Studia Maritima

ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2022.35-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / Vol. 35 2022
Administration and Operation of the Commercial Seaports in Gdańsk and Gdynia During the Second World War
(Administracja oraz eksploatacja morskich portów handlowych w Gdańsku i Gdyni podczas II wojny światowej)

Autorzy: Bolesław Hajduk
The Polish-Scandinavian Institute in Copenhagen
Słowa kluczowe: wojna gospodarka port administracja eksploatacja
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:16 (189-204)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W opracowaniu przedstawiono funkcjonowanie oraz eksploatację portu gdańskiego i wy- dzielonej dla potrzeb gospodarki cywilnej części portu gdyńskiego w czasie II wojny światowej. Po wybuchu wojny, we wrześniu 1939 r. rozwiązano Radę Portu i Dróg Wodnych, sprawującą dotąd administrację nad portem gdańskim, a jej kompetencje powierzono komisarzowi państwowemu dla portów i dróg wodnych przy namiestniku Rzeszy Niemiec- kiej w Gdańsku. Komisarz państwowy przejął także administrację nad wyodrębnionym w styczniu 1940 r. dla potrzeb gospodarki cywilnej tzw. sektorem ekonomicznym w porcie wojennym Gdynia. Z początkiem 1940 r. oddano zarząd nad portem gdańskim i częścią cywilną w porcie gdyńskim utworzonemu przez namiestnika Rzeszy Niemieckiej oraz miasto Gdańsk towarzystwu akcyjnemu Gdańska Spółka Portowa z ograniczoną odpowiedzialnością (Danziger Hafengesellschaft mit beschränkter Haftung – “Dahag”). Realizowane podczas wojny inwestycje oraz uzupełnianie wyposażenia technicznego w obydwu portach usprawniły ich działalność oraz poprawiły zdolność przeładunkową. W sumie obroty towarowe wspólnoty portowej Gdańsk-Gdynia w okresie wojny były jednak mniejsze od wielkości przeładowywanych do momentu jej wybuchu. Pomimo wysiłków, podejmowanych przez władze spółki „Dahag,” zespół portowy Gdańsk–Gdynia nie stał się dominującym w południowej strefie Bałtyku ośrodkiem przewozów tranzytowych ze Skandynawii do państw Europy środkowej do czego, poza sytuacją wojenną, przyczyniła się także konkurencja innych portów niemieckich.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Archives
2.Archiwum Państwowe w Gdańsku (fonds):
3.Danziger Hafengesellschaft mit beschränkter Haftung; Marine Hafenbauamt Gotenhafen;
4.Rada Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku. Oddział w Gdyni: Oberfischmeisteramt.
5.Bundes Archiv Berlin:
6.Reichsfinanzministerim;
7.Statistisches Reichsamt.
8.Published sources
9.Danziger Einwohnerbuch mit Zoppot und Ohra, Part 4 (1937/1938, 1939, 1940/1941,1942).
10.Reichsgesetzblatt 259 (30 December 1939)
11.Statistik des Deutschen Reichs, Berlin, Bd. 576, 588, 593 (1941–1943)
12.Verordnungsblatt des Reichsstatthalters in Reichsgau Danzig-Westpreussen 87 (2 December 1940)
13.Newspapers and magazines
14.Amtsblatt des Militärfehlshabers Danzig–Westpreussen 3 (4 /10/1939)
15.Danziger Wirtschaftszeitung 17/18 (15/09/1939), 20 (15/10/1939), 10 (15 /05/1941), 11 (1/07/1941), 17(1/09/1941)
16.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni 8 (1938)
17.Wiadomości Portowe 1/ 2 (1939); 7 (1939)
18.Żegluga-the Navigation 3–4 (1939)
19.References
20.Chrzanowski Bogdan, Andrzej Gąsiorowski. “Port i stocznie Gdyni 1940–1944: (w świetle meldunków wywiadowczych KG AK).” Rocznik Gdyński 10 (1991): 111–119.
21.Gliński, Mirosław. “Podobozy i większe komanda zewnętrzne KL Stutthof (1939–1945).” In: Stutthof. Hitlerowski obóz koncentracyjny, ed. Konrad Ciechanowski, 245–253. Warszawa: Interpress, 1988.
22.Hajduk, Bolesław. “Port gdański w latach II wojny światowej 1939–1945. Zapiski Historyczne 1 (1991), 56: 47–74.
23.Hajduk, Bolesław. “Cywilna strefa ekonomiczna w porcie wojennym w latach 1940–1945.” In: Marynarka Wojenna w dziejach Gdyni. Materiały z sympozjum naukowego 26 czerwca 1996 r., eds. Jerzy Przybylski, and Bogdan Zalewski, 97–108. Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte, 1997.
24.Hajduk, Bolesław. Gospodarka Gdańska w latach 1920 – 1945. Gdańsk: IH PAN, 1998.
25.Hajduk, Bolesław. “Gospodarka Gdańska w okresie drugiej wojny światowej 1939–1945.” In: Historia Gdańska, Vol. IV, part 2: 1920–1945, eds. Edmund Cieślak and Marek Andrzejewski. Sopot: Wydawnictwo Lex, 2000.
26.Jeryś, Czesław. Budownictwo okrętowe w Gdyni w latach 1920–1945. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1980.
27.Kaźmierczak, Aleksy. “Port gdyński w latach wojny.” Rocznik Gdyński 1 (1977): 105–116. Kaźmierczak, Aleksy. “Samoloty nad Gotenhafen.” Rocznik Gdyński 10 (1991): 120–128.
28.Kozłowski, Gabriel. “Niektóre dane do statystyki zatrudnienia jeńców wojennych w gospodarce Okręgu Gdańsk – Prusy Zachodnie w latach 1939–1942.” In: Stutthof. Zeszyty Muzeum, 191–205. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
29.Michałowska, Jadwiga. “Gospodarka Gdyni w okresie okupacji hitlerowskiej.” In: Dzieje Gdyni, edited by Roman Wapiński, 230–236. Wrocław, et.al.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980.
30.Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939 –1945: Informator encyklopedyczny, edit Czesław Pilichowski, et.al. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
31.Orski, Marek. “Obóz jeńców słowackich (listopad 1944–marzec 1945).” Rocznik Gdyński 10 (1991): 129–135.
32.Pfahlmann Hans, Fremdarbeiter und Kriegsgefangene in der Deutschen Kriegswirtschaft 1939–1945. Darmstadt: Wehr & Wissen Verlagsgesellschaft MBH, 1968. Port Gdynia 1936. Gdynia: Instytut Wydawniczy Państwowej Szkoły Morskiej, 1936.
33.Schulze, F.W. Otto. Danzig und sein Hafen. Hamburg: Hafenbautechnische-Gesellschaft, [1920].
34.Szermer, Bohdan. “Koncepcje i struktura przestrzenna portu gdyńskiego – zarys przemian (part 2: 1939–1965).” Rocznik Gdyński 5 (1984): 86–109.