2009), 6: 2166–72. Accessed 26 May 2022. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2009.02.006.
28.Księżopolski, Krzysztof M. Ekonomiczne zagrożenia bezpieczeństwa państw. Metody i środki przeciwdziałania. Warszawa: Elipsa, 2007.
29.Lipiński, Kamil, Magdalena Maj, and Maciej Miniszewski. Unia Europejska niezależna od Rosji? Alternatywne źródła dostaw surowców energetycznych. Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny, 2022.
30.Lóschel, Andreas, Ulf Moslener, and Dirk Riibbelke. “Indicators of energy security in industrialised countries.” Energy Policy 38 (2010), 4: 1665–69. Accessed 27 May 2022. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2009.03.061.
31.Malinowski, Dariusz. Wraca idea gazowego łącznika ze Skandynawią. WNP. PL, Portal Gospodarczy. Accessed 4 June 2022. https://www.wnp.pl/artykuly/wraca-idea- gazowego-lacznika-ze-skandynawia,270204.html.
32.Mazurek, Sławomir, and Marcin Tymiński. “Węgiel brunatny.” Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Accessed 21 June 2022. http://geoportal. pgi.gov.pl/surowce/energetyczne/wegiel_brunatny.
33.Nyga-Łukaszewska, Honorata. “Czy bezpieczeństwo energetyczne oznacza konkurencyjność w skali międzynarodowej?” International Business and Global Economy 35 (2016), 1: 390–401. https://doi.org/10.4467/23539496IB.16.028.5609.
34.Olsztyńska, Ilona. “Biomass in the fuel mix of the Polish energy and heating sector.” Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal 22(2019), 3: 7–9. https://doi. org/10.33223/epj/111916.
35.Paszkowski, Michał. “Gazociąg Baltic Pipe w koncepcjach zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski w myśli politycznej Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz Polskiego Stronnictwa Ludowego.” Studia i analizy nauk o polityce 1 (2022): 49–61. https://doi.org/10.31743/sanp.13556.
36.Pekic, Sanja. Rystad: European LNG supply crisis expected in winter 2022. Offshore Energy. Accessed 27 June 2022. https://www.offshore-energy.biz/rystad-european- lng-supply-crisis-expected-in-winter-2022/.
37.Petersson, Anneli. “Biogas cleaning.” In: The Biogas Handbook: Science, Production and Applications, edited by Arthur Wellinger, 329–34. Cambridge: Woodhead Pub, 2013. https://doi.org/10.1533/9780857097415.3.329.
38.Piekarski, Michał. “Bezpieczeństwo dostaw surowców energetycznych do Polski drogą morską.” Wschodnioznawstwo 14 (2020): 177–197. https://doi.org/10.4467/20827695WSC.20.010.13338.
39.Podraza, Andrzej. “Bezpieczeństwo energetyczne Polski w kontekście neoimperialnej polityki Rosji oraz współpracy europejskiej i transatlantyckiej: Polska jako hub gazowy.” Sprawy Międzynarodowe 73 (2020), 1: 135–61. https://doi.org/10.35757/SM.2020.73.1.10.
40.Polityka energetyczna Polski do 2030 r. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki, 2009.
41.Południowy korytarz osiągnie przepustowość w przyszłym oku.” Energetyka24. Accessed 23 May 2022. https://energetyka24.com/gaz/poludniowy-korytarz-gazowy-osiagnie- pelna-przepustowosc-w-przyszlym-r.
42.Prognozy operacyjne i finansowe. PGNiG. Accessed 24 June 2022. https://pgnig.pl/relacje- inwestorskie/informacje-gieldowe/prognozy-finansowe.
43.Przymuszewski, Adam. “Bezpieczeństwo energetyczne – dywersyfikacja źródeł i dróg dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej do Europy.” In: Ochrona środowiska jako kluczowy problem Polski XXI wieku, edited by Jacek Cheda, 39–46.Warszawa: Fundacja Lus Medicina, 2012.
44.Renewable energy statistics. Eurostat Statistics Explained. Accessed 28 June 2022. https:// ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Renewable_energy_ statistics.
45.Rogala, Barbara. Nie tylko Rosja – gdzie w Europie są złoża gazu ziemnego. 300Gospodarka. Accessed 31 June 2022, https://300gospodarka.pl/analizy/nie-tylko- rosja-gdzie-w-europie-sa-zloza-gazu-ziemnego.
46.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2017/1938 z 25 października 2017 r., dot. środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (UE) Nr 994/2010. Dz.U.UE.L.2017.280.1. [Regulation (EU) 2017/1938 of the European Parliament and of the Council of 25 October 2017 concerning measures to safeguard the security of gas supply and repealing Regulation (EU) No 994/2010]. Warszawa: Minister Energii, 2019.
47.Ruszel, Mariusz. “Ocena bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego do Polski – stan obecny i perspektywa do 2025 r.” Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal 20 (2017), 1: 5–22. https://epj.min-pan.krakow.pl/pdf-96155-28931?filename=Evaluation%20of%20the.pdf.
48.Skłodowska, Magdalena. Biometanownia w każdej gminie? Portal Wysokie Napięcie. Accessed 14 May 2022. https://wysokienapiecie.pl/31337-biometanownia-w-kazdej-gminie/.
49.Skrzyński, Tomasz. “Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski odnośnie gazu ziemnego według projektu Polityki energetycznej Polski do 2040 Roku.” Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia de Securitate 9 (2019), 3: 31–36.
50.Spotkanie w sprawie dostaw norweskiego gazu do Polski. PGNIG S.A. Accessed 5 June 2022. https://pgnig.pl/aktualnosci/-/news-list/id/spotkanie-w-sprawie-dostaw- norweskiego-gazu-do-polski/newsGroupId/10184.
51.Sprawozdanie MKIŚ z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych za okres od dnia 1 stycznia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. Warszawa: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, czerwiec 2021. Accessed 4 June 2022. https://bip.mos.gov.pl/ energetyka/sprawozdania-z-wynikow-monitorowania-bezpieczenstwa-dostaw-paliw- gazowych/.
52.Sprawozdania z działalności Prezesa URE za lata 2012–2020. Warszawa: Urząd Regulacji Energetyki, 2012–2020. Accessed 15 June 2022. https://www.ure.gov.pl/ pl/urzad/informacje-ogolne/edukacja-i-komunikacja/publikacje/sprawozdania-z- dzialaln/2916,Sprawozdania-z-dzialalnosci-Prezesa-URE.html.
53.Tomaszewski, Krzysztof. “Wpływ inwestycji infrastrukturalnych w sektorze gazowym na bezpieczeństwo energetyczne Europy Środkowo-Wschodniej.” Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 3 (2017): 73–96. Accessed 26 May 2022. https://doi.org/10.14746/ssp.2017.3.4.
54.Tymiński, Marcin. Eksport i import surowców mineralnych. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Accessed 18 June 2022. http://geoportal. pgi.gov.pl/surowce/export_import.
55.Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Danii w sprawie projektu Baltic Pipe, podpisana w Katowicach dnia 11 grudnia 2018 r., Dz.U.2019.1263. Accessed 5 June 2022. https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/dania-polska-umowa- w-sprawie-projektu-baltic-pipe-katowice-2018-12-11-18872716.
56.Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Dz.U. Nr 54 z 2019 r. poz. 348 z późn. zm. [Act of 10 April 1997 Energy Law. Official Journal of Laws No. 54 of 2019, item 348 with later changes].
57.Ustawa z dnia 16 Lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceniach na rynku naftowym. Dz.U. 2007, nr 52, poz. 343 z późn. zm. [Act of 16 Februar 2007 on stock of crude oil, petroleum products and gas and rules of conduct in situations of threat to the fuel security of the state and disturbances on the oil market. Official Journal of Laws No. 52, item 343 with later changes].
58.Voytyuk, Oksana. “The Baltic Pipe and its impact on energy security in Central and Eastern Europe.” Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal 25 (2022), 1: 89–108. DOI: 10.33223/epj/145554.
59.Węgle kamienne – zasoby w Polsce we stanu na 31.12.2019. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. Accessed 28 June 2022. http://geoportal.pgi.gov.pl/css/surowce/images/2019/tabele/wegle_kamienne_zasoby.pdf.
60.Wnioski z analiz prognostycznych dla sektora energetycznego Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Warszawa: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, 2020. Portal Gov.pl. Accessed 3 June 2022. https://bip.mos.gov.pl/fileadmin/user_upload/bip/strategie_ plany_programy/Polityka_energetyczna_Polski/zal._2_do_PEP2040_-_Wnioski_z_ analiz_prognostycznych_2021-02-02.pdf.
61.Woźniak, Ewa. “Stan biogazowni w Polsce.” Czysta Energia 1 (2017): 54–55. Accessed 14 May 2022. https://www.portalkomunalny.pl/plus/artykul/stan-biogazowni-w-polsce/.
62.Wójcik, Teresa. RAPORT: Czy światu zabraknie LNG? BiznesAlert.pl. Accessed 2 June 2022. https://biznesalert.pl/raport-czy-swiatu-zabraknie-lng/.
63.Yergin, Daniel. “Energy Security in the 1990s.” Foreign Affairs 67 (1988), 1: 6–9. accessed 30 June 2022, https://www.foreignaffairs.com/articles/united- states/1988-09-01/energy-security-1990s https://doi.org/10.2307/20043677.
64.Założenia do aktualizacji PEP2040-wzmocnienie bezpieceństwa i niezależności energetycznej. Warszawa: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, marzec 2022. Portal Gov.pl. Accessed 11 June 2022. https://www.gov.pl/web/premier/zalozenia-do- aktualizacji-polityki-energetycznej-polski-do-2040-r-pep2040--wzmocnienie- bezpieczenstwa-i-niezaleznosci-energetycznej.