Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past

ISSN: 0079-7189     eISSN: 2719-4345    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2024.46-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 46, 2024
The Population Potential of the Largest Cities in the Second Polish Republic
(Potencjał ludnościowy największych miast Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej)

Autorzy: Anna Majdzińska ORCID
Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Demografii
Słowa kluczowe: demografia II Rzeczypospolitej Polskiej potencjał ludnościowy najludniejsze mia- sta II RP struktury populacji według cech społeczno-demograficznych reprodukcja ludności
Data publikacji całości:2024
Liczba stron:37 (93-129)
Klasyfikacja JEL: J10 J19
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule przedstawiono charakterystykę najludniejszych miast Polski okresu międzywojnia (tj. liczących w 1939 r. co najmniej 100 tys. mieszkańców) z punktu widzenia stanu, struktur demograficznych oraz reprodukcji ludności. Charakterystyki te opisują w sposób bezpośredni potencjał ludnościowy tych miast lub stanowią istotne determinanty go kształtujące. Źródłem danych dla prowadzonych rozważań były archiwalne publikacje Głównego Urzędu Statystycznego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bartkowski, Tadeusz. “Mapa gęstości zaludnienia wiejskiego Ziem Zachodnich w 1939 r.” Przegląd Zachodni 5–6 (1950): 472–77.
2.Barwiński, Marek. “Spisy Powszechne w Polsce w latach 1921–2011 – określanie czy kreowanie struktury narodowościowej?” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geo- graphica Socio-Oeconomica 21 (2015): 53–72.
3.Berger, Jan. “Powszechny spis ludności w 1921 r.” Wiadomości Statystyczne 12 (2008): 1–11.
4.Borowski, Stanisław. Demografia społeczna. PWN, 1974.
5.Borowski, Stanisław. “Odraczanie potomstwa w Poznaniu w rodzinach z przełomu XIX i XX wieku oraz w bieżącym stuleciu.” Przeszłość Demograficzna Polski – Poland’s Demographic Past 5 (1972): 119–36.
6.Bromek, Karol. “Rozwój demograficzny regionu Krakowa w okresie od 1869 do 1950.” Zeszyty Naukowe UJ. Prace Geograficzne 9 (1964): 65.
7.Chałupczak, Henryk, and Tomasz Browarek. Mniejszości narodowe w Polsce w latach 1918–1995. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1998.
8.Chamot, Marek. “Dziedzictwo kulturowe Bydgoskiego Węzła Wodnego.” In Dziedzictwo przemysłowe Bydgoszczy – nadzieje i dylematy, ed. Rafał Nowicki. Wydawnictwo Uczelniane WSG, 2018.
9.Chwalba, Andrzej. “Dziedzictwo zaborów.” In Polski wiek XX, ed. Krzysztof Persak, and Paweł Machcewicz. Wydawnictwo Bellona, Muzeum Historii Polski, 2009.
10.Chwalba, Andrzej. 1919. Pierwszy rok wolności. Wydawnictwo Czarne, 2019.
11.Dekret o obowiązku szkolnym (Dz.Pr.P.P. 1919 nr 14 poz. 147).
12.Domański, Czesław, ed. Metody statystyczne. Teoria i zadania. Wydawnictwo Uniwer- sytetu Łódzkiego, 2001.
13.Dziewoński, Kazimierz. Rozwój i rozmieszczenie ludności Polski w XX wieku. PWN, 1967. Fogelson, Samuel. “Rola wędrówek w rozwoju demograficznym Polski.” Ekonomista 1 (1937): 55–77.
14.Fogelson, Samuel. “Struktura demograficzna ludności żydowskiej w Polsce.” Sprawy Narodowościowe 6 (1938): 555–88.
15.Fogelson, Samuel. “Wędrówki wewnętrzne.” In Encyklopedia Nauk Politycznych, vol. 3. Wydawnictwo Instytutu Społecznego i Instytutu Wydawniczego “Biblioteka Polska,” 1938.
16.Gawryszewski, Andrzej, “Przestrzenna ruchliwość ludności Polski. Bibliografia (lata 1896–1990).” Dokumentacja Geograficzna. IGiPZ PAN, 1997.
17.Gawryszewski, Andrzej. Ludność Polski w XX wieku. IGiPZ PAN, 2005.
18.Gawryszewski, Andrzej. Ludność Warszawy w XX wieku. IGiPZ PAN, 2009.
19.Gazińska, Mirosława. Potencjał demograficzny w regionie. Analiza ilościowa. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2003.
20.Gieysztorowa, Irena. Wstęp do demografii staropolskiej. PWN, 1976.
21.Iglicka, Krystyna. Terytorialne przemiany płodności w Polsce w latach 1931–1988. SGH, 1994.
22.Jabłonowska, Zofia. “Rodzina w XIX i na początku XX wieku.” In Przemiany rodziny polskiej, ed. Jadwiga Komorowska. Instytut Wydawniczy CRZZ, 1975. Jelonek, Adam. Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach Polski od 1810 do 1960. IGiPZ PAN, 1967.
23.Jezierski, Andrzej, and Cecylia Leszczyńska. “Okres 1918–2000.” In Historia Polski w liczbach. Vol 1, Państwo i społeczeństwo, ed. Franciszek Kubiczek. GUS, 2003.
24.Kołodziej, Edward. “Emigracja z ziem polskich i Polonia 1871–1939. Liczebność i roz- mieszczenie.” Przeszłość Demograficzna Polski – Poland’s Demographic Past 18 (1991): 13–51.
25.Koreleski, Dariusz. “Stan urbanizacji i jej uwarunkowania w Polsce międzywojennej – wybrane zagadnienia.” Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 1, no. 11 (2013): 207–19.
26.Krysiński, Alfons. Struktura narodowościowa miast polskich. Instytut Badań Spraw Narodowościowych, 1937.
27.Krzyżanowski, Lech. “Pierwsze lata województwa śląskiego w II RP.” Biuletyn IPN 9, no. 142 (2017): 5–18.
28.Kuźma-Markowska, Sylwia. “Stan badań nad historią antykoncepcji w XIX i XX wieku.” Przegląd Historyczny C, no. 3 (2009): 603–19.
29.Kwiatek, Jerzy, and Teofil Lijewski. Leksykon miast polskich. Wydawnictwo Muza, 1998.
30.Leszczyńska, Cecylia. “Terytorium i ludność” (Tab. 4. 50 największych miast w Europie. 1930–1931). In Historia Polski w liczbach. Polska w Europie. Vol. 3, ed. Franciszek Kubiczek. GUS, 2014.
31.Liszewski, Stanisław, ed. Geografia osadnictwa i ludności w niepodległej Polsce (lata 1918–1993) Vol. 3, Badacze. PTG, 1994.
32.Liszewski, Stanisław, ed. Geografia osadnictwa i ludności w niepodległej Polsce (lata 1918–1993). Vol. 1, Ośrodki naukowo-badawcze i ich dorobek. PTG, 1993.
33.Majdzińska, Anna. Regionalizacja demograficzna. Wybrane metody i próby ich aplikacji. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.
34.Mędrzecki, Włodzimierz. “Liczebność i rozmieszczenie grup narodowościowych w II Rzeczy pospolitej w świetle wyników II Spisu Powszechnego (1931 r.).” Dzieje Najnowsze 15, nos. 1–2 (1983): 231–52.
35.Morawski, Wojciech. “Gospodarka II Rzeczypospolitej.” In Polski wiek XX, ed. Krzysztof Persak, and Paweł Machcewicz. Wydawnictwo Bellona, Muzeum Historii Polski, 2009.
36.Morawski, Wojciech. “Małżeństwa, urodzenia i zgony w woj. południowych w roku 1926 na tle województw zachodnich i niektórych krajów Europy.” Kwartalnik Statystyczny 7, no. 1 (1930): 152–253.
37.Nietyksza, Maria. Ludność Warszawy na przełomie XIX i XX wieku. PWN, 1971.
38.Ogórek, Bartosz. “‘Należy przestać spluwać dzieci na prawo i lewo!’ Transformacja płodności w populacji Drugiej Rzeczypospolitej.” In Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie, ed. Włodzimierz Mędrzecki, and Janusz Żarnowski. Instytut Historii PAN, 2015.
39.Ogórek, Bartosz. “Płodność populacji II Rzeczypospolitej. Badanie przy użyciu indeksów Princeton European Fertility Project.” Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 72 (2012): 95–127.
40.Okólski, Marek, ed. Teoria przejścia demograficznego. PWE, 1990.
41.Okólski, Marek, and Agnieszka Fihel. Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2012.
42.Ormicki, Wiktor. “Rozmieszczenie przyrostu rzeczywistego w Polsce (1921–1931).” Wiadomości Geograficzne 2 (1932): 28–31.
43.Ormicki, Wiktor. “Regionalizm demograficzny Polski.” Wiadomości Geograficzne 3–5 (1932): 112–23.
44.Podrażka, Anna. “Typy przejścia demograficznego w krajach europejskich.” Studia Demograficzne 98 (1989): 49–73.
45.Piekałkiewicz, Jan. “Drugi powszechny spis ludności w Polsce.” Przegląd Geograficzny 11 (1931): 109–18.
46.Rosset, Edward. Demografia Polski. Vol. 1, Stan, rozmieszczenie i struktura ludności. PWN, 1975.
47.Rosset, Edward. Demografia Polski. Vol. 2, Reprodukcja ludności. PWN, 1975.
48.Rosset, Edward. Ludzie starzy. Studium demograficzne. PWE, 1959.
49.Rosset, Edward. Łódź – miasto pracy. Wydawnictwo Magistratu M. Łodzi, 1929.
50.Rosset, Edward. Prawa demograficzne wojny. Referat wygłoszony na Międzynarodowym Kongresie Badań Ludnościowych w Rzymie w dniu 8 września 1931 roku (Paper delivered at the International Congress on Population Research in Rome on September 8, 1931). Drukarnia Polska Ludomira Mazurkiewicza i S-ki, 1933.
51.Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o statystyce ruchu naturalnego ludności (Dz. U. Poz. 75 i 76).
52.Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o ewidencji i kontroli ruchu ludności (Dz. U. 1928 nr 32 poz. 309).
53.Rudnicki, Szymon. “Polska mozaika społeczna.” In Polski wiek XX, ed. Krzysztof Per- sak, and Paweł Machcewicz. Wydawnictwo Bellona, Muzeum Historii Polski, 2009.
54.Rzepkowski, Arkadiusz. Ludność miasta Łodzi w latach 1918–1939. Wydawnictwo Ibi- dem, 2008.
55.Sierakowska, Katarzyna. Rodzice, dzieci, dziadkowie... Wielkomiejska rodzina inteligencka w Polsce 1918–1939. Wydawnictwo DiG, 2003.
56.Słomiński, Zygmunt. Gospodarka Warszawy w dobie kryzysu 1930–1934. Drukarnia Piotr Pyz i S–ka, 1935.
57.Smoleński, Jerzy. Względne przewyżki i niedobory ludności polskiej na obszarze Rzeczy- pospolitej. Księgarnia Geograficzna Orbis, 1926.
58.Stańczak, Joanna, Dorota Szałtys, and Janusz Witkowski. “Potencjał ludnościowy Unii Europejskiej.” In Ekonomiczna pozycja Europy w świecie, ed. Jerzy Kleer and Kon- rad Prandecki. Wydawnictwo Komitet Prognoz “Polska 2000 Plus” PAN, 2016.
59.Stańczyk, Elżbieta. “Rodność i umieralność na ziemiach polskich w kontekście teorii przejścia demograficznego.” Wiadomości Statystyczne 54, no. 9 (2009): 16–32.
60.Szturm de Sztrem, Edward. “Prawdziwa statystyka.” Kwartalnik Historyczny 3 (1973): 664–67.
61.Szulc, Stefan. “Dokładność szacunku ludności.” Kwartalnik Statystyczny 9, no. 2 (1932): 160–61.
62.Szulc, Stefan. “Fałszywe zgłaszanie dat urodzeń w Polsce.” Kwartalnik Statystyczny 9, no. 1 (1931): 40–45.
63.Szulc, Stefan. “O przyroście ludności w Polsce w okresie od r. 1921 do 1931.” Kwartalnik Statystyczny 9, no. 1 (1932): 31–40.
64.Szulc, Stefan. “Ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1895–1935.” In Zagadnienia demograficzne Polski. Ruch naturalny ludności w latach 1895–1935: dokładność rejestracji urodzeń i zgonów, urodzenia wielorakie, ed. Edward Szturm de Sztrem, Stefan Szulc. GUS, 1936.
65.Uhorczak, Franciszek. Miasta w Polsce – ilość, wielkość, rozmieszczenie. “Księgarnia Książka” Aleksander Mazzucato, 1937.
66.Wąsowicz, Józef. “Niektóre problemy rozmieszczenia ruchu naturalnego ludności w Polsce.” Czasopismo Geograficzne 7, no. 4 (1929): 193–218.
67.Wnęk, Konrad. “Przemiany demograficzne we Lwowie w latach 1829–1938.” Zeszyty Naukowe UJ. Prace Historyczne 135 (2008): 113–27.
68.World Health Organization. “Age-Standardized Mortality Rate.” Accessed November 12, 2024. https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/78.
69.Wójcik, Adam. “Struktura ludności Lublina w okresie międzywojennym.” Przeszłość Demograficzna Polski – Poland’s Demographic Past 23 (2002): 121–42.
70.Wysocki, Tomasz. “Zaawansowanie przejścia demograficznego w grupach narodowościo- wych i wyznaniowych w Polsce okresu międzywojennego.” Studia Demograficzne 1–2 (2008): 153–54.
71.Zaborski, Bogdan. Antropogeograficzny atlas Polski, 2B. Libraria Nova, 1937.
72.Zamorski, Krzysztof. “Początki przejścia demograficznego w Polsce.” Studia Demo- graficzne 2, no. 112 (1993): 15–22.
73.Zarzycka, Zofia, and Jerzy T. Kowaleski. “Rozwój ludności Polski w latach 1919–1993.” In Rozwój demografii polskiej 1918–1993. Materiały z konferencji naukowej, ed. Celina Groblewska. Warszawa, 22 listopada 1993. GUS, 1994.
74.Zielińska, Agnieszka. “Rodzina żydowska w XIX i na początku XX wieku.” In Struktury demograficzne rodziny na ziemiach polskich do połowy XX wieku. Przegląd badań i problemów, ed. Piotr Guzowski, and Cezary Kuklo. Instytut Badań nad Dziedzic- twem Kulturowym Europy, 2014.
75.Żarnowski, Janusz. Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939. PWN, 1973.