Acta Iuris Stetinensis

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis

ISSN: 2083-4373    OAI    DOI: 10.18276/ais.2018.21-06
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / 1/2018 (21)
Kilka uwag na tema t istoty błędu (rozważania na tle polskiego prawa karnego)

Autorzy: Konrad Burdziak
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego
Słowa kluczowe: błąd strona podmiotowa wina
Data publikacji całości:2018
Liczba stron:14 (127-140)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 948

Abstrakt

W polskim prawie karnym błąd sprawcy odgrywa niezwykle istotną rolę. Niekiedy bowiem przyczynia się do przyjęcia takiej, a nie innej kwalifikacji prawnej zachowania się sprawcy bądź podstawy wymiaru kary za takie, a nie inne jego zachowanie się, odmiennej niż ta, którą przyjęto by w przypadku niewystąpienia po jego stronie błędu. Niekiedy zaś – z uwagi na dominującą rolę w polskim prawie karnym normatywnych ujęć winy (kompleksowego i czystego), których rysem charakterystycznym jest doszukiwanie się istoty winy w elemencie negatywnej oceny sprawcy i jego zachowania się – powoduje wyłączenie winy sprawcy czy też – mówiąc precyzyjniej – uniemożliwia jej przypisanie. Fakt ten znajduje odzwierciedlenie chociażby na gruncie czterech następujących przepisów kodeksu karnego: art. 28 § 1 k.k. (błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego z art. 28 § 1 k.k.), art. 28 § 2 k.k. (błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego z art. 28 § 2 k.k.), art. 29 k.k. (błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność oraz błąd co do okoliczności wyłączającej winę) i art. 30 k.k. (błąd co do prawa). Oczywiście, w zasadzie każdy ze wskazanych wyżej błędów budzić może pewne wątpliwości. Niniejsza praca nie została jednak poświęcona analizie poszczególnych błędów (i ich skutków) wyróżnianych na gruncie polskiego prawa karnego, lecz kwestii ogólniejszej, a mianowicie kwestii istoty błędu, a więc próbie udzielenia odpowiedzi na pytanie – czym jest błąd (na czym błąd polega). W następstwie przeprowadzonych rozważań ustalono, że z całą pewnością można mówić o czymś na kształt dwustronności błędu. Podkreślenia wymaga bowiem, że na każdy błąd składa się zarówno mylne wyobrażenie, że jest tak, a nie inaczej, jak i nieświadomość tego, że nie jest tak, jak to sobie wyobrażamy. Stwierdzono jednocześnie, że sama nieświadomość tego, jak jest, jest wyłącznie elementem towarzyszącym i niezbędną, acz nie jedyną, przesłanką błędu.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Ćwiąkalski Z., Błąd co do bezprawności czynu w polskim prawie karnym (Zagadnienia teorii i praktyki), Kraków 1991.
2.Giezek J., w: Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, red. M. Bojarski, Warszawa 2012.
3.Giezek J., Błąd co do znamion modyfikujących typ czynu zabronionego, w: Okoliczności wyłączające winę. Materiały VI Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2010.
4.Giezek J., Funkcja błędu co do ustawowych znamion w nowym kodeksie karnym, w: Rozważania o prawie karnym. Księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Aleksandra Ratajczaka, red. A.J. Szwarc, Poznań 1999;
5.Giezek J., Kilka uwag o istocie błędu, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 1985, t. XX.
6.Giezek J., Świadomość sprawcy czynu zabronionego, Warszawa 2013.
7.Kowalewska-Łukuć M., Zamiar ewentualny w świetle psychologii, Poznań 2015.
8.Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2005.
9.Mącior W., Błąd jako nieświadomość lub urojenie czy jako nieświadomość lub niewiedza, w: Zagadnienia prawa karnego i teorii prawa. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Władysława Woltera, red. M. Cieślak, Warszawa 1959.
10.Piaczyńska A., Błędne przekonanie jako postać błędu z art. 29 k.k., „Prokuratura i Prawo” 2016, nr 11.
11.Pohl Ł., Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego w polskim prawie karnym (zagadnienia ogólne), Poznań 2013.
12.Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2015.
13.Słownik języka polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/sjp/blad;2445263.html (dostęp 8.05.2017).
14.Wąsek A., Komentarz do art. 1 k.k., w: Kodeks karny. Komentarz. Tom I, O. Górniok (i in.), Gdańsk 2005.
15.Wolter W., Funkcja błędu w prawie karnym, Warszawa 1965.
16.Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r., Warszawa 1973.
17.Zakrzewski P., Stopniowanie winy w prawie karnym, Warszawa 2016.