Colloquia Theologica Ottoniana

Celem artykułu jest określenie paradygmatu ekofilozofii w filozofii form symbolicznych w kontekście prawa. Konieczne zatem było przybliżenie, czym jest ekofilozofia, a także co leży w zakresie zainteresowań filozofii prawa. W pierwszej kolejności przedstawiono symboliczne uniwersum jako punkt wyjścia do poszukiwań tego paradygmatu. Świat, w którym żyje animal symbolicum, znacząco różni się od świata innych organizmów, gdyż tylko człowiek żyje w symbolicznym uniwersum, świecie składającym się nie tylko z materialnej rzeczywistości, ale także wśród licznych sieci utkanych przez symbole, takie jak język, mit, religia. W związku z tym człowiek inaczej poznaje rzeczywistość, a także ją współtworzy. Następnie przedstawiono bliżej filozofię form symbolicznych Ernsta Cassirera ze szczególnym uwzględnieniem prawa. Filozof wskazywał na przyrodę jako sferę praworządności, uznawał mądrość przyrody objawiającą się harmonijnością i bioróżnorodnością. Poszukiwał źródeł naturalnych praw człowieka. Człowiek jako animal symbolicum powinien przyczyniać się do współtworzenia tego wielkiego dzieła stworzenia, w tym poprzez działania prawe moralnie, a także stanowienie odpowiedniej treści prawa. Tym samym zgodnie z filozofią form symbolicznych w odniesieniu do ekologii, naczelną zasadą-paradygmatem w relacji człowiek–przyroda powinna być zasada odpowiedzialności osobistej, społeczeństwa i państwa za przyrodę. Zasadę tę nazwałam paradygmatem pneumocentryzmu ekofilozofii. Następnie poszukiwałam akceptacji bądź odrzucenia tej zasady, w tym w orzecznictwie sądowym w Polsce. Zauważyłam, że w pewien sposób istnienie tej zasady jest uznawane za pożądane, jednakże jej wdrożenie może stać się trudnym zadaniem dla ludzkości z uwagi m.in. na chęć człowieka do szybkiego zaspokajania potrzeb i wiarę w przyszłe możliwości technologiczne, które mają zredukować jego niszczące działanie wobec przyrody w teraźniejszości.