Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189     eISSN: 2719-4345    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2021.43-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 43, 2021
Polsko-ukraińskie związki mieszane w Przemyślu według greckokatolickich rejestrów zapowiedzi przedślubnych z lat 1913–1924

Autorzy: Zdzisław Budzyński ORCID
Uniwersytet Rzeszowski, Kolegium Nauk Humanistycznych

Jolanta Kamińska-Kwak ORCID
Uniwersytet Rzeszowski, Kolegium Nauk Humanistycznych
Słowa kluczowe: Przemyśl Galicja lata 1913–1924 księga zapowiedzi przedślubnych parafia katedralna obrządku greckokatolickiego statystyka rejestrów przedślubnych ukraińsko-polskie związki egzogamiczne (mieszane obrządkowo)
Data publikacji całości:2021-12-01
Liczba stron:31 (61-91)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Podstawę źródłową artykułu stanowi księga zapowiedzi przedślubnych parafii katedralnej obrządku greckokatolickiego w Przemyślu za lata 1913–1924. Obejmuje ona 1296 rejestrów par narzeczeńskich, z których niemal połowę stanowiły związki egzogamiczne (mieszane obrządkowo), prawie w całości ukraińsko-polskie. Rejestry zawierają porównywalne ze sobą elementy treści. Szczegółowe dane osobowe obojga narzeczonych podają personalia ich i ich rodziców, miejsce i datę urodzenia, miejsce zamieszkania, stan cywilny, status społeczno-zawodowy oraz obrządek lub wyznanie. Rejestry zawierają też liczne odwołania do dokumentów i zaświadczeń przedstawionych wcześniej przez narzeczonych w kurii eparchialnej. Zakres treści rejestrów jest bogatszy niż późniejszych zapisów w księdze poślubionych. Rejestrują one dokładnie zjawisko związków mieszanych in statu nascendi, czyli w momencie formowania się związku, podjęcia starań o zawarcie ślubu, w tym przygotowania stosownej dokumentacji i złożenia przysięgi, potwierdzonej obecnością świadków i podpisem na protokole egzaminu przedślubnego. Księga zapowiedzi obejmuje także pary narzeczeńskie, które zrezygnowały później ze ślubu oraz pary, które zgodnie z obowiązującym prawem otrzymały sakrament w kościele parafialnym panny młodej, pozostającej w obrządku łacińskim. Księga jest materialnym świadectwem fenomenu społeczno-religijnego, jakim w dawnej Rzeczypospolitej były na Kresach południowo-wschodnich polsko-ukraińskie małżeństwa mieszane.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Budzyński, Zdzisław. Ludność pogranicza polsko-ruskiego w drugiej połowie XVIII w. T. 1. Przemyśl–Rzeszów: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1993.
2.Budzyński, Zdzisław, Jolanta Kamińska-Kwak. „An Unknown Census of the Population of Przemyśl from mid-1918. Primary Source Analysis”. Przeszłość Demograficzna Polski 41 (2019): 209–231.
3.Budzyński, Zdzisław, Jolanta Kamińska-Kwak. „Mieszczanie rodowici i migranci. Ruch wędrówkowy ludności Przemyśla (według spisu mieszkańców z połowy 1918 r.)”. Galicja. Studia i materiały 6 (2020): 85–118.
4.Dalecki, Maciej. Przemyśl w latach 1918–1939. Przestrzeń. Ludność. Gospodarka, Przemyśl: Archiwum Państwowe w Przemyślu, 1999.
5.Dalecki, Maciej. „Rozwój przestrzenny Przemyśla w l. 1867–1914”. W: Rozwój przestrzenny miast galicyjskich położonych między Dunajcem a Sanem w okresie autonomii galicyjskiej, red. Zbigniew Beiersdorf, Andrzej Laskowski, 141–152. Jasło: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, 2001.
6.Duma, Marcin. Ludność Przemyśla w okresie 1918–1939 (w świetle akt metrykalnych). Rozprawa doktorska, Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski, 2018.
7.Foerstner, Franz. Twierdza Przemyśl. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2000.
8.Gilewicz, Aleksy. „Twierdza Przemyśl w XIX i XX w.: budowa, oblężenie, rola w I wojnie światowej”. Rocznik Przemyski 12 (1968): 149–192.
9.Idzikowski, Tomasz. Twierdza Przemyśl. Powstanie. Rozwój. Technologie. Krosno: Arete, 2014.
10.Kramarz, Walerian. Ludność Przemyśla w latach 1521–1921. Przemyśl: Ministerstwo Wyznań i Oświecenia Publicznego, 1930.
11.Malczewski, Jan. Przemyśl w latach 1772–1914. Przemyśl: Wydawnictwo Carpathia, 2009.
12.Rachwał, Piotr. „Rodzina greckokatolicka na ziemiach polskich do II wojny światowej. Stan badań”. W: Struktury demograficzne rodziny na ziemiach polskich do połowy
13.XX wieku. Przegląd badań i problemów, red. Piotr Guzowski, Cezary Kuklo. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2014.
14.Wnęk, Konrad, Lidia A. Zyblikiewicz, Ewa Callahan. Ludność nowoczesnego Lwowa w l. 1857–1938. Kraków: Societas Vistulana, 2006.